Vẫn phải... đợi

ANTĐ - Hàng loạt vấn đề thời sự như cháy xe máy, ô tô; rồi việc sử dụng chất tạo nạc trong chăn nuôi hay gần đây nhất là vụ sạt lở “núi chất thải” khi khai thác than ở Phấn Mễ (Thái Nguyên) gây tổn thất lớn về người và tài sản của dân. Về chất tạo nạc ngành nông nghiệp, ngành công thương đưa ra những kết luận chẳng làm thỏa mãn ai, để rồi cả người sản xuất, cả người tiêu dùng đều thiệt thòi. Vụ Phấn Mễ, đơn vị sản xuất cũng coi mình vô can, còn các cơ quan chức năng khác vẫn đang tìm xem… dân đã cảnh báo từ lúc nào hay chưa (?!) chứ không thấy trách nhiệm giám sát, kiểm tra của mình… 

Còn về những chiếc xe bị cháy, gây thiệt hại nhiều chục tỷ đồng và có cả người thiệt mạng, gây hoang mang lo lắng cho toàn xã hội suốt từ cuối năm 2011 đến nay, có thể gọi đó là một "vụ án lớn", dù không rõ là do con người gây ra hay do nguyên nhân khác thì  tiếc thay "vụ án" này lại đang tắc khi truy tìm nguyên nhân. 

Danh sách các vụ cháy xe vẫn cứ dài ra. Dần dà, người ta cũng quen với chuyện một chiếc xe bỗng dưng bốc cháy và coi đó như là một chuyện bình thường, trừ khi nó liên quan đến chiếc xe của mình. Các hãng sản xuất có tên tuổi có loại xe bị cháy cũng chẳng quan tâm đến sản phẩm (như chiếc Lexus RX 350 cháy ở Hà Nội tháng trước) để phòng ngừa tình trạng tương tự đối với những chiếc xe khác là điều lạ. Hầu hết chủ xe phải chịu thiệt thòi, xem như gặp vận rủi bị “bà hỏa” viếng tài sản mà không hề được ai đứng ra bồi thường. Theo tìm hiểu, đến nay chưa có vụ cháy xe nào mà nhà sản xuất đứng ra nhận trách nhiệm có lỗi trong thiết kế, sản xuất để bồi thường cho người dân, cũng chưa từng có vụ việc nào có kết luận nguyên nhân phát cháy là do xăng dầu.

Năm 2011 có tới 196 vụ cháy xe máy ô tô đã xảy ra trên cả nước. Sang năm 2012, số vụ cháy nổ xe máy ô tô đã tăng đột biến khi cho đến nay đã xảy ra hơn năm chục vụ. Trước tình hình nhiều ôtô, xe máy cháy, nổ trong thời gian qua, Thủ tướng đã chỉ đạo 4 Bộ: Công an, Giao thông, Công thương, Khoa học Công nghệ điều tra nguyên nhân cháy nổ; xử lý nghiêm những trường hợp gian lận trong kinh doanh, vận chuyển xăng; rà soát ngay chất lượng an toàn ôtô xe máy... Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ công bố thuyết phục nào được đưa ra.

Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đinh La Thăng khẳng định từ năm 2012, Bộ này sẽ đảm nhận trách nhiệm này. Dư luận có chút hy vọng, thế nhưng gần nửa năm rồi không rõ Bộ GTVT chịu trách nhiệm thế nào nhưng xe vẫn tiếp tục cháy, khiến dư luận xôn xao, người dân cảm thấy bất an. Nhiều nghi vấn về nguyên nhân cháy nổ đã được đề cập, phân tích nhưng nguyên nhân cuối cùng vẫn chưa tìm thấy. 

Mới đây nhất, hay tin có một đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước về xác định nguyên nhân và đề xuất các giải pháp kỹ thuật phòng chống cháy nổ đối với ô tô và xe máy. Nhưng để tài này “đang trong giai đoạn duyệt kinh phí” và sẽ phải kéo dài 18 tháng, trong đó một số kết quả chính sẽ được đưa ra sau 1 năm... 

Việc nghiên cứu về các vụ cháy nổ xe trong một đề tài cấp Nhà nước là cần thiết, nhưng điều đó không thể thay thế các biện pháp về mặt hành chính mà các cơ quan quản lý Nhà nước phải làm, trong sứ mệnh quản trị xã hội. Xét về phương diện xã hội, mỗi tuần có vài chiếc xe máy - ô tô bị cháy không thể coi là chuyện bình thường. Có rất nhiều câu hỏi được đặt ra, chẳng hạn như xe máy của nhiều hãng khác nhau, được dùng ở nhiều nước nhưng chỉ duy nhất nước ta là cháy nổ liên tục? Điều khó hiểu là các cơ quan chức năng lại dường như không rốt ráo xử lý từng nguyên nhân có tính đặc thù trong thực tế. Thậm chí như vụ phát hiện cửa hàng bán xăng có chất dung môi gây cháy nổ vượt tới 3 lần cho phép tại Hà Nội cuối cùng cũng chỉ là xử phạt hành chính. Vì người phụ trách cây xăng nói họ chỉ là người bán, nguồn cung cấp là của một Tổng Công ty thuộc Nhà nước. Doanh nghiệp này thì nói, đấy là lỗi của cây xăng vì xăng của họ nhập có nguồn gốc, được kiểm định đàng hoàng!

Hiện đang có một thói quen, một thói xấu là cái được gọi là trách nhiệm tập thể, trách nhiệm chung chung. Đây là tình trạng đang tồn tại trong tư duy xã hội. Người dân đóng thuế cho các ban ngành hoạt động, nhưng khi xảy ra chuyện thì không ai chịu trách nhiệm cả.