Thành viên một nhóm đồng đẳng đi phát bơm kim tiêm cho người nghiện ma túy giúp phòng chống HIV
Có “một nửa” bị bỏ quên
Đặc thù ở nước ta, có 2 đường lây truyền HIV chính là tiêm chích ma túy và quan hệ tình dục không an toàn. Cũng vì thế, các biện pháp phòng chống HIV/AIDS trước nay thường tập trung vào ngăn chặn 2 đường lây này, cụ thể là nam tiêm chích ma túy và gái mại dâm. Thế nhưng từ thực tế cho thấy, có “một nửa” đang bị bỏ quên, đó chính là phụ nữ tiêm chích ma túy và lây nhiễm HIV. Số phụ nữ nghiện hút, tiêm chích ma túy hiện chiếm đến trên 10% và đang gia tăng rất nhanh.
Chúng tôi gặp Ng., một thành viên nhóm Gạch đầu dòng (nhóm liên minh phụ nữ chống lại ma túy và HIV) tại một buổi công bố kết quả nghiên cứu về phụ nữ tiêm chích ma túy được tổ chức mới đây. Ng. cho biết đa phần phụ nữ tiêm chích ma túy thường bắt đầu sử dụng khi còn là những cô gái rất trẻ, chưa được chuẩn bị để đối phó với những vấn đề về tâm lý, tình cảm, bị tác động mạnh bởi bạn bè, tò mò, thích khám phá. Bản thân Ng. có hoàn cảnh đặc biệt hơn, cô bị bố bắt bán ma túy từ lúc mới 7 tuổi và dần dần trở thành nô lệ của ma túy. Cũng chính ma túy đẩy Ng. đến con đường thành gái bán dâm khi mới 14, 15 tuổi. Trong quãng thời gian đó, cô yêu một người con trai hơn mình mười mấy tuổi, cũng bị nghiện. Cả 2 về sống với nhau như vợ chồng cho đến khi Ng. mang thai thì người con trai kia bị bắt. Cứ thế, Ng. trượt dài trong dòng đời: “Nam giới nghiện được coi là bình thường còn phụ nữ chúng em nghiện thì cả xã hội xa lánh. Cũng vì chán ngán như vậy nên dù biết mình bị HIV nhưng nhiều lúc buông xuôi, khách nào “đi bao” thì đi, khách bảo không “đi bao” cũng chiều” - Ng. kể. Phải đến khi được vận động tham gia vào nhóm “Gạch đầu dòng”, Ng. mới cảm nhận được cuộc sống đang tiếp diễn.
Lấy sinh viên làm nòng cốt
Sinh viên hiện nay vẫn được coi là nhóm có hiểu biết, kiến thức về phòng chống HIV khá toàn diện. Thế nhưng có tìm hiểu mới biết, rất nhiều sinh viên vẫn rất thờ ơ với đại dịch này, hơn nữa đây lại là nhóm có nguy cơ bị lôi kéo, rủ rê vào ma túy cao nên tỷ lệ mắc, lây truyền HIV luôn khá cao. Với phương châm "Thắp sáng đam mê - Sẻ chia mơ ước", hơn 3 năm qua nhóm tình nguyện Ước mơ tuổi trẻ (Hà Nội) đã sẻ chia, giúp đỡ đem lại niềm hy vọng, niềm tin sống cho nhiều số phận bất hạnh, bị tổn thương. Với đội ngũ tình nguyện viên ngày càng đông đảo, nhóm đã trở thành người bạn đồng hành cùng sinh viên trong các trường đại học tuyên truyền, trang bị kiến thức về phòng chống HIV/AIDS.
Ra đời năm 2008, xuất phát từ ý tưởng của một nhóm 6 bạn sinh viên, Tùng Vũ cùng 5 người bạn thân của mình đã tự xây dựng kế hoạch, tự tổ chức những hoạt động như truyền thông trong các trường học, hỗ trợ cho trẻ em bị ảnh hưởng bởi HIV và trẻ em bị bệnh hiểm nghèo... Tuy nhiên những hoạt động ban đầu của nhóm Ước mơ tuổi trẻ chủ yếu mang tính tự phát nên hiệu quả chưa cao. Cuối năm 2009, được sự đỡ đầu của Hội Phòng chống HIV/AIDS Hà Nội, nhóm Ước mơ tuổi trẻ đã trở thành một thành viên của Hội. Với mô hình hoạt động là các nhóm xã hội, đến nay nhóm đã có 10 thành viên nòng cốt, 10 đồng đẳng viên và 15 cộng tác viên hoạt động theo 5 nhóm tại các trường đại học trên địa bàn Hà Nội.
Bằng sự nhiệt tình và sáng tạo, nhóm Ước mơ tuổi trẻ, nhóm Gạch đầu dòng và rất nhiều nhóm khác, kể cả những nhóm đang “hình thành” đã và đang góp phần tích cực trong công cuộc phòng chống HIV/ AIDS. Cũng từ những mô hình, những nhóm này, biết bao số phận khác đã được hồi sinh.
