Thu hồi đất lúa làm dự án sát thời điểm luật mới có hiệu lực, người dân chịu thiệt

• Khu nhà ở Phù Khê, Bắc Ninh: Vi phạm nghiêm trọng trong bồi thường, đấu giá đất
• Nông dân "khóc ròng", không thể canh tác khi san lấp khu công nghiệp
• Bitexco bị Đồng Nai thu hồi dự án khu dân cư Phú Hội do chậm triển khai

Người dân thắc mắc thời điểm phê duyệt chính sách thu hồi đất

Dự án phát triển nhà ở khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu xã Nam Chính (KDC Nam Chính) có chủ đầu tư là liên danh Công ty cổ phần TLD Thống Nhất - Công ty cổ phần xây dựng và vận tải Sông Hồng. Doanh nghiệp thực hiện dự án là Công ty TNHH Xây dựng và Phát triển đô thị mới Nam Chính, xã Nam Chính, huyện Tiền Hải, Thái Bình. Dự án đặt mục tiêu xây dựng khu dân cư kiểu mẫu, được tỉnh Thái Bình quan tâm, chỉ đạo thực hiện từ năm 2022.

Dù vậy, trong công tác thực hiện GPMB do Trung tâm Phát triển quỹ đất và cụm công nghiệp Tiền Hải thực hiện còn nảy sinh nhiều vấn đề khiến hàng chục hộ dân trong diện bị thu hồi đất không khỏi băn khoăn.

Theo đó, ngày 25/4/2022, UBND tỉnh Thái Bình có quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án phát triển Khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu xã Nam Chính. Tiếp đến, ngày 26/7/2023, tỉnh này có quyết định phê duyệt danh sách nhà đầu tư và kết quả lựa chọn nhà đầu tư dự án nói trên.

Diện tích dự án KDC Nam Chính là 76.000m2, quy mô dân số khoảng 1.000 người. Tổng số nhà ở thương mại là 190 lô, diện tích 43.777,2 m2.

Triển khai các thủ tục thu hồi đất, GPMB, ngày 11/6/2024, UBND huyện Tiền Hải đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ GPMB thực hiện dự án đợt 1 đối với 44 hộ sử dụng đất. Tiếp đó, ngày 26/7/2024, UBND huyện Tiền Hải tiếp tục có quyết định phê duyệt phương án bồi thường KDC Nam Chính đợt 2 và đợt 3 đối với 19 chủ sử dụng đất. Toàn bộ diện tích đất thu hồi thuộc đất nông nghiệp.

Khu dân cư Nam Chính vẫn mênh mông đồng lúa, chưa có dấu hiệu triển khai dự án từ tháng 8/2024 đến nay

Điều người dân sở tại băn khoăn là từ ngày 1/8/2024, Luật Đất đai 2024 có hiệu lực. Theo quy định mới, chế độ đền bù cho người dân có đất bị thu hồi sẽ cao hơn, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đối với nông dân bị thu hồi đất nông nghiệp.

Tuy nhiên, cuối tháng 7/2024, UBND huyện Tiền Hải đã ra quyết định về phương án đền bù thu hồi đất của hàng chục hộ dân ở xã Nam Chính khiến các hộ dân đặt vấn đề "phải chăng huyện Tiền Hải "vội" thu hồi đất làm dự án, tạo điều kiện cho nhà đầu tư còn người dân bị mất đất phải chịu thiệt thòi bởi chỉ còn ít ngày là chuyển sang chính sách mới có lợi hơn cho dân?".

"Chỉ còn vài ngày nữa là tới thời điểm 1/8/2024, nếu thu hồi đất sau thời điểm này, người dân chúng tôi sẽ được hưởng chính sách tốt hơn do Nhà nước ban hành theo Luật Đất đai 2024 mà huyện Tiền Hải không thực hiện, lại ban hành quyết định vào ngày 26/7/2024 gây bất lợi cho người bị thu hồi đất và có lợi cho nhà đầu tư", ông Trần Xuân Thủy, thôn An Chính, xã Nam Chính đặt vấn đề.

Theo đó, gia đình ông Thủy bị thu hồi 6,5 sào đất lúa (2.340m2). Ngày 3/8/2024, Trung tâm Quỹ đất huyện Tiền Hải và UBND xã Nam Chính thông báo người dân đến nhận tiền chi trả GPMB thì mới được phát thông báo thu hồi đất, phương án đền bù và quyết định thu hồi, đặt hộ dân vào "thế đã rồi" bởi không hề có thông tin gì trước đó.

Không đền bù đất khai hoang vì đã hết khấu hao?

Không chỉ có vậy, điều mà hàng chục hộ dân ở Nam Chính thắc mắc và chưa đồng tình là việc hàng nghìn mét vuông đất do người dân khai hoang, canh tác, sản xuất ổn định hàng chục năm qua nhưng khi thu hồi không hề được hỗ trợ. Chỉ khi người dân thắc mắc nhiều thì mới được hỗ trợ từ 500.000 đồng-1 triệu đồng/hộ.

Khu dân cư thu hồi 76.000m2 đất "bờ xôi ruộng mật" của hơn 60 hộ dân canh tác

Cụ thể, như trường hợp gia đình bà Đào Thị Nở ở thôn An Chính, xã Nam Chính, khai hoang thửa đất hơn 100m2, canh tác ổn định từ những năm 1970 đến nay, không tranh chấp với ai. Tuy nhiên, khi thu hồi mặt bằng để thực hiện dự án, Trung tâm Phát triển quỹ đất Tiền Hải chỉ hỗ trợ cho gia đình 500.000 đồng!

