Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải trả lời phỏng vấn
- PV: Quyết định số 24/2011/QĐ-TTg (ngày 15-4-2011 về điều chỉnh giá bán điện theo cơ chế thị trường) của Thủ tướng Chính phủ đã có hiệu lực, nhưng đến nay Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) vẫn chưa thể tăng giá điện theo lộ trình đã dự kiến. Theo Phó Thủ tướng, vấn đề này được hiểu như thế nào?
- Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải: Chính phủ điều hành theo hướng đưa giá điện dần dần tiếp cận với giá thị trường, đồng thời hình thành thị trường điện cạnh tranh. Khởi thủy là ở khâu phát điện, nhằm mục đích làm cho giá điện tiếp cận thị trường và thị trường đó phải là thị trường cạnh tranh. Mục tiêu của chúng ta là đạt được tính hiệu quả chung của hệ thống. Việc điều chỉnh đó phải được đặt dưới sự kiểm soát Nhà nước của các bộ, ngành.
- Xin Phó Thủ tướng cho biết cụ thể hơn vấn đề này?
- Bình thường thì EVN được quyết định, nhưng do nền kinh tế phải đảm bảo yếu tố ổn định, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm an sinh xã hội. Do vậy, giá điện chỉ được điều chỉnh khi cơ quan Nhà nước kiểm tra và đồng ý, Thủ tướng quyết định trong tháng 11-2011 chưa điều chỉnh giá điện. Trước mắt, theo Quyết định 24/2011/QĐ-TTg, Bộ Công Thương phải công khai kết quả kiểm toán cũng như tính toán giá thành của EVN để toàn xã hội và khách hàng được biết những tính toán đó đã có các cơ quan kiểm toán độc lập chưa? Các bộ, ngành xem xét chưa... và giá thành như vậy có chuẩn không? Những vấn đề trên phải được thực hiện đầu tiên theo Quyết định 24 và nếu chưa làm được thì điều chỉnh giá điện là không hợp lý, vì khách hàng chưa được biết.
- Theo Phó Thủ tướng, yêu cầu cải cách giá điện trong những năm tới như thế nào?
- Chính là việc đưa dần giá điện tiếp cận cơ chế thị trường và đưa vào thị trường điện cạnh tranh. Vậy, câu hỏi đặt ra là: Giá điện nào đúng, hợp lý và có thể chấp nhận được? Theo tôi, giá điện được quyết định thông qua một cơ chế minh bạch, kiểm soát được và có cạnh tranh, đấy chính là giá điện chúng ta mong muốn. Xã hội đồng ý cạnh tranh nhưng đi từng bước, bởi thị trường rất phức tạp nên đi từ thị trường phát triển cạnh tranh, đến thị trường bán buôn cạnh tranh. Toàn bộ những bước đi đó Thủ tướng đã phê duyệt, nhưng thực hiện từng bước phải bảo đảm ổn định hệ thống và bảo đảm tác động an sinh xã hội là tối thiểu. Nếu chúng ta cứ đi cho bằng được, thì không phù hợp với những mục tiêu đặt ra.
- Trong thị trường phát điện cạnh tranh hiện nay, các nhà đầu tư thủy điện vừa và nhỏ ở phía Bắc đang e ngại tình trạng tiếp tục mua điện bằng các hợp đồng bao tiêu dài hạn với Trung Quốc, ảnh hưởng đến đầu ra trong quá trình sản xuất. Điều lo lắng đó sẽ được giải quyết như thế nào?
- Không có gì phải lo lắng vì tỷ lệ ta nhập khẩu điện của Trung Quốc có 5% hệ thống và chúng ta còn đang thiếu điện. Trong tương lai còn rất khó khăn để đáp ứng nhu cầu sử dụng điện, nên ta đừng lo vội. Nên cứ tập trung đầu tư và thị trường mênh mông như vậy thì không phải e ngại gì cả. Nếu các nhà đầu tư trong nước mạnh mẽ hơn thì càng hay, càng có lợi.
- Có ý kiến cho rằng, thực hiện giá điện cạnh tranh thì giá điện chỉ tăng chứ không hạ, Phó Thủ tướng có thể giải thích rõ hơn vấn đề này?
- Quyết định 24/2011/QĐ-TTg ban hành nhưng chưa hề áp dụng lần nào và trong Quyết định này có tính đến tăng, giảm giá điện. Khi tăng giá điện phải qua tất cả các khâu kiểm soát và giảm tự động thì EVN quyết định giảm theo cơ cấu thị trường. Quyết định 24 đã được tính toán rất hợp lý, vì khi tăng giá điện sẽ tác động đến xã hội và phải đưa qua các khâu kiểm soát, khi có đủ điều kiện giảm thì Chính phủ cho phép EVN tự giảm mà không phải xin phép.
- Nếu công khai giá điện mà tăng nhiều hơn so với khả năng chi trả của người dân thì sao, thưa Phó Thủ tướng?
- Sau lần tăng giá điện tháng 3-2011, nhưng EVN vẫn lỗ nên tiếp tục đề nghị tăng. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế xã hội và tính ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội đang gặp khó khăn, nên Chính phủ chưa quyết định tăng giá điện.
- Xin trân trọng cảm ơn
Phó Thủ tướng!
