- Thăng Long tứ trấn Đền Voi Phục, đền Quán Thánh đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt
- Khai hội đền Kim Liên và đón Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt
- Đền Voi Phục và Đền Quán Thánh khai hội, rước Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt "Thăng Long tứ trấn"
Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Phạm Tuấn Long khẳng định, đền Bạch Mã có lịch sử hơn một nghìn năm, là trấn đầu tiên trong tứ trấn của kinh thành gắn với truyền thuyết xây La Thành của Cao Biền vào năm 866 và vua Lý Công Uẩn xây thành Thăng Long vào thế kỷ XI. Trải qua các triều đại Lý, Trần, Lê với 52 vị vua định đô tại Thăng Long, đền Bạch Mã là nơi chứng kiến đầy đủ nhất quá trình hình thành và phát triển của Thăng Long xưa và Thủ đô Hà Nội ngày nay. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, ngôi đền Bạch Mã luôn được cộng đồng dân cư gìn giữ, tu sửa và thờ phụng.
Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận Hoàn Kiếm cho biết, thời gian qua, đền Bạch Mã được Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội, quận Hoàn Kiếm quan tâm bảo tồn, phát huy các giá trị di tích để phục vụ cho công tác nghiên cứu về lịch sử, văn hóa và trở thành điểm đến du lịch đặc thù đối với du khách trong và ngoài nước.
 |
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thăng Long tứ trấn - Đền Bạch Mã cho lãnh đạo quận Hoàn Kiếm. |
Quận Hoàn Kiếm còn tập trung dành nguồn lực để giải phóng mặt bằng hàng chục di tích với hàng trăm hộ dân trên 2.000 nhân khẩu đã được di dời, các công trình di tích được bảo tồn trên địa bàn.
Đồng thời, quận huy động các nguồn lực xã hội để phát huy các di sản phi vật thể, khôi phục các phố nghề, tổ chức các lễ hội truyền thống trong khu phố cổ và khu vực hồ Hoàn Kiếm nhằm gìn giữ các giá trị văn hóa, đời sống tinh thần của người dân gắn với phát triển kinh tế, trọng tâm là phát triển du lịch.
Di tích đền Bạch Mã cùng với các di tích khác trong “Tứ trấn Thăng Long” được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt một lần nữa khẳng định giá trị lịch sử, tín ngưỡng tiêu biểu của quần thể di tích này tại Thủ đô Hà Nội.
Tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt Thăng Long tứ trấn - Đền Bạch Mã cho lãnh đạo quận Hoàn Kiếm.
Trước đó, ngày 18/1/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 93/QĐ-TTg xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt cho 5 di tích trên cả nước, trong đó có Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật “Thăng Long tứ trấn," gồm đền Bạch Mã (quận Hoàn Kiếm), đền Voi Phục, đền Quán Thánh (quận Ba Đình) và đền Kim Liên (quận Đống Đa), thành phố Hà Nội.
“Thăng Long tứ trấn” gắn với việc ra đời của kinh đô Thăng Long thời nhà Lý, là nơi thờ bốn vị thần trấn giữ bốn phương huyết mạch, ngày đêm bảo vệ cho Kinh thành Thăng Long xưa và Thủ đô Hà Nội ngày nay luôn được yên bình.
Đền Bạch Mã được xây dựng ở huyện Thọ Xương, phủ Hoài Đức xưa, nay là số 76 phố Hàng Buồm, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Đền thờ thần Long Đỗ - vị thần bảo hộ kinh thành Thăng Long, trấn giữ phía Đông (thành hoàng Hà Nội).
Đền xuất hiện khá sớm, gắn liền với truyền thuyết xây La Thành của Cao Biền và đắp thành Thăng Long của vua Lý Thái Tổ.
 |
Màn tái hiện lịch sử di tích đền Bạch Mã |
Sách “Việt điện u linh tập” ghi lại, năm 866, sau khi đã đắp xong thành Đại La, Cao Biền ra cửa Đông dạo chơi. Bỗng đâu gió nổi, mây mù, thần hiện ra, Cao Biền nảy sinh ý lập bùa trấn yểm.
Đêm đó, Cao Biền nằm mộng thấy vị thần cao lớn ấy hiện ra khoan thai nói: “Ta là tinh anh ở Long Đỗ. Nghe tin ông đắp thành nên đến hội ngộ. Việc gì phải trấn yểm?”. Tỉnh dậy, Cao Biền cho là kỳ quái, đã lấy vàng, đồng và bùa chôn xuống đất để trấn yểm thì một trận cuồng phong nổi lên, vàng, đồng và bùa của Cao Biền bị đánh tan thành tro bụi. Cao Biền sợ hãi lập đền thờ tại chính nơi đó, và phong làm thần Long Đỗ.
Đến khi vua Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long, cũng xuất hiện câu chuyện rằng, vì đô thành cứ đắp lại lở nên vua đã tới đền cầu đảo, thấy một con ngựa trắng từ trong đền đi ra, dạo quanh thành một vòng. Nhà vua theo dấu chân ngựa đắp thành thì được, nên đã phong thần là Thành hoàng Thăng Long. Các triều sau đều theo đó, phong thần là Quảng Lợi Bạch Mã tối linh thượng đẳng thần.
Trải qua hơn một nghìn năm, ngôi đền đã được trùng tu nhiều lần nhưng vẫn giữ được cảnh quan uy nghiêm và những dấu tích cổ hiếm thấy, mang giá trị văn hóa lịch sử đặc biệt và là một trong những di tích kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu của thủ đô Hà Nội.
Đền Bạch Mã hiện là nơi ghi dấu lại nét đặc trưng của phong cách kiến trúc thời nhà Nguyễn với quy mô kiến trúc khá lớn, quay theo hướng Nam, được bố trí hết sức hài hòa với nghi môn, phương đình, đại bái, cung cấm, thiêu hương, nhà hội đồng ở phía sau đền.
Nơi đây còn lưu giữ nhiều hiện vật quý có giá trị lịch sử to lớn như: Bia văn ghi lại những điển tích, thần thoại xây dựng đền và nghi lễ cúng thần, các lần tôn tạo trong hơn 1000 năm qua. Ngoài ra còn có: Sắc phong, hương án, độc bình, đôi phổng, chuông đồng hay kiệu rước,…
Với hơn 1.000 năm lịch sử, đền Bạch Mã là một trong những di sản tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội. Lễ hội của đền được tổ chức vào ngày 12 và 13 tháng Hai âm lịch hằng năm, là sự dung hòa giữa văn hóa tín ngưỡng dân gian và nghi thức cúng cung đình, tạo nên nét đặc sắc riêng biệt.
