 |
Muôn kiểu “dằn mặt”
Bạn tôi kể: “Một lần có việc vào phố cổ, tôi đã đi tìm các điểm trông giữ xe quanh hồ Gươm, nhưng vẫn không thể có được chỗ đỗ. Đến một phố nhỏ, thấy không có biển cấm đỗ xe, tôi mừng quá. Cho xe táp vào lề đường, tôi vừa bước ra khỏi cửa thì bỗng “xoẹt”, ca nước ở đâu hắt thẳng vào lốp trước kèm câu gắt gỏng: “Định không cho ai bán hàng à?”. Nhủ lòng giữ bình tĩnh, tôi vuốt mấy vệt nước vừa bắn lên vạt áo nói: “Ở đây không cấm đỗ xe mà”. Tức thì giọng nữ xẵng luôn: “Không nói nhiều. Đi chỗ khác mà đỗ”. Bực thật!
“Đi chỗ khác mà đỗ” - đó là câu nói rất “răn đe”. Có nghe hay không thì tùy, nhưng có chuyện gì xảy ra thì đừng có trách. Đã bao lần chúng ta được nghe về những chuyện ô tô đỗ trước nhà ai đó, khi chủ xe quay lại thì ôi thôi, vỏ bị cào đến xót cả ruột hay bị phun sơn nhoe nhoét... Những trò trả thù kiểu này cùng những lời đe nẹt xem ra là của những người thiếu văn hóa, nhưng còn có kiểu “dằn mặt” xem chừng “cao tay” hơn. Người viết bài này có hôm đỗ xe bên cạnh cổng khu tập thể nơi mình ở hẳn hoi. Vừa vào nhà chưa được chục phút thì chuông điện thoại réo giục giã. Hóa ra có người quen lúc đó đi ngang qua và vội vàng gọi điện: “Anh ra cổng ngay, công an sắp cẩu xe đi đấy”. Tôi hốt hoảng chạy vội ra cổng, đúng thế thật, mấy anh công an phường đang vây quanh chiếc xe của tôi.
 |
Vội đến gần mấy đồng chí công an để trình bày và hỏi vì sao lại cẩu xe của tôi đi, một đồng chí hỏi lại: “Bác ở trong khu tập thể à? Sao chị chủ nhà này bảo xe này gây tai nạn về đỗ ở đây mấy ngày rồi?”. Tôi vừa buồn cười vừa chua chát. Chao ôi, hàng xóm với nhau mà đối xử tệ quá.
Cũng phải nói thêm rằng, gia chủ ngôi nhà đối diện với chỗ xe tôi đỗ nghe đâu kinh doanh vàng bạc gì đó trong phố cổ. Chị ấy mới mua ngôi nhà này và “ra uy” với hàng xóm bằng cách gọi điện cho công an và nói đặt điều. Đó có thể hiểu là một cách ứng xử không tình nghĩa hàng xóm láng giềng và rất “cậy tiền”. Nếu bữa đó người quen của tôi không thông báo kịp thời, chắc tôi sẽ gặp rắc rối. Tôi muốn nói với người hàng xóm mới vài câu, nhưng tức lên tận cổ mà không cất lời được.
 |
Lựa lời mà nói
Người Hà Nội từng nổi tiếng với câu “Dẫu không thanh lịch cũng người Tràng An” là muốn nói rằng: Xưa nay người Hà Nội rất tế nhị và biết nhún trên nhường dưới. Bây giờ người Hà Nội đã thay đổi. Chẳng cần “oong đơ” gì hết, cứ theo “luật” mà làm. Mà luật này được xem như là “luật chợ” thì đúng hơn vì nó “đứng trên” mọi luật, “đứng trên” mọi nội quy, quy định hiện hành.
