Được UBND TP Hà Nội giao nhiệm vụ, UBND quận Hoàn Kiếm đã tiến hành nghiên cứu phương án cải tạo, chỉnh trang hạ tầng không gian kiến trúc hồ Hoàn Kiếm nhằm bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích. Tháng 1-2017, tại Trung tâm thông tin văn hóa Hồ Gươm, UBND quận Hoàn Kiếm đã tổ chức triển lãm trưng bày thiết kế phương án, lấy ý kiến cộng đồng Dự án đầu tư xây dựng cải tạo chỉnh trang khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm. Nội dung Dự án bao gồm cải tạo, nâng cấp hè, đường dạo, thoát nước vườn hoa và duy tu phần kè hồ hỏng xung quanh Hồ Hoàn Kiếm; chiếu sáng trang trí xung quanh hồ; cây xanh, cảnh quan xung quanh hồ bằng nguồn vốn ngân sách.
Trong thiết kế, cây ngả xuống hồ vẫn giữ nguyên , thiết kế lối đi dạo vòng qua để giữ nguyên hiện trạng cây xanh và an toàn cho người đi bộ.
Tháng 6-2017, UBND TP Hà Nội đã gửi công văn xin ý kiến Bộ Xây dựng về dự án này và Bộ Xây dựng đã có công văn gửi UBND TP Hà Nội. Theo đó, Bộ Xây dựng thống nhất về cách tiếp cận nghiên cứu, đánh giá tổng quan. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi về kỹ thuật, kiến trúc, mỹ quan đô thị đối với khu vực đặc trưng của Thủ đô Hà Nội đề nghị cần bổ sung làm rõ, đặc biệt về nội dung cây xanh, Bộ Xây dựng nhận thấy bản vẽ hiện trạng cây xanh sơ sài, phương án thay thế cây mới cần chỉ rõ từng vị trí (có bảng thống kê, phân loại, đánh số chủng loại cây; vị trí, ký hiệu các loại cây và lập hồ sơ cho từng cây phục vụ công tác quản lý), yêu cầu chủng loại cây phải đồng nhất trên trục tuyến đường, trong khu vực vườn hoa.
Cây xanh cần thể hiện: đường kính, phân cành, màu sắc lá, hoa. Hệ thống bó vỉa các bồn cây, bồn hoa không nên làm nổi trên mặt đất chiếm diện tích vỉa hè đường dạo; Tổ chức không gian cây xanh theo mảng khối đạt mục tiêu tôn tạo nâng cao giá trị cảnh quan cho khu vực; sử dụng dạng điểm để tạo thành cây xanh điểm nhấn như vườn hoa công cộng và bố trí những khu vực tiểu cảnh tạo cảnh quan xung quanh hồ ….Đây là những ý kiến chỉ đạo rất quan trọng để Chủ đầu tư có cơ sở yêu cầu các đơn vị liên quan bổ sung hoàn thiện hồ sơ hiện trạng, thiết kế của dự án .
Gần đây có một số ý kiến cho rằng dự án có nội dung thay thế cây xanh, việc này là lãng phí và không cần thiết. Đây là những đóng góp rất đáng trân trọng của các công dân cũng như các chuyên gia cảnh quan , kiến trúc. Tuy nhiên, căn cứ vào hồ sơ thiết kế đã được công bố, công khai tại triển lãm dự án, nội dung “Giải pháp cải tạo chỉnh trang, nâng cao giá trị cảnh quan cây xanh” có 21 bản vẽ /117 bản vẽ toàn hồ sơ: Toàn bộ dự án không có phương án thay thế cây xanh mà chỉ thiết kế thảm cỏ, vườn hoa ...cho đồng bộ và theo chủ đề từng khu vực.
Việc trồng khóm hoa, thảm cỏ tại đây vốn là việc làm thường xuyên, đặc biệt tập trung vào dịp trước Tết nguyên đán, tuy vậy do thực hiện đơn lẻ và thiếu đồng bộ nên trong dự án lần này sẽ thực hiện một cách đồng bộ và chọn lọc hơn. Mặc dù đã được mô tả chi tiết các loại cây hoa chi tiết trong hồ sơ, nhưng sau khi nhận được ý kiến của Bộ Xây dựng, hồ sơ sẽ được bổ sung hoàn chỉnh theo quy định để có thiết kế thi công chi tiết hơn, trong đó không có nội dung thay thế cây xanh hiện có trong phạm vi triển khai dự án xây dựng, cải tạo chỉnh trang xung quanh hồ Hoàn Kiếm.
