Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương, trong năm 2013, chất lượng điện phải tốt, không phập phù. Năm 2012, tiêu hao điện giảm xuống 9%, vậy trong thời gian tới còn giảm xuống được nữa không? Đặc biệt về giá xăng dầu, Thủ tướng nhấn mạnh, Bộ Công Thương phải kiểm soát chặt chẽ hơn.
Việc sửa đổi Nghị định 84 để giá xăng dầu theo giá thị trường cần phải được nghiên cứu, triển khai: “Mục đích để giá xăng dầu phải minh bạch. Muốn thế, cơ chế, chính sách phải công khai, minh bạch, làm sao để người dân không còn bức xúc nữa”, Thủ tướng nói. Được biết, Bộ Công Thương vừa có báo cáo trình Chính phủ đề xuất sửa đổi những quy định được coi là trong Nghị định 84. Vậy những “lỗ hổng” đó là gì? Cụ thể là, với các quy định điều kiện kinh doanh xăng dầu hiện nay về cầu cảng, kho chứa, hệ thống phân phối, phương tiện vận chuyển chưa cho phép đánh giá đúng năng lực thực sự của doanh nghiệp vì các quy định còn quá thấp. Một quy định khá lỏng lẻo là, hiện nay có khoảng 300 tổng đại lý xăng dầu, song phần lớn các đơn vị này đi thuê lại cơ sở vật chất của chính doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu đầu mối. Thực trạng này tất dẫn đến thiếu minh bạch, “bịt lỗ hà ra lỗ hổng”, dễ lợi dụng để găm hàng mỗi lần điều chỉnh giá.
Hơn thế, vì không quy định cụ thể cơ quan nào chịu trách nhiệm quản lý các tổng đại lý, đại lý nên càng “thả nổi” việc quản lý nguồn cung cũng như chất lượng xăng dầu. Bản thân công thức tính giá cơ sở hiện được tính bình quân là phù hợp với 30 ngày dự trữ lưu thông, song lại không phản ảnh đúng và sát với biến động giá hàng ngày của thị trường thế giới. Đặc biệt, việc quy định thời gian giữa hai lần được điều chỉnh tăng, giảm giá xăng dầu liên tiếp tối thiểu là 10 ngày, rõ ràng là cứng nhắc và máy móc trong bối cảnh giá thế giới lên xuống thất thường. Bộ Công Thương chỉ rõ, doanh nghiệp đầu mối thường có xu hướng chọn phương án cố định ngày điều chỉnh giá là 10 ngày/ lần. Chu kỳ này được lặp đi, lặp lại chính là cơ hội để doanh nghiệp kinh doanh lợi dụng để đầu cơ trục lợi, gây xáo trộn thị trường. Mặt khác, Nghị định 84 cũng chưa quy định chế độ công khai thông tin về kết quả tính toán giá cơ sở, sử dụng Quỹ bình ổn, chế độ kiểm toán doanh nghiệp đầu mối. Chưa kể tình trạng nhiều tổng đại lý, đại lý “xé rào” tăng mức chi hoa hồng, mua bán với nhiều đầu mối cũng như mua bán lẫn nhau vẫn tồn tại khá dai dẳng.
Vạch ra hàng loạt “lỗ hổng” trong kinh doanh xăng dầu, Bộ Công Thương đã đề ra một loạt giải pháp như điều chỉnh giá cho sát diễn biến thị trường, nâng thời gian điều chỉnh lên 15 ngày không được chi thù lao cho tổng đại lý, đại lý vượt mức quy định… Bịt cho kín những “lỗ hổng” xăng dầu quả thực không dễ dàng “để người dân không còn bức xúc”.
