- Bất cập đằng sau vi phạm xích lô chở khách du lịch quanh phố cổ Hoàn Kiếm
- TP Hà Nội chấn chỉnh hoạt động xe xích lô
- Xích lô Hà Nội: Lặng thầm theo dòng lịch sử
Trong mắt du khách, xích lô không chỉ là phương tiện du lịch mà còn là biểu tượng văn hoá, phản ánh nỗ lực của thành phố trong việc gìn giữ bản sắc giữa làn sóng hiện đại hoá không ngừng.
Biểu tượng hoài cổ giữa nhịp sống hiện đại
Trên những con phố nhỏ quanh hồ Hoàn Kiếm, dễ dàng bắt gặp hình ảnh những chiếc xích lô màu đỏ, ghế bọc vải nhung, bánh xe sáng bóng. Người lái đội chiếc mũ lưỡi trai cũ kĩ, thong thả đạp xe chở khách nước ngoài đang mỉm cười, giơ máy ảnh chụp những mái nhà rêu phong.
Giữa những đổi thay của đô thị hiện đại, phương tiện này vẫn hiện diện trên các tuyến phố trung tâm, gợi nhớ nét thanh lịch và trầm mặc của Hà Nội xưa. Nhiều người dân cho rằng, xích lô không chỉ là phương tiện phục vụ du lịch, mà còn là phần hồn cần được gìn giữ.
 |
Xích lô mang sứ mệnh truyền tải nét đẹp văn hóa của Hà Nội |
Bà Trịnh Thị Lý (76 tuổi), một người dân sinh sống lâu năm tại Đồng Xuân, Hoàn Kiếm, khi được hỏi liệu xích lô có phải là một nét đẹp của Thủ đô hay không, bà khẳng định dứt khoát: “Có chứ! Xích lô là vẻ đẹp cổ xưa của Hà Nội”. Tuy nhiên bà cũng cho biết có khoảng thời gian người ta bỏ bê, nhưng giờ nó lại được khôi phục, trở thành biểu tượng đặc trưng. “Thời ngày xưa các cụ quần trắng áo dài ngồi trên 4 - 5 cái xích lô rất lịch sử và sang trọng”, bà nói, ánh mắt thoáng chút hoài niệm.
Nếu người dân coi xích lô là ký ức và nét đẹp cần được gìn giữ, thì trong mắt người làm nghề, đó còn là kế sinh nhai và niềm tự hào khi góp phần đưa hình ảnh Hà Nội đến gần hơn với du khách. Cảm nghĩ của ông Vũ Sơn - người hành nghề lái xích lô tại phường Hoàn Kiếm: “Khách nước ngoài thích xích lô lắm, có lẽ vì sự hiếu kỳ và muốn trải nghiệm cái mới. Còn người Việt mình, đặc biệt là người Hà Nội hay các tỉnh lân cận, họ chỉ đi xích lô vào dịp lễ Tết chủ yếu để chụp ảnh, lưu lại kỷ niệm hay gợi nhớ một hình ảnh xưa của Hà Nội”.
 |
Ông Vũ Sơn hành nghề lái xích lô trên con phố Đinh Tiên Hoàng |
Với du khách, đặc biệt là khách quốc tế, hành trình trên chiếc xích lô là cách để “chạm vào linh hồn” của Hà Nội - nơi mỗi vòng bánh xe đều kể một câu chuyện xưa cũ.
Trải nghiệm đặc biệt
Khác với cảm nhận của du khách, trong mắt nhóm sinh viên Học viện Báo chí và Tuyên truyền - những người con của Hà Nội luôn cảm nhận sâu sắc về trải nghiệm đi xích lô. "Là người đã sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, chúng em luôn nghĩ mình hiểu thành phố này đến từng ngóc ngách. Nhưng khi đi xích lô, chúng em nhận ra có những góc phố, những câu chuyện mà mình chưa từng chú ý. Người lái xích lô không chỉ chở mà còn dẫn dắt chúng em vào thế giới của những ký ức xưa cũ, những thăng trầm mà chính người sinh ra tại Thủ đô cũng chưa bao giờ hiểu hết", em Nguyễn Thu Trang, sinh viên Học viên Báo chí và Tuyên truyền bộc bạch. Với lứa tuổi sinh viên, xích lô chính là một phương tiện giúp họ kết nối lại với chính thành phố của mình, tìm lại những giá trị tưởng chừng đã lãng quên.
