Khi phóng viên băng suối, xuyên rừng cùng những người “đi trước mở đường”

• Phóng viên “lên bờ, xuống ruộng” khi cuốn theo “làn sóng” chứng khoán
• Sức ép vô hình của phóng viên thời sự

Đội nắng, tắm mưa “bám” công trường

Sau một tuần mưa xối xả, con đường vào thôn Bản Tét, xã Hùng Việt, huyện Tràng Định, tỉnh Lạng Sơn - nơi đóng trụ sở Ban điều hành Công ty Xây dựng Trung Thành - nhà thầu thi công Gói thầu EC01, đoạn tuyến từ Km27+500 - Km38 của Dự án đường bộ cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) - Trà Lĩnh (Cao Bằng) trơn trượt, bùn đất nhão nhoét.

Công trường cách Quốc lộ 4 khoảng 10km, cách tiếp cận duy nhất là xe ô tô phải dừng ngay đầu đường thôn, đi bộ chừng 3km và phải vượt qua chiếc cầu phao tạm làm bằng những thùng phuy, thùng xốp được bọc gỗ bên ngoài bắc qua sông Kỳ Cùng. Xắn gấu quần ngang bắp chân, đôi giày tôi mang đã dính đầy bùn đất, những hố sâu hoắm trên đường đê khiến việc đi lại gặp nhiều khó khăn. Thậm chí, có phóng viên đi cùng đoàn bị ngã tới đôi lần, do giày không có độ dính bám mặt đê, quần áo lấm lem toàn đất.

Đón chúng tôi, những phóng viên theo dõi lĩnh vực giao thông - vận tải đi thực địa dự án, ông Phạm Thế Hưng, Chỉ huy trưởng Gói thầu EC01 của Công ty Trung Thành quệt vội mồ hôi trên trán nói: “Cả tuần qua mưa nhiều nên đường vào rất khó khăn, các anh, chị đi phải quan sát cẩn thận, tránh trượt ngã”.

Chỉ tay về mảng tường nhà ban điều hành còn hằn vệt màu vàng ố, loang lổ do mưa lũ từ cơn bão Yagi vào tháng 9-2024, ông Phạm Thế Hưng kể, đó là quãng thời gian công nhân kỹ sư phải chạy đua với thời gian khi nước lũ dâng nhanh từ sông Kỳ Cùng - “Buổi chiều khi đó, nước sông Kỳ Cùng ào ào đổ về làm nhiều nhà ở sát mép sông bị ngập ngang mái. Khi đó, anh em vội vã tập trung đưa hàng chục đầu máy, thiết bị làm đường lên vị trí cao hơn để tránh ngập. Quần áo và các vật dụng cá nhân không kịp di chuyển nên phải bỏ lại. Cũng may, người dân xung quanh cho mượn quần áo và hỗ trợ lương thực, thực phẩm để bám trụ tại công trường”. Khi nước lũ rút, nhà thầu ngay lập tức thu dọn, tổ chức thi công nhằm bù tiến độ bị trượt do nắng, mưa. Đặc biệt, những ngày nắng ráo, đơn vị thi công “3 ca, 4 kíp”, “vượt nắng, thắng mưa” để có sản lượng là những khối đất đắp, bê tông trong báo cáo hàng tuần gửi về chủ đầu tư.

Trong những năm 2018 - 2019, hàng loạt các cầu treo dân sinh tại các vùng sâu, vùng xa được Bộ Giao thông - Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) phê duyệt và thi công để giúp bà con không phải dùng bè làm bằng tre băng qua những con sông, con suối vào mùa lũ. Để vào được những bản làng đó, chúng tôi cùng đơn vị thi công phải đi bộ tới 2 tiếng, lội qua những con suối nước chảy ngang đùi, hay qua những đoạn đường cheo leo sát mép sông để ghi nhận việc triển khai thi công của nhà thầu. Dọc đường đi, hình ảnh khói bốc lên từ căn bếp xuyên qua từng tán cây dưới ánh nắng hoàng hôn cuối ngày, những người dân đang thu hoạch nông sản, những em nhỏ đang nô đùa trước khoảnh sân trước nhà giữa đất trời vùng cao càng hiện rõ khung cảnh yên bình, khiến những mệt mỏi tan biến.

Phóng viên mảng giao thông cùng mở đường xuyên rừng

Tại thôn Chằm Khon, xã Cấm Sơn, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, để di chuyển sang hai bờ sông, người dân phải lội qua sông vào mùa cạn và dùng bè, mảng vào mùa nước lũ. Biết nguy hiểm rình rập nhưng đây là con đường duy nhất để bà con trong thôn đi làm, đi học... Vào mùa hè, nước sông chỉ lưng chừng tầm 50 - 80cm nên có thể lội hoặc dắt xe qua nhưng khi vào mùa mưa, nước chảy xiết, bắt buộc phải lắp ghép những cây tre, nứa thành bè để qua bởi nếu đi đường vòng qua thôn khác để ra xã thì sẽ phải xa thêm gần 10km. “Khi cây cầu treo Chằm Khon được triển khai thi công, ngày nào bà con cũng ra ngắm cầu, coi tiến độ thi công qua từng ngày. Mong sao cây cầu được hoàn thành thật nhanh để trẻ em tới trường và người dân vận chuyển hàng hóa nông sản dễ dàng” - đó là lời chia sẻ của người dân đôi bờ.

