Nhìn lại toàn cảnh Hội nghị Paris chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam

• Triển lãm "Nhật ký hòa bình": Câu chuyện về chiến tranh Việt Nam từ những người lính Mỹ
• Gặp lại nữ luật sư hình sự nổi tiếng nước Mỹ hơn 50 năm gìn giữ kỷ vật về chiến tranh Việt Nam
• Tác giả bức ảnh "Phúc Tân kêu gọi trả thù" đắt giá bậc nhất về đề tài chiến tranh Việt Nam qua đời

Sáng 5/1, tại 34 Phan Kế Bính, Hà Nội, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III (Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước) khai mạc triển lãm tài liệu lưu trữ "Hội nghị Paris - Cuộc đàm phán lịch sử". Sự kiện kỷ niệm 50 năm ngày ký kết Hiệp định Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (27/1/1973 - 27/1/2023).

Các tài liệu, hình ảnh, hiện vật đã khái quát về hoàn cảnh trong nước và quốc tế dẫn tới Hội nghị Paris, quá trình đàm phán, ký Hiệp định Paris là "cuộc đấu trí, đấu bản lĩnh quyết liệt giữa nền ngoại giao non trẻ với nền ngoại giao lão luyện của một siêu cường hàng đầu thế giới". Đồngthời cũng thể hiện mối quan hệ đặc biệt giữa các mặt trận quân sự, chính trị và ngoại giao trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân Việt Nam.

Triển lãm gồm 3 nội dung: Tiến trình đàm phán Paris; Hội nghị Paris - cuộc đàm phán quyết liệt; Hiệp định Paris là một mốc son trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Các nội dung tái hiện khái quát cuộc đàm phán tại Paris kéo dài gần 5 năm, trải qua hai giai đoạn.

Giai đoạn thứ nhất, đàm phán 2 bên, từ 13/5 - 31/10/1968, phía Việt Nam Dân chủ Cộng hòa yêu cầu Hoa Kỳ chấm dứt chiến tranh từ ngày 31/10/1968 và chấp nhận việc triệu tập hội nghị 4 bên với sự tham gia của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam.

Giai đoạn thứ hai, đàm phán 4 bên, từ 25/1/1969 - tháng 1/1973, phía Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam kiên quyết đòi Hoa Kỳ chấm dứt chiến tranh, rút quân khỏi Việt Nam, tôn trọng quyền tự quyết của nhân dân miền Nam. Hoa Kỳ muốn chấm dứt chiến tranh nhưng đòi miền Bắc và Hoa Kỳ cùng rút quân, đòi duy trì khu phi quân sự và duy trì chính quyền Sài Gòn.

Sau gần 5 năm với “201 phiên họp công khai, 45 cuộc gặp riêng cấp cao, 24 cuộc họp bí mật, 500 cuộc họp báo, 1.000 cuộc phỏng vấn, hàng trăm cuộc mít tinh ủng hộ Việt Nam”, ngày 27-1-1973, Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết giữa các bên tham gia, là một dấu son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, là thắng lợi hết sức to lớn trên mặt trận ngoại giao, đánh dấu bước phát triển mới của cách mạng Việt Nam. Hoa Kỳ buộc phải rút quân về nước là điều kiện thuận lợi để nhân dân ta tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Triển lãm là hoạt động thiết thực, ý nghĩ nhằm góp phần phát huy giá trị, nâng cao hiệu quả sử dụng tài liệu lưu trữ, góp phần bồi dưỡng, giáo dục tinh thần kiên cường, bất khuất, yêu nước, yêu độc lập tự do, ca ngợi và tự hào với truyền thống anh dũng đấu tranh giành độc lập trên mọi mặt trận của dân tộc Việt Nam.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng nhận định: "Triển lãm cung cấp cho các nhà nghiên cứu lịch sử, nhà ngoại giao cái nhìn toàn diện, chân thực về bối cảnh, quá trình diễn ra Hội nghị Paris. Đồng thời cũng giúp công chúng tham quan triển lãm khắc ghi và tự hào về sự lãnh đạo của Đảng, về truyền thống vẻ vang của dân tộc, về thắng lợi của Việt Nam trong quá trình giành độc lập, thống nhất đất nước về quân sự, chính trị, ngoại giao".

Các hình ảnh, hiện vật trưng bày tại triển lãm:

Bút dùng để ký kết tại Hội nghị Paris

Bản ký kết Hiệp định Paris

Xoong quấy xi dùng để niêm phong bản Hiệp định