Hay như trường hợp của bà Nguyễn Thị Nhỏ, từ những năm 1970, gia đình bà khai hoang, lấp hố bom mìn được khoảng 250m2 đất sản xuất, canh tác ổn định, không tranh chấp cho đến nay. Tuy nhiên, ban đầu, khi triển khai thu hồi đất GPMB, Trung tâm Quỹ đất huyện không hỗ trợ, chỉ đến khi bà Nhỏ (sinh năm 1941) trực tiếp đến UBND huyện Tiền Hải để hỏi về quyền lợi thì mới được hỗ trợ 5 triệu đồng.

Trường hợp nhà ông Tạ Văn Ngữ ở thôn Tiến Lợi, xã Nam Thanh cũng khai hoang lấp hố, lấp mương rãnh thửa đất diện tích khoảng 60m2, canh tác ổn định, không tranh chấp, nhưng khi triển khai thu hồi GPMB, gia đình ông không được hỗ trợ bất kỳ chi phí nào.

Cũng tại dự án này, Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Tiền Hải chỉ thực hiện việc gửi thông báo thu hồi đất, phương án đền bù cũng như quyết định thu hồi đất đến chủ hộ, còn các thành viên khác trong gia đình không được nhận bất kỳ thông báo nào, dù là người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến thửa đất bị thu hồi.

Nhiều hộ dân có đất nông nghiệp nằm trong dự án KDC Nam Chính bị thu hồi đất phản ánh, với những khúc mắc trên, người dân đã nhiều lần kiến nghị đến UBND xã Nam Chính, huyện Tiền Hải và UBND tỉnh Thái Bình nhưng đều không được giải quyết. Các văn bản đều ra chỉ đạo chung chung, không trả lời rõ cho người dân hiểu.

Thông tin tới phóng viên An ninh Thủ đô, ông Bùi Đức Thàn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất và cụm công nghiệp Tiền Hải xác nhận, việc thu hồi đất thực hiện dự án KDC Nam Chính chỉ gửi một thông báo, một phương án thu hồi và một quyết định thu hồi đến chủ hộ. Việc này, theo ông Thàn cho biết, là phù hợp với quy định của pháp luật.

Ông Thàn cũng cho hay, việc GPMB thực hiện KDC Nam Chính nằm ở giai đoạn giao thời giữa Luật Đất đai 2013 và Luật Đất đai 2024. Theo đó, nếu theo Luật Đất đai 2013 thì khi thu hồi 1 sào Bắc bộ đất lúa (360m2), hộ gia đình chỉ được hỗ trợ 37,8 triệu đồng/sào. Còn từ ngày 1/8/2024, thực hiện theo quy định của Luật Đất đai 2024, mức hỗ trợ tăng mạnh là 91 triệu đồng/sào nên người dân bức xúc.

Giám đốc Trung tâm Quỹ đất huyện Tiền Hải thừa nhận, việc chi trả tiền đền bù diễn ra vào tháng 8/2024, khi Luật Đất đai mới có hiệu lực nên người dân có thắc mắc tại sao huyện không chậm lại một chút để có lợi hơn cho người dân bị mất đất nhưng "Luật quy định rồi, không lùi lại được!".

Cũng theo ông Thàn, trước khi thực hiện GPMB và sau khi thu hồi đất, Trung tâm Quỹ đất và xã Nam Chính đã tổ chức đối thoại, trả lời những khúc mắc của người dân nhưng xã không lập biên bản!

Ghi nhận của phóng viên An ninh Thủ đô cho thấy, đến những ngày cuối tháng 5/2025, khu đất thuộc dự án KDC Nam Chính - theo Trung tâm Quỹ đất Tiền Hải đã hoàn thiện GPMB - nhưng vẫn là cánh đồng lúa xanh mướt, chưa có dấu hiệu của việc triển khai dự án.

Còn liên quan đến việc hỗ trợ đất nông nghiệp khai hoang, canh tác ổn định, ông Tô Quốc Hưởng, Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất và cụm công nghiệp Tiền Hải lý giải, theo quy định của pháp luật, với đất khai hoang, chỉ thực hiện hỗ trợ mà không phải đền bù. Hơn nữa, cũng khó chứng minh được là đất người dân khai hoang hay lấp hố bom, qua mấy chục năm như vậy rồi rất khó để chứng minh!

Khi phóng viên đặt vấn đề, dù pháp luật không quy định chính sách đền bù nhưng có quy định hỗ trợ người dân có công khai hoang, cải tạo đất, ông Bùi Đức Thàn cho rằng, người dân cải tạo đất và sử dụng mấy chục năm qua thì đến nay (đến khi thu hồi- PV) cũng đã dùng hết khấu hao!

Liên quan đến vấn đề này, dưới góc độ pháp lý, luật sư Lưu Phương Thảo, Công ty Luật TNHH Lưu Nguyễn phân tích, căn cứ khoản 2 Điều 77 Luật Đất đai 2013 về bồi thường đất, chi phí đầu tư vào đất còn lại khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân có quy định như sau:

Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 1/7/2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không có Giấy chứng nhận hoặc không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất theo quy định của Luật này thì được bồi thường đối với diện tích đất thực tế đang sử dụng, diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp quy định tại Điều 129 của Luật này.

"Như vậy đất nông nghiệp khai hoang của hộ dân tuy chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng đã đủ điều kiện được cấp phải được bồi thường đối với diện tích đất thực tế đang sử dụng và diện tích được bồi thường không vượt quá hạn mức giao đất nông nghiệp", vị luật sư nhấn mạnh.