Còn nhớ hồi trước, những khi gặp hoàn cảnh tương tự như chuyện đỗ xe trước cửa nhà thì người Hà Nội thường đến gần “bày tỏ” đôi điều. Hai bên cùng cười, cùng vỗ vai nhau, thế là đẹp chuyện ngay, đâu cần tới chuyện “dằn mặt” hay hù dọa. Thử hỏi nếu là bạn, bạn không cho người khác đỗ xe và chủ xe cũng thuộc diện “rắn mặt” thì sẽ xảy ra chuyện gì. Bạn hành xử kiểu côn đồ thì sẽ có kiểu côn đồ đáp lại. Có thể lắm chứ.
 |
Xem ra cũng cần phải học lại về chuyện ứng xử. Cổ nhân có câu “thuận mình thuận người”, đó là câu nói không hề xưa cũ, không hề mất đi giá trị. Việc kinh doanh ở mặt tiền thì cần cho khách qua đường dễ nhận, hay như để cho cửa nhà thông thoáng thì ai chẳng muốn. Việc đầu tiên là hỏi thăm nhau: “Anh đỗ xe có lâu không?”, hay “Bác cố gắng đỗ ngăn ngắn giúp em nhé”. Chỉ vài câu nói vui vẻ, nhẹ nhàng, nhờ vả nhau là xong. Cách hành xử không đẹp, không văn minh và không người Hà Nội tí nào như mấy ví dụ tôi đã nêu chỉ làm mất đi hình ảnh của mình trong mắt du khách, trong tâm thức người nơi khác đến. Chẳng có câu nói vui mà buồn đó ư: “Người Hà Nội các bác bây giờ khó tính quá. Khác ngày xưa quá”.
 |
Mấy cách ứng xử
Chuyện đỗ xe dưới lòng đường ngay trước cửa hàng hay trước cửa nhà ai đó trên phố chung là điều không thể tránh được. Nhất là hiện nay số lượng ô tô cũng như xe máy tăng lên khá nhiều, các điểm đỗ dịch vụ lại chưa đáp ứng được hoặc bố trí chưa được đầy đủ đang “làm khó” rất nhiều chủ xe mỗi khi có việc phải vào phố. Vậy giải bài toán này thế nào?
Có thể bạn muốn đỗ xe ở phố không cấm đỗ xe, nhưng bạn cũng nên tôn trọng gia chủ một chút. Ví dụ như bạn bước vào và nói với chủ cửa hàng đôi câu như: “Tôi có việc ở gần đây. Xin anh (chị) cho tôi đỗ xe nhờ dăm phút”. Tôi nghĩ người phố Hà Nội không hẹp hòi gì chuyện bạn đã nhờ cả. Hoặc nếu thoáng hơn, bạn cũng có thể nói thế này: “Tôi xin gửi anh (chị) chút phí trông hộ xe”. Nói thực, đã nhắc đến việc gửi phí trông xe rồi thì mấy ai nỡ “từ chối”. Hoặc nếu khi bạn đỗ xe mà không thấy ai (ví dụ như gia chủ đi vắng chẳng hạn), hay bạn không tìm được ai để nói đôi câu thì có thể viết vào mảnh giấy kẹp lên kính lái: “Em đỗ nhờ xe chốc lát. Nếu phiền các bác, xin liên hệ số điện thoai….”. Vậy thôi. Tôi chắc người ta cũng thông cảm. Đấy là tôi chưa nói tới nếu bạn có nhà mặt phố, bạn có dám chắc sẽ không bao giờ đỗ hay dừng xe trước cửa nhà người khác không? Các cụ đã nói “Chẳng ai nắm tay được tới sáng”.
 |
Ai cũng đều có nhu cầu sử dụng lòng đường, vỉa hè, hay những nơi công cộng để “tạm” làm việc riêng, miễn là việc riêng đó không vi phạm pháp luật, không vi phạm quy định chung. Chỉ cần mỗi chúng ta nhờ được như vậy thì những phiền hà sẽ không xảy ra. Và cuối cùng là “lời nói không mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.