Năm tháng sau trở lại, hình hài cây cầu treo Chằm Khon với hai trụ được kéo bằng dây văng được khánh thành bà con và cả cánh phóng viên chúng tôi cảm thấy thật vui sướng bởi từ đây người dân sẽ không lo “hà bá” cướp sinh mạng, việc đi lại thuận tiện và an toàn hơn trước kia.

Cùng “ăn tranh thủ” với anh em “phu” đường

Để có những thông tin phản ánh về tiến độ, chất lượng công trình hay những khó khăn vất vả của công nhân lao động tại công trường, phóng viên theo dõi giao thông cũng phải đeo bám, ăn ngủ cùng với họ, để thấu hiểu những nỗi niềm tâm sự, những gian truân, hy sinh thầm lặng của “phu” đường. Thậm chí, những kiến thức về ngành giao thông cũng được chính những cán bộ, kỹ sư công trường “đào tạo” ngay trên hiện trường.

Công trường cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn trời nhá nhem tối, ngồi nhâm nhi vài chén nước chè cùng anh em công nhân, đi đôi giày bảo hộ được nhà thầu cho mượn, tôi vội vã cầm quyển sổ cùng chiếc máy ảnh đi theo kỹ sư trẻ Nguyễn Văn Thành (Tập đoàn Đèo Cả) dọc tuyến để chứng kiến thảm nhựa mặt đường.

Chỉ tay về phía chiếc máy lu đang chầm chậm lèn những khối bê tông nhựa nóng, kỹ sư Nguyễn Văn Thành bảo công trường không có ngày nghỉ, làm việc xuyên đêm, xuyên lễ để kịp tiến độ, thông đường nhanh nhất theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ: “Đã nỗ lực rồi thì nỗ lực hơn nữa, cố gắng rồi thì cố gắng hơn nữa, quyết tâm rồi thì quyết tâm cao hơn nữa”. Vì thế, được trải nghiệm với những bữa ăn tranh thủ, ngủ không đủ giấc với mỗi công nhân là chuyện thường ngày là một kỷ niệm khó quên với người làm báo.

Trong những đêm công trường, dù được ưu ái dành cho chiếc giường có tấm đệm dày nhất, nhưng giấc ngủ luôn chập chờn bởi tiếng máy, nhịp lu rung mặt đường. Những bữa cơm hộp ăn vội vã nhưng cảm thấy ngon lành bởi sau những giọt mồ hôi và cả ngày bám chân tại dự án.

Trước khi khởi công Dự án cao tốc Chợ Mới - Bắc Kạn vào tháng 3-2025, tôi cũng có dịp được theo Ban Quản lý dự án 2 đi nghiên cứu hướng tuyến công trình này. Với chiều dài hơn 28km, dự án băng qua địa hình đồi núi, rừng. Để có chi tiết bản vẽ và cắm cọc giải phóng mặt bằng, đoàn phải đi bộ ròng rã vài ngày. Thở dốc khi leo qua từng ngọn đồi cao chót vót, băng qua từng cánh rừng rậm rạp cây cối mới thấy được quá trình khảo sát, nghiên cứu bản vẽ thiết kế gian nan, vất vả đến nhường nào.

Với cá nhân tôi, đi công trường giao thông không chỉ để lấy thêm chất liệu bài viết, mà còn giúp bản thân thấy cuộc sống có ý nghĩa hơn bởi sự hy sinh thầm lặng, bền bỉ, “vượt nắng, thắng mưa” của những người thợ cầu đường.

Trên công trường của các dự án cao tốc Bắc - Nam, hàng nghìn kỹ sư, công nhân đã vào cuộc ngày/đêm, phát huy tinh thần “đi trước mở đường”, vượt qua sự khắc nghiệt của thời tiết và môi trường lao động; sự nhớ nhung, xa cách người thân và gia đình kể cả trong những ngày lễ, Tết đoàn viên để bám máy, bám công trường thi công không ngơi nghỉ. Lịch sử sẽ không quên những vất vả, hy sinh của những người mở đường. Và, những thông điệp đó đều được phóng viên chuyển tải trên những trang báo để ghi nhận những nỗi niềm, sự quyết tâm của kỹ sư, người lao động ngành giao thông.

Nhà báo Ngân Tuyền