Chế độ dành cho khoa sản tuyến dưới vẫn còn nhiều bất cập (ảnh minh họa)
- PV: Dường như chưa bao giờ số vụ tai biến sản khoa dẫn đến tử vong bà mẹ, trẻ em lại xảy ra nhiều và ồ ạt như trong thời gian vừa qua. Theo ông, đây có phải là hiện tượng bất thường?
- Ông Nguyễn Duy Khê: Khoảng 2 tháng qua, cả nước đã có 16 trường hợp tai biến sản khoa dẫn đến tử vong đã được đưa trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Theo điều tra dân số năm 2009, tỷ lệ tử vong mẹ ở nước ta là 69/100.000 trẻ đẻ sống, tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 1 tuổi là 15/1.000 trẻ đẻ sống. Như vậy, với số ca sinh ít nhất khoảng 1 triệu trẻ/ năm thì mỗi năm cả nước sẽ có khoảng 690 - 700 bà mẹ tử vong do sinh, bình quân mỗi tháng có khoảng 60 bà mẹ tử vong. Cũng theo tỷ lệ này thì mỗi năm có 12.000 trẻ sơ sinh tử vong và bình quân mỗi tháng có khoảng 3.000 trẻ tử vong sơ sinh. Điều đó cho thấy, rất khó để đánh giá số ca tử vong mẹ, trẻ sau sinh trong thời gian qua là cao hay thấp, có tăng đột biến hay không, vì muốn đánh giá chính xác thì còn phải căn cứ vào mức tử vong chung trong 1 năm. Có thể do thời gian qua, những vụ tử vong do tai biến sản khoa được đưa trên báo chí nhiều hơn nên thấy có vẻ nghiêm trọng hơn.
- Trong gần 20 vụ tử vong bà mẹ, trẻ em do tai biến sản khoa gần đây nhất, hầu hết đều gây tâm lý bất bình, bức xúc rất lớn từ phía gia đình nạn nhân với y bác sĩ của BV. Ngành y tế nhìn nhận vấn đề này với thái độ như thế nào?
- Ông Nguyễn Duy Khê: Về các nguyên nhân gây tử vong, việc phân xử trách nhiệm của các cá nhân liên quan sẽ do Sở Y tế tại địa phương xảy ra vụ việc thành lập các hội đồng chuyên môn để đưa ra kết luận. Khi cần thiết, các cơ quan chức năng đã có ý kiến nhưng gia đình không đồng thuận với ý kiến đó thì quan điểm của Bộ Y tế là không bao che các trường hợp có sai sót chuyên môn và sẽ xử lý nghiêm. Bộ cũng không đổ hết nguyên nhân cho vấn đề khách quan mà chỉ đạo các đơn vị phải xem xét cả các góc cạnh bố trí nhân lực chuyên môn, thái độ, trình độ của nhân viên y tế như sự chủ quan trong theo dõi bệnh, không tiên lượng được diễn biến của bệnh dẫn đến chuyển viện chậm, việc tuân thủ quy trình chuyên môn...
Qua kiểm tra thực tiễn tại cơ sở mà các đoàn công tác của Bộ Y tế tiến hành thời gian qua, đúng là có trường hợp sản phụ bị gây băng huyết mà nếu được y bác sĩ theo dõi tốt hơn thì chắc chắn sẽ tránh được tai biến vỡ tử cung. Cũng có nguyên nhân tử vong liên quan đến cơ sở vật chất, chính sách, chế độ dành cho khoa sản của các BV tuyến dưới. Cụ thể, đối với sản khoa, máy Monitoring rất quan trọng nhưng ở BV tuyến huyện chỉ có 70% nơi có, trung bình mỗi BV chỉ có 1 chiếc nên nếu có 2 - 3 sản phụ cùng đến sinh thì không đủ. Ngay bình oxy nhiều BV cũng không đủ. Phần lớn BV tuyến huyện không có máu dự trữ, trong khi các trường hợp sản phụ băng huyết mà không có máu truyền ngay thì rất khó cứu được…
- Vậy, Bộ Y tế có giải pháp gì để khắc phục tình trạng này trong thời gian tới, cũng là nhằm lấy lại lòng tin của các sản phụ?
- Ông Nguyễn Duy Khê: Không phải cho đến bây giờ Bộ Y tế mới vào cuộc mà từ lâu Bộ đã triển khai nhiều biện pháp để hạn chế tử vong sơ sinh. Bằng chứng là những năm gần đây, các chỉ số về bảo vệ bà mẹ trẻ em ở nước ta được các tổ chức thế giới đánh giá có nhiều tiến bộ so với các quốc gia trong khu vực có cùng mức sống. Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp như: Tăng cường đào tạo, tập huấn cán bộ y bác sĩ; đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng nhu cầu chăm sóc, đặc biệt là khu vực cấp cứu; thu hút bác sĩ có chuyên môn tốt về làm việc tại vùng sâu, vùng xa; nâng cao nhận thức của người dân về khám thai định kỳ để biết các nguy cơ trong thai kỳ…
