Theo nhận định của một chuyên gia, ngay cả khi Formosa thực hiện đúng các quy định theo giấy phép xả nước thải của Bộ TN-MT cấp, thì hệ thống quan trắc tự động, quan trắc định kỳ một tháng một lần vẫn có thể bỏ lọt độc tố quan trọng là độc tố Nitrit, độc tố nguy hiểm nhất và “ngẫu nhiên” lại có trong thành phần nhiều loại hóa chất do công ty này nhập về. Thật vô lý khi không đưa độc tố nguy hiểm này vào hệ thống quan trắc trước khi xả thải ra môi trường.
Vô lý hơn nữa là, Sở TN-MT tỉnh Hà Tĩnh chỉ ngồi chờ Formosa lấy mẫu tự gửi lên kiểm định. Trong khi đó, hệ thống quan trắc của Formosa chưa được kết nối với hệ thống của sở này. Có nghĩa là công ty này cung cấp dữ liệu gì thì sở biết dữ liệu ấy, không hề có động tác giám sát, kiểm soát nước thải trước khi ra môi trường.
Trước dư luận cho rằng, Formosa đã đưa công nghệ lạc hậu mà nhiều nước trên thế giới không cho phép vào dự án tại Vũng Áng, đại diện công ty này không trả lời. Công nghệ xử lý chất thải trong luyện thép vốn rất đắt đỏ, vì thế nhiều nhà máy đầu tư công nghệ, nhưng không vận hành do chi phí tốn kém hoặc chỉ vận hành để qua mặt đoàn kiểm tra. Thế mà thực tế cho thấy việc kiểm soát xử lý xả thải ở Formosa lại chỉ được cơ quan chức năng tiến hành định kỳ theo tháng, quý. Đúng là khó hiểu.
Bài học thì đã có, nhưng dường như không ai nhớ, hoặc cố tình coi như không nhớ. Năm 2008, cơ quan chức năng phát hiện Công ty Vedan đầu tư công nghệ xử lý xả thải nhưng không sử dụng mà dùng một đường ống riêng để xả thải thẳng ra sông Thị Vải khiến tôm cá chết trắng xóa.
Bài học đó phải trả giá lớn, hậu quả không nhỏ. Lần này thì hậu quả lớn hơn nhiều. Tin vào những cam kết trên giấy của doanh nghiệp, buông xuôi khâu hậu kiểm, nếu vẫn làm việc kiểu này, sẽ còn dẫn đến những hậu quả trong các lĩnh vực khác như kinh doanh đa cấp, nhập trang thiết bị máy móc, dược phẩm, thuốc thú y...
