Dùng nước rửa bát và giấy ráp tu bổ bảo vật quốc gia, bức sơn mài "Vườn xuân Trung Nam Bắc bị hư hỏng nặng

ANTD.VN - Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm đã có văn bản báo cáo Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL về hiện trạng của bức tranh sơn mài "Vườn xuân Trung Nam Bắc" sau quá trình làm sạch bề mặt tranh được thực hiện bởi Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM. Theo đó, đánh giá mức độ hư hại về linh hồn và tinh thần tác phẩm là trên 30%...

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ VH,TT&DL về việc kiểm tra việc bảo quản bảo vật quốc gia - bức tranh “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của họa sĩ Nguyễn Gia Trí, ngày 27-4, đoàn công tác của Bộ gồm Cục trưởng Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm Vi Kiến Thành, Phó Cục trưởng Cục Di sản Phạm Định Phong, Phó Giám đốc Trung tâm bảo quản, tu sửa tác phẩm (Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam) Phan Tử Long. Đoàn công tác đã có buổi làm việc tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM. 

Theo đó, Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM đã nhận được sự chấp thuận của Sở VH-TT TP.HCM trong việc thực hiện bảo quản, phòng ngừa tác phẩm "Vườn xuân Trung Nam Bắc". Và công việc làm vệ sinh bề mặt tác phẩm đã được giao cho ông Lưu Minh Phụng, thợ sửa chữa sơn mài ở TP.HCM. 

Nét đẹp uyển nhã, huyền ảo của nghệ thuật sơn mài Nguyễn Gia Trí đã bị hư hại sau quá trình làm vệ sinh bề mặt tranh

Do không hiểu biết về nghệ thuật hội họa sơn mài của Nguyễn Gia Trí nên ông Lưu Minh Phụng đã sử dụng nước rửa chén và bột chu, giấy ráp 2000 can thiệp quá mức khi làm vệ sinh bề mặt tranh.  
Sau khi làm việc, đoàn kiểm tra nhận định, do bị tác động, tác phẩm bị mất đi lớp sơn bề mặt nên sự uyển chuyển, tinh tế, liên kết giữa các mảng sơn, mảng vỏ trứng, mảng dát vàng đã không còn sự uyển nhã, huyền ảo của nghệ thuật sơn mài Nguyễn Gia Trí. Xét ở góc độ hư hại về tinh thần và phần linh hồn của tác phẩm thì tác phẩm đã bị hư hại khoảng trên 30%. Xét ở góc độ hư hại về vật chất bề mặt tác phẩm thì độ hư hại khoảng 15%. Các mảng vỏ trứng bị trơ ra, mảng dát vàng bị mài mòn.

Hiện trạng bảo vật quốc gia "Vườn xuân Trung Nam Bắc" trước và sau khi làm sạch bề mặt

Sau khi đánh giá hiện trạng, đoàn kiểm tra đề nghị, tác phẩm sơn mài “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của họa sĩ Nguyễn Gia Trí - Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật là bảo vật quốc gia, nên cần phải được lưu giữ, bảo quản, ứng xử ở chế độ đặc biệt. Đoàn kiểm tra đề nghị Sở VH-TT TP Hồ Chí Minh chỉ đạo Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh lập dự án tu sửa tác phẩm một cách thận trọng, khoa học, khắc phục sự hư hại hiện tại ở mức độ tốt nhất. 

Bảo tàng cần xây dựng phương án và giải pháp tu sửa, làm thử nghiệm một số vị trí trên tranh; giao việc tu sửa phục hồi tác phẩm cho họa sĩ Nguyễn Xuân Việt, người đã trực tiếp làm việc với họa sĩ Nguyễn Gia Trí; hoặc họa sĩ có chuyên môn, uy tín cao trong nghề sơn mài.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh và các cán bộ của bảo tàng cần rút kinh nghiệm sâu sắc về sự đơn giản, tùy tiện trong công tác bảo quản, bảo dưỡng tác phẩm, thái độ ứng xử với hiện vật, đặc biệt là bảo vật quốc gia.