 |
Xích lô luôn hấp dẫn du khách nước ngoài |
Chia sẻ về vấn đề phát triển văn hóa du lịch thông qua loại hình hoạt động xích lô, ông Nguyễn Sơn Hải, Chuyên viên Phòng Kinh tế, hạ tầng và Đô thị, UBND phường Hoàn Kiếm cho biết, hiện nay có 3 công ty xích lô được phép hoạt động tại địa bàn phường Hoàn Kiếm.
Theo ông Nguyễn Sơn Hải, cần nghiên cứu những cách thức phù hợp để có thể duy trì và phát huy giá trị văn hóa của loại hình này, chẳng hạn như đưa vào các khuôn viên cụ thể, lễ hội hoặc tour trải nghiệm. Như vậy vừa giữ được giá trị truyền thống, vừa đảm bảo trật tự, cảnh quan và hình ảnh văn minh của Thủ đô.
“Trước hết, cần có quy hoạch tuyến hoạt động cố định cho xích lô du lịch. Thay vì hoạt động tự do, thành phố có thể quy định rõ các tuyến như: Hồ Hoàn Kiếm - Phố cổ - Nhà hát Lớn, hoặc Hoàng thành Thăng Long - Văn Miếu - Ba Đình. Mỗi tuyến sẽ có trạm dừng, bảng giá niêm yết và hướng dẫn cụ thể cho du khách”, ông Nguyễn Sơn Hải chia sẻ.
Bên cạnh đó, việc đào tạo người lái xích lô là điều cần thiết. Họ không chỉ là người điều khiển phương tiện mà còn là “đại sứ văn hoá” trực tiếp tiếp xúc với du khách. Các lớp bồi dưỡng về kỹ năng giao tiếp, ứng xử, kiến thức văn hoá, lịch sử Hà Nội, cũng như tiếng Anh giao tiếp cơ bản sẽ giúp nâng cao chất lượng dịch vụ.
Về xu thế chuyển đổi số, ông Nguyễn Sơn Hải cho rằng cần áp dụng công nghệ số vào loại hình kinh doanh chở khách để thuận tiện theo dõi hành trình và minh bạch hóa trong giá cả, đồng thời giúp cơ quan chức năng kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm.
Các sự kiện văn hoá nghệ thuật có thể được tổ chức xoay quanh chủ đề này, chẳng hạn “Lễ hội xích lô Hà Nội” hay “Ngày di sản trên bánh xe”. Đây không chỉ là dịp quảng bá du lịch mà còn giúp cộng đồng nhận thức rõ hơn về giá trị của loại hình truyền thống.
Khi chiều buông, những vòng bánh xích lô vẫn đều đặn lăn trên phố Đinh Tiên Hoàng. Dưới ánh đèn vàng, tiếng chuông xe ngân lên khe khẽ, hòa vào tiếng nói cười của khách du lịch. Người lái xích lô khẽ quay đầu, nở nụ cười hiền: “Chụp đi cháu, chỗ này nhìn ra Tháp Rùa đẹp lắm.”
Cảnh tượng ấy giản dị nhưng đầy chất thơ, chính là điều khiến xích lô vẫn sống mãi trong lòng người Hà Nội. Bởi dù thời gian có trôi, dù xe điện, taxi hay phương tiện công nghệ có thay thế, thì xích lô vẫn là một phần linh hồn của Thủ đô, là biểu tượng gắn liền với ký ức và tình cảm của bao thế hệ.
Giữ cho bánh xe xích lô tiếp tục lăn cũng chính là giữ cho Hà Nội một nhịp sống chậm, một khoảng lặng giữa dòng chảy đô thị, để du khách dù đến từ đâu vẫn có thể tìm thấy ở đây một Hà Nội trầm tĩnh và cổ kính.
