Nông sản “ngoại” lại tràn về
(ANTĐ) - “Đến hẹn lại lên”, cứ vào dịp cuối năm, các mặt hàng nông sản “ngoại”, trong đó chủ yếu là rau quả tươi lại ồ ạt tràn vào nước ta. Trước tình trạng này, ngày 7-12, Bộ NN&PTNT đã có cuộc họp khẩn nhằm đưa ra biện pháp kiểm soát và đối phó.
 |
| Rau, quả “ngoại” tràn về trong nỗi lo ngại chất lượng |
Bộ phản đối, Bộ cho phép nhập
Thời gian gần đây, lượng rau, củ, quả tươi nhập qua các cửa khẩu Lào Cai, Tân Thanh (Lạng Sơn), Móng Cái (Quảng Ninh) rồi đưa vào tiêu thụ sâu trong thị trường nội địa có xu hướng tăng đột biến. Tại cửa khẩu Lào Cai, trung bình mỗi ngày có tới 400 tấn rau quả được nhập khẩu, tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) cũng có tới 100-150 tấn mỗi ngày, đó là chưa kể hàng trăm tấn được nhập vào nước ta theo hình thức biên mậu. Chủng loại rau, củ, quả tươi được nhập khẩu vào nước ta chủ yếu là cà chua, khoai tây, cải bắp, cải bao, củ cải... Trong số này, bước đầu lực lượng chức năng đã phát hiện một số mẫu cà chua có chứa chất Aflatoxin, một loại chất độc hại sinh ra từ nấm.
Tình trạng nhập khẩu rau quả tươi càng trở nên nhộn nhịp tại hầu hết các khu vực cửa khẩu, biên giới trong bối cảnh miền Bắc đang phải đối mặt với hạn hán. Do thiếu nước tưới, nên diện tích trồng rau màu vụ đông đã giảm đáng kể.
Còn tại khu vực miền Nam, do mùa mưa bắt đầu sớm, nên nhiều nơi diện tích rau xanh đã bị dập nát, chiếm đến 40-50% không có khả năng cho thu hoạch. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, sản lượng rau quả trong nước vụ đông năm nay đã giảm đáng kể, chỉ đáp ứng được 50% đơn hàng xuất khẩu. Dự báo, sản lượng rau trong vụ đông năm nay sẽ giảm tương đối lớn so với những năm trước đây.
Tại cuộc họp bàn biện pháp kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) nông sản, thủy sản nhập khẩu ngày 7-12, nhiều ý kiến cho rằng, việc chồng chéo trong quản lý Nhà nước về lĩnh vực VSATTP là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng mất kiểm soát đối với mặt hàng rau, củ, quả tươi và thức ăn chăn nuôi như hiện nay.
Ông Hoàng Kim Giao - Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN&PTNT) cho biết: “Một số loại chất nằm trong danh mục cấm lưu hành ở thức chăn nuôi của Bộ NN&PTNT song Bộ Y tế lại cho nhập có giới hạn. Ngay cả rau, củ, quả hoặc thực phẩm nhập khẩu dưới dạng đóng hộp cũng vậy, mặc dù Bộ NN&PTNT không đồng ý cho nhập khẩu, nhưng Bộ Công Thương lại cấp hạn ngạch nhập khẩu. Do đó, công tác quản lý thuộc lĩnh vực của Cục Chăn nuôi rất khó khăn”.
Trong khi đó, đối với vấn đề kiểm soát rau, quả tươi, theo ông Bùi Sỹ Doanh - Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật, trên lý thuyết, kiểm dịch rau quả nhập khẩu là nhiệm vụ của Bộ NN&PTNT, nhưng Bộ Y tế lại quyết định về công tác vệ sinh thực phẩm và dựng hàng rào kỹ thuật. “Đặc biệt, việc triển khai thực hiện thí nghiệm chất lượng nông sản tại các cửa khẩu lại do 2 Bộ cùng quản lý. Thực trạng đã dẫn đến sự chồng chéo trong các văn bản, quyết định, cán bộ kiểm tra ở cơ sở lúng túng, không biết thực hiện như thế nào” - ông Doanh nhấn mạnh.
Có nên lập hàng rào kỹ thuật?
Nhiều chuyên gia cho rằng, chúng ta cần nhanh chóng xây dựng và lập hàng rào kỹ thuật để kiểm soát hàng hóa nhập khẩu. Tuy nhiên, tại cuộc họp sáng qua, không ít chuyên gia lại nêu quan điểm, thiết lập hàng rào kỹ thuật đồng nghĩa với việc chúng ta tự trói chân mình. Đó còn chưa kể đến các thiết bị kiểm tra, phòng phân tích trong nước vẫn chưa được đầu tư, nâng cấp đủ hiện đại để “test” nhanh các mẫu rau, quả tươi.
Ông Hoàng Kim Giao phân tích: “Nếu Bộ NN&PTNT thực hiện hàng rào kỹ thuật theo Quyết định 54 về việc xử lý thực phẩm nhiễm vi sinh vật, thì toàn bộ thịt nhập khẩu từ Brazil sẽ không thể vào được Việt Nam. Song ngược lại, họ cũng sẽ có biện pháp đối phó với nông sản khác của chúng ta xuất sang”.
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát cho rằng, về lâu dài, biện pháp lập hàng rào kỹ thuật là tất yếu, nhưng Việt Nam sẽ thực hiện theo thông lệ quốc tế, tức là có thời gian để đối tác nước ngoài chuẩn bị đón nhận và phản hồi thông tin. “Bên cạnh đó, nông sản Việt Nam cần phải nâng cao chất lượng hơn nữa để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của các thị trường nhập khẩu, ngay cả những thị trường nhập khẩu khó tính như Mỹ, Nhật Bản...” - Bộ trưởng Cao Đức Phát nêu quan điểm.
Mặc dù Luật An toàn thực phẩm đã được kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XII vừa thông qua, song phải 1 năm nữa mới có hiệu lực. Bởi vậy, Bộ NN&PTNT kiến nghị 2 Bộ Y tế và Bộ Công Thương cùng phối hợp để ký kết thông tư liên tịch về thống nhất quản lý an toàn thực phẩm. Cũng trong cuộc họp hôm qua, Bộ trưởng Cao Đức Phát đã chỉ đạo các đơn vị chức năng cần nhanh chóng rà soát văn bản quản lý để sửa đổi, ban hành lại các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật nhằm siết chặt hơn các mặt hàng nông, thủy sản nhập khẩu.
Hạ Quỳnh
