- Thực phẩm cho bếp ăn tập thể: Giá rẻ liệu có đảm bảo an toàn?
- Chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn: Hiệu quả thấy rõ nhưng liên kết còn lỏng lẻo
- Hà Nội phân công lại quản lý về an toàn thực phẩm: Chủ tịch huyện, xã là Trưởng Ban chỉ đạo
Tư duy sản xuất nông nghiệp phải như "làng thần kỳ" Nhật Bản
Tại Hội nghị trực tuyến “Đảm bảo chất lượng, an toàn và minh bạch nguồn gốc xuất xứ thực phẩm cho người tiêu dùng” diễn ra ngày 18/10, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nhấn mạnh, chúng ta sẽ hoàn thiện dần quy định kiểm soát an toàn thực phẩm và bắt buộc sản xuất thực phẩm phải là ngành sản xuất có điều kiện chặt chẽ, có tiêu chí khắt khe, tư duy trong sản xuất phải như "làng thần kỳ” của Nhật Bản.
Theo ông Hoan, thời gian qua thực phẩm bẩn, rau dỏm gắn mác VietGAP vào siêu thị gây ảnh hưởng tới tâm lý người tiêu dùng. Cho rằng bản thân có phần trách nhiệm, nhưng ông cũng nhìn nhận rất khó để kiểm soát chặt chất lượng khi nền nông nghiệp Việt Nam còn nhỏ lẻ.
Vì vậy, để định hướng lâu dài, theo ông Hoan, cần có cách tiếp cận khác. Đặc biệt là từ khâu sản xuất phải siết chặt hơn.
 |
Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan kiểm tra chợ đầu mối Bình Điền, TP.HCM vào rạng sáng 17/10 |
Bộ trưởng dẫn chứng tại Nhật Bản, có một ngôi làng hẻo lánh thay đổi thần kỳ nhờ trồng xà lách sạch. Tại đây, họ tự đứng ra tổ chức, xây dựng bộ tiêu chí riêng cho canh tác. Đây là những tiêu chí khắt khe khiến rau xà lách của làng dù không theo tiêu chuẩn phổ biến nào nhưng chất lượng vẫn cao.
"Họ có một quy tắc nếu một hộ nào trong làng vi phạm, không tuân thủ tiêu chí sẽ bị cấm canh tác. Nhờ vậy, Kawakami đã trở thành ngôi làng trồng rau sạch giàu nhất ở Nhật Bản. Thu nhập người dân nơi đây là 25 triệu yen một năm (hơn 200.000 USD) từ trồng xà lách", ông Hoan thông tin.
Tại Việt Nam, ông Hoan cho rằng doanh nghiệp và nông dân cũng nên hợp tác bằng tư duy tạo ra chuỗi giá trị chung như mô hình trên thay vì chỉ mua đứt bán đoạn. Thời gian đầu, doanh nghiệp cần tiếp cận nông dân, hiểu tâm tư và hướng họ sản xuất theo chuỗi giá trị.
"Khi mọi thứ đã theo quy trình và cả hai đều hướng tới người tiêu dùng, sản phẩm làm ra dù giá cao vẫn được đón nhận. Doanh nghiệp phải tiên phong, hướng dẫn, đặt hàng người nông dân để cho ra những thực phẩm sạch", ông Hoan nhận định.
 |
Đại diện Bộ NN&PTNT ký kết tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp với Hiệp hội bán lẻ Việt Nam. |
Góc độ cơ quan quản lý, người đứng đầu ngành nông nghiệp cho biết đã và đang rà soát lại tất cả tiêu chuẩn, quy định, chế tài của ngành từ Trung ương đến địa phương, sau đó sẽ kiến nghị Chính phủ sửa đổi cho phù hợp để nông nghiệp Việt chuyển mình.
"Những nội dung trước đây có thể khuyến khích sẽ dần chuyển sang bắt buộc để đưa sản xuất nông nghiệp là ngành sản xuất có điều kiện một cách chặt chẽ".
Tư duy sản xuất vẫn mang tính đối phó
Tại hội nghị, Trưởng Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM Phạm Khánh Phong Lan cho biết, TP.HCM đang siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm ở nhiều khâu như chợ, siêu thị, bếp ăn tập thể, nhà hàng khách sạn.
"Dựa vào quy định pháp luật như quy định về nguồn gốc xuất xứ, hóa đơn chứng từ..., thời gian tới TP sẽ làm nghiêm hơn nữa để hạn chế thực phẩm kém chất lượng từ các tỉnh đưa về, những sản phẩm không đạt chất lượng phải xử lý, trả về", bà Lan khẳng định.
Chia sẻ tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Hồng Minh, chủ tịch Hiệp hội Thực phẩm minh bạch cho rằng, ngành nông nghiệp cần dành ngân sách tài trợ cho các hiệp hội thực hiện các dự án xây dựng hệ sinh thái thực phẩm an toàn.
Bên cạnh đó, cần tính toán hỗ trợ khâu tiêu thụ, bởi doanh nghiệp có chứng nhận chất lượng hữu cơ, VietGAP... rất nhỏ bé so với thị trường, như chồi non giữa những cánh rừng rậm.
"Sản xuất sạch nhưng thiếu vốn, sản phẩm đưa ra bị cạnh tranh không lành mạnh, thậm chí không ai mua khiến nhiều doanh nghiệp sản xuất sạch nản lòng, bỏ cuộc. Chính phủ cần có những chính sách để các chồi non này lớn lên", bà Minh đề nghị.
Còn bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cũng bày tỏ, nhiều mặt hàng nông sản Việt Nam vẫn đang đối diện nỗi lo dư lượng.
Đơn giản như cọng hành lá dùng làm gia vị trong gói mì tôm cũng không dễ đáp ứng yêu cầu của khách hàng nước ngoài.
Điều đáng lo là tư duy sản xuất, kinh doanh ở nhiều cá nhân, tổ chức vẫn còn đang nặng tính đối phó. "Nhiều người chưa thực sự ý thức làm chuẩn, đảm bảo an toàn thực phẩm, tiến tới xuất khẩu", bà Hạnh nói.
Tại hội nghị, nhiều chuyên gia cũng cho biết, nhận diện thông qua logo đối với sản phẩm chuẩn an toàn VietGAP hiện nay khá bát nháo, mỗi nơi mỗi kiểu gây khó cho người tiêu dùng.
Do đó, cơ quan quản lý nông nghiệp cần đưa ra một quy chuẩn, cách nhận diện chung đối với sản phẩm VietGAP. Ngoài ra, cần tăng cường đào tạo nâng cao chuyên môn cho đơn vị cấp chứng nhận, mạnh tay sàng lọc và loại bỏ ngay những công ty thiếu tiêu chuẩn, làm ăn gian dối.
