Về cùng “điểm hẹn” trong Ngày chiến thắng

ANTĐ - Ngày 7-5 tới, lần đầu tiên bản giao hưởng chiến thắng Điện Biên Phủ có tên gọi “Điểm hẹn” ra mắt khán giả giả tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Với tác giả của bản giao hưởng - nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo được sáng tác về chiến thắng vĩ đại của đất nước là một bước ngoặt trong cuộc đời nghệ sỹ của ông. 

Về cùng “điểm hẹn” trong Ngày chiến thắng ảnh 1


- PV: Thưa nhạc sĩ, cơ duyên nào dẫn lối khiến ông hoàn thành “Điểm hẹn” đúng vào thời điểm kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ?

- Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo: Phải nói thật là, hơn 1 năm trước, Giám đốc Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam có đặt tôi viết một bản giao hưởng với chủ đề về chiến thắng Điện Biên. Tôi nhận lời ngay và không cần phải suy nghĩ nhiều bởi, với tôi được đóng góp một phần nhỏ cho sự kiện quan trọng này cũng là dịp để thể hiện tình cảm của mình với Tổ quốc.

- Để tạo nên một tác phẩm thấm đẫm dấu ấn lịch sử, đối với ông khó khăn nào là lớn nhất? 

- Để dấn thân vào tác phẩm này, trước hết phải suy nghĩ, phải hiểu rõ ngọn ngành và kỹ càng hơn lịch sử đánh giặc ngoại xâm, lịch sử dựng nước và giữ nước của ông cha ta ngay từ thời Hùng Vương, Phù Đổng Thiên Vương, Bà Trưng, Bà Triệu rồi Ngô Quyền… Rồi từ đó mới tìm hiểu từng dấu mốc của chiến dịch Điện Biên Phủ. Sau một thời gian tương đối dài, tôi quyết định chỉ viết cho dàn nhạc, không có hợp xướng, không có lời. 

- “Điểm hẹn” vẫn sẽ mang phong cách của tác giả Nguyễn  Thiện Đạo hay có nét phá cách mới mẻ nào không?

- Dù sống ở đâu thì bao nhiêu năm qua tôi vẫn tâm niệm mình là người Việt Nam. Vì thế, trong quá trình sáng tác, dù sử dụng kỹ thuật châu Âu, nhưng tinh thần cốt lõi thì lại phải mang giá trị âm nhạc Việt. Các giai điệu trong “Điểm hẹn” đi từ tinh lõi của dân ca Việt Nam và được viết bằng kỹ thuật, nghệ thuật hiện đại, để người nghe nhận ra được, đó chính là âm nhạc của Việt Nam.

- Ông có thể giới thiệu đôi nét về bản giao hưởng mừng chiến thắng này?

- Chương 1 có tên “Rồng Tiên” cho bộ gõ và dàn dây với những phức điệu âm u, huyền bí tượng trưng cho sự ra đời của con cháu Lạc Hồng. Chương 2 – “Tình ca”. Tôi đặt tên như vậy bởi dân tộc Việt Nam luôn chuộng hòa bình. Tiếng sáo tượng trưng cho tình yêu của dân Việt Nam, sau đó là điệu bi hùng của cello. Cả dàn dây là một khối đi từ trầm sang cao rồi lên tới cao trào nhất thì bộ kèn đồng và bộ gõ đánh gẫy (tượng trưng cho sự xâm lăng)… Chương 3, “Thời nô lệ”, dàn dây dày đặc từ trầm lên cao và các đàn khác vào từng khối màu sắc khác nhau tượng trưng cho sự xâm lăng và thời nô lệ. Chương 4, “Điểm hẹn”, dàn nhạc từ từ dâng lên rồi bay ngang dọc bầu trời để kết thúc trong khải hoàn.

- Khi sáng tác, ông có để ý đến sở trường, sở đoản của Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam hay là cứ men theo cảm xúc của mình để viết?

- Có chứ. Tôi buộc phải hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của dàn nhạc. Có nghĩa, người sáng tác phải tôn vinh được dàn nhạc, nhưng vẫn phải giữ phong cách sáng tác của bản thân mình. Phải đưa được dàn nhạc ấy lên chứ không phải giúp cho dàn nhạc ấy dễ đánh. 

- Ông có thấy khoảng cách nhiều giữa dàn nhạc giao hưởng trong nước và dàn nhạc giao hưởng nước ngoài.

 

- Về kỹ thuật, có thể dàn nhạc của chúng ta so với nhiều nước có truyền thống về nhạc giao hưởng thì còn hơi thua kém, nhưng họ cũng có nhiều ưu thế khi biểu diễn tác phẩm của tôi. 

- Xin cảm ơn nhạc sĩ!

Nhạc sĩ Nguyễn Thiện Đạo, sinh năm 1940 tại Hà Nội, là một nhà soạn nhạc người Pháp gốc Việt, đồng thời là một nhà nghiên cứu âm nhạc cổ truyền Việt Nam. Năm 13 tuổi, ông sang Pháp dưới sự bảo trợ của Paul Levy, cựu Giám đốc Viện Viễn Đông bác cổ, rồi trở thành sinh viên Nhạc viện quốc gia Paris năm 1963. Năm 1969, tại Festival nghệ thuật hiện đại quốc tế Royan, Nguyễn Thiện Đạo nổi lên như một hiện tượng trong nghệ thuật hàn lâm thế giới với tác phẩm Tuyến lửa - một bản anh hùng ca về cuộc chiến đấu oanh liệt của nhân dân Việt Nam. Năm 1983, ông đoạt Giải thưởng “André Caplet” của Hàn lâm viện Mỹ thuật Pháp cho toàn bộ tác phẩm của mình, được Chính phủ Pháp tặng Huân chương Chevalier des Arts et des Lettres năm 1984. Năm 2005, ông vinh dự được trao giải thưởng Vinh danh nước Việt.