Xây nhà tiền tỷ nhờ nghề nuôi nai

ANTĐ - Cư Êbur là xã vùng ven của thành phố Buôn Ma Thuột (Đắc Lắc). Dân số toàn xã hiện có hơn 15 nghìn người, trong đó đồng bào Ê Đê chiếm 50%. Phần lớn số hộ dân trong xã làm nghề nông, thu nhập chính của bà con là sản xuất cà phê và chăn nuôi nai.

Hiện tại nông dân Cư Êbur đang canh tác 1.817 ha cà phê, chăn nuôi 2.460 con nai lấy nhung và sinh sản nai giống.

Ngày 16-2-2012, trao đổi với chúng tôi, đồng chí Quách Minh Toàn, Chủ tịch Hội nông dân xã cho biết: Nghề nuôi nai ở Cư Êbur có từ trước năm 1975, nhưng giai đoạn đầu chỉ là nuôi tự phát, lấy lộc nhung để sử dụng là chính. Hơn chục năm trở lại đây, khi thấy rõ hiệu quả kinh tế từ nghề nuôi nai, nông dân Cư Êbur đã xin cơ quan chức năng cấp phép nuôi nai lấy nhung và nhân con giống bán ra thị trường. Đàn nai Cư Êbur được Hạt kiểm lâm Buôn Ma Thuột đăng ký và theo dõi cấp phép cho bà con trong quá trình chăn nuôi, cũng như khi thu hoạch nhung và khi bán nai giống. 
Theo tính toán, với tổng đàn nai 2.460 con, trong đó 50% là nai đực cho lấy nhung và 50% là nai cái sinh sản. Trong một năm, nai đực cho cắt nhung 2 đợt vào mùa xuân và mùa thu, với trọng lượng nhung từ 2-4kg/con (thậm chí, có nai đực giống tốt, trong một năm có thể cho thu tới 8kg nhung), giá bán nhung khoảng 7-10 triệu đồng/kg; nai cái mỗi năm sinh sản 1 con giống, sau 3 tháng tuổi bán được từ 25-35 triệu đồng/con. Theo tính toán sơ bộ, với tổng đàn nai 2.460 con, trong đó có 1.000 nai cái trong thời kỳ sinh sản mỗi năm sinh 1.000 nai con, với giá bình quân 30 triệu đồng/con giống; và 1.000 nai đực cho thu hơn 3 tấn nhung với giá 7-10 triệu đồng/kg, thì tổng thu nhập từ đàn nai của nông dân Cư Êbur đạt khoảng 55-60 tỷ đồng/năm.
Nông dân Cư Êbur chăm sóc nai 

 Nông dân Cư Êbur chăm sóc nai

Tâm sự với chúng tôi, bác Đoàn Võ Trang, một trong những người khởi phát nghề nuôi nai ở thôn 2, xã Cư Êbur cho biết: “Gia đình nuôi nai từ năm 1968, hiện tại nuôi 4 con, cho tổng thu nhập 120 triệu đồng/năm. Nai là con vật dễ tính, có sức đề kháng bệnh dịch; thức ăn cho nai ngoài cỏ voi, còn có thể sử dụng những sản phẩm phụ của nghề nông như: cùi-vỏ bắp, lá cây xanh, rơm,…
Chỉ thời gian nai sinh sản, hoặc cho cắt nhung mới phải bồi dưỡng cho nai những thức ăn có nhiều chất dinh dưỡng như: bột hạt bắp, bột đậu nành, bột đậu xanh, quả mít non. Trong khi đó chỉ 14 tháng tuổi nai đực đã cho nhung và nai cái bắt đầu sinh sản; sau đó cứ chu kỳ 1 năm nai đực cho cắt nhung 2 lần, còn nai cái sinh sản 1 con giống. Chuồng trại nuôi nai cũng không phải đầu tư tốn kém, chỉ cần cao ráo, chắc chắn. Phân và rác thải từ nuôi nai có thể ủ bón cho cà phê rất tốt!”.
 Doanh nghiệp tư nhân thương mại Hoàng Quyến giới thiệu sản phẩm “Rượu bổ ngâm nhung nai có giá 2-3 triệu đồng/lít”

 Doanh nghiệp tư nhân thương mại Hoàng Quyến
giới thiệu sản phẩm “Rượu bổ ngâm nhung nai có giá 2-3 triệu đồng/lít”

Nói về hiệu quả kinh tế từ nuôi nai, anh Đậu Quang Hoài, thôn 3 nhẩm tính: “Gia đình nuôi 10 con nai (5 đực và 5 cái), năm 2011 vừa qua, đàn nai đực cho thu 15kg nhung, đàn nai cái đẻ được 3 con giống, tổng thu từ nuôi nai được hơn 250 triệu đồng”. Cũng nhờ nguồn thu từ nuôi nai cộng với 2 ha cà phê mà vợ chồng anh Hoài nuôi 3 con học hành chu đáo, xây được nhà lầu khang trang. Tương tự, bác Trần Minh Thanh, thôn 2 nuôi 9 con nai cho thu 200 triệu đồng/năm; bác Nguyễn Duy Đàm, thôn 2, nuôi 4 con nai cho thu khoảng 120 triệu đồng/năm; chị Nguyễn Thị Phượng, thôn 2, nuôi 4 con nai cho thu nhập hơn 100 triệu đồng năm.

Có thể nói, nghề nuôi nai ở Cư Êbur đã và đang hái ra tiền. Tuy nhiên, nông dân Cư Êbur vẫn rất cần sự hỗ trợ để phát triển nghề này bền vững. Đó là vốn đầu tư ban đầu về giống cho một hộ khởi nghiệp khoảng 60 triệu/cặp (1 nai đực và 1 nai cái). Đây là khoản tiền khá lớn, vì thế, lâu nay ở Cư Êbur chỉ những hộ có điều kiện về kinh tế mới dám đầu tư nuôi nai, nên rất nhiều hộ dân ở Cư Êbur đang rất cần được hỗ trợ vay vốn ưu đãi để đầu tư mua con giống nhân rộng đàn nai.

 Nuôi nai, nông dân Cư Êbur xây nhà tiền tỷ

 Nuôi nai, nông dân Cư Êbur xây nhà tiền tỷ

Mặt khác, mỗi năm đàn nai cái ở Cư Êbur sinh sản được khoảng 1.000 con nai giống, và đàn nai đực cho thu hơn 3 tấn nhung, nhưng người nuôi nai chưa có địa chỉ tiêu thụ ổn định, chủ yếu vẫn bán cho các nái thương ngoài thị trường tự do, nên thường bị ép giá thấp hơn nhiều so với giá trị thực tế khi đến tay người mua. Nên việc Doanh nghiệp tư nhân thương mại Hoàng Quyến, có trụ sở tại thôn 2, xã Cư Êbur đang tiến hành các thủ tục để được đăng ký thương hiệu “Nhung nai Cư Êbur” là việc làm rất cần thiết, có lợi cho nông dân. 
Chị Đoàn Uyên Thao, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân thương mại Hoàng Quyến cho rằng: Sau khi xây dựng được thương hiệu “Nhung nai Cư Êbur”, ngoài việc cung cấp con giống và nhung, còn có thể mở rộng sản xuất, chế biến những mặt hàng từ nhung nai như: rượu nhung…qua đó làm tăng giá trị kinh tế cho nghề nuôi nai”. 
Khi đã có thương hiệu“Nhung nai Cư Êbur”, sản phẩm từ nuôi nai ở Cư Êbur sẽ có cơ hội vươn ra thị trường quốc tế, và khi đó người nuôi nai không còn bị thua thiệt khi bán sản phẩm.