Nét nổi bật nhất trong văn hóa người Nùng là làn điệu Sli mượt mà
Xã Hòa Bình, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên là một xã miền núi, đường vào xã xung quanh là núi, nhỏ hẹp, quanh co và khó đi. Những ngày này, khi mưa phùn dầm dề, ẩm ướt, những con đường vốn nhỏ nay lại ngập đầy bùn, lầy lội và trơn trượt khiến cho hành trình tới vùng đất văn hóa như nối dài thêm nhiều cây số. Phải mất hơn 1 giờ đồng hồ vượt qua quãng đường chưa đầy 30km,chúng tôi mới đến được với cái nôi của làn điệu Sli nổi tiếng.
Huyện Đồng Hỷ từ lâu được biết đến là nơi quy tụ nhiều nét văn hóa đa dạng của nhiều dân tộc như Tày, Nùng, Sán Dìu, Mông, Cao Lan…, trong đó không thể không nhắc đến điệu hát Sli của người Nùng Phàn Slình ở xã Hòa Bình với những làn điệu, lời ca làm mê đắm lòng người. Theo lời kể của một người già trong thôn, làn điệu Sli vốn là một thể loại dân ca trữ tình độc đáo của người Nùng. Nhưng vì người Nùng có nhiều nhánh nên mỗi nhánh lại có điệu Sli riêng: Người Nùng Giang có Sli Giang, Người Nùng Cháo có Sli sình làng, người Nùng Phàn Slình có nhì hau, soong hàu…
Sli là tiếng hát tâm tình của đôi lứa, là tiếng hát mừng đám cưới, mừng nhà mới, mừng mùa xuân, hát tiễn đưa linh hồn người mất. Đã là người Nùng hầu hết ai cũng biết hát Sli, yêu thích Sli. Hát Sli thể hiện sự ứng đối tài hoa của mỗi người với những lời Sli ví von, bóng bẩy, tinh nghịch và ẩn chứa nhiều hàm ý. Ngày xuân trăng sáng, những đôi nam thanh nữ tú trong màu áo chàm thường chia làm 2 nhóm ngồi hát đối đáp với nhau, qua những cuộc hát như thế nhiều đôi đã nên vợ nên chồng. Một cuộc hát Sli thường tổ chức hát đối đáp giữa chủ và khách, có thể hát trong nhiều đêm, mỗi bên ít nhất có hai người hát.
Điểm độc đáo của Sli là không cần nhạc cụ hay điệu múa đi kèm, người hát có thể hát bất cứ lúc nào, chỗ nào, miễn là có đối tượng để hát đối, hát cùng hoặc là đối tượng được hướng đến trong bài hát. Sli Nùng là những bài văn vần, mỗi câu 7 chữ, mỗi bài có từ 4 đến 8 câu hoặc dài tới vài trăm câu, là sự phản ánh một cách tinh tế thế giới tình cảm, tình yêu đôi lứa của những chàng trai, cô gái trao gửi yêu thương. Do đó để hát Sli hay, ngoài chất giọng tốt đòi hỏi phải biết luyến láy, cảm nhận được cái tình thì mới có thể đưa lời hát đi vào lòng người: Sao sáng lung linh rơi khắp nơi/ Lấy vạt áo hứng sao chẳng rơi/ Lấy vạt áo hứng sao chẳng rụng/ Nó lại rơi xuống biển xa xôi…
