Bùng nổ thương hiệu sữa, nhập khẩu nguyên liệu sữa ồ ạt, ngành chăn nuôi bò sữa "kêu cứu"

• Rối rắm “sữa tươi”, “sữa hoàn nguyên”
• Nhập khẩu sữa tăng mạnh
• Rà soát dấu hiệu vi phạm về quảng cáo trong ngành sữa

Thị trường sữa phát triển nóng, đàn bò sữa giảm thê thảm

Hội Chăn nuôi Việt Nam vừa có văn bản kiến nghị Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Y tế loạt giải pháp về việc phát triển nguồn nguyên liệu sữa trong nước.

Theo Hội Chăn nuôi Việt Nam, khác với các nước phát triển, chăn nuôi Việt Nam, không chỉ nhằm đảm bảo an ninh dinh dưỡng cho đất nước, mà còn là sinh kế của hàng chục triệu người nông dân. Đây không chỉ là đặc thù, mà còn là lợi thế của nông nghiệp Việt Nam, nếu chúng ta biết khai thác hợp lý vấn đề này.

Tuy nhiên, những năm gần đây, do thị trường sữa Việt Nam phát triển quá nóng, bùng nổ quá nhiều thương hiệu, sản phẩm sữa và từ sữa trên thị trường, nguyên liệu sữa nhập khẩu “ồ ạt” gây nhiễu loạn thị trường, áp đảo nguồn nguyên liệu trong nước, dẫn đến thực trạng là người tiêu dùng không biết lựa chọn sản phẩm sữa nào là đảm bảo chất lượng và nguy hại hơn là tốc độ tăng trưởng của đàn bò sữa trong nước giảm sút “thê thảm”, nhất là đàn bò trong khu vực chăn nuôi nông hộ.

Nhiều doanh nghiệp chế biến sữa và các sản phẩm từ sữa nhưng lại "ngại" sử dụng sữa tươi

Nhiều vùng chăn nuôi bò sữa truyền thống đang trên đà phá sản, như TP.HCM, Ba Vì, Mộc Châu… riêng đàn bò sữa của TP. HCM giảm trên 50%.

Để Việt Nam thực sự có ngành sữa phát triển bền vững, như mục tiêu của Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam thời kỳ 2025-2030, tầm nhìn 2045 mà Bộ Công Thương đang hoàn thiện trình Thủ tướng Chính phủ, Hội Chăn nuôi Việt Nam kính đề nghị các Bộ liên quan, cần thống nhất quan điểm và giải pháp phát triển ngành sữa Việt Nam.

Ngành sữa Việt Nam nguy cơ "vỡ trận"

Theo đề xuất của Hội này, ngành sữa Việt Nam phải phát huy được những lợi thế trong nước, nhất là nguồn sữa tươi và nguyên liệu, phụ gia phong phú của ngành nông nghiệp nhiệt đới nước ta; hạn chế thấp nhất việc nhập khẩu các loại nguyên liệu mà trong nước có thể sản xuất được.

Thứ hai, cần phát triển chương trình dinh dưỡng (chương trình sữa) học đường bằng các sản phẩm sữa tươi, như kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới đã làm rất thành công, vừa giúp trẻ em có được nguồn dinh dưỡng tốt nhất, vừa thúc đẩy ngành chăn nuôi trong nước phát triển.

Thứ ba, cần hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quy định minh bạch, rõ ràng, dễ phân biệt các sản phẩm sữa và từ sữa, nhất là giữa sữa tươi với sữa nước (sữa bột pha nước), để người tiêu dùng biết trong lựa chọn sử dụng và người sản xuất, kinh doanh, cơ quan quản lý thực hiện.

Thứ tư, đưa quy định, bắt buộc các cơ sở sản xuất, kinh doanh sữa phải có vùng hoặc gắn với vùng nguyên liệu sữa nguyên liệu trong nước, hoặc phải sử dụng tối thiểu bao nhiêu % nguyên liệu sữa tươi trong nước. Vì sữa tươi có lợi cho người tiêu dùng, nhưng ít lợi nhuận nhất đối với người kinh doanh nên không chỉ các quốc gia có ngành sản xuất sữa phát triển, mà ngay ở các nước kém phát triển cũng có quy định này.

TS Nguyễn Xuân Dương, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cho hay, nếu không có chính sách kịp thời và mạnh mẽ, ngành sữa khó đạt được mục tiêu tự túc 60% nguyên liệu.

Số liệu thống kê từ Hội Chăn nuôi cho biết, đàn bò sữa trong nước sau một giai đoạn tăng trưởng mạnh ở mức 2 con số 15,4%/năm giai đoạn 2010-2015, đã giảm xuống rất nhanh, chỉ còn 1,9%/năm trong giai đoạn 2015-2020 và còn 0,4%/năm giai đoạn 2020-2024.

Nếu không có sự điều chỉnh kịp thời thì đến năm 2030, tổng đàn bò sữa cả nước không thể đạt được mục tiêu kế hoạch là 650.000-670.000 con.

Tương tự như đàn bò, tốc độ tăng trưởng về sản lượng sữa tươi nguyên liệu cũng giảm nhanh, từ 17,7%/năm giai đoạn 2010-2015, xuống còn 6,7%/năm giai đoạn 2015-2020 và chỉ còn 3,3%/năm giai đoạn 2020-2024.

Nếu không có sự điều chỉnh kịp thời, thì đến năm 2030 không thể đạt được mục tiêu kế hoạch 2,6-2,8 triệu tấn sữa tươi, đảm bảo 25-26 kg sữa/người và chủ trương tự túc được 60% nguyên liệu cho ngành công nghiệp sữa cũng không thể thành hiện thực.