Hạt hướng dương không rõ nguồn gốc được bày bán khá phổ biến ở khắp các nơi
Nguy cơ đáng lo ngại
Cơ quan chức năng tại tỉnh Tô Châu (Trung Quốc) đã lấy mẫu kiểm tra ngẫu nhiên 7 loại hạt hướng dương, hạt dưa được bán trên thị trường. Kết quả phát hiện cả 7 loại đều chứa hàm lượng nhôm, phèn chua và bột talc. Nhôm, bột talc được cho vào sản phẩm để tăng thời gian bảo quản đồng thời giữ cho hạt giòn, bóng đẹp và thơm ngon. Các nhà chức trách Trung Quốc cảnh báo, lượng nhôm vào cơ thể quá lớn sẽ khó đào thải ra ngoài, ảnh hưởng đến tế bào não, tế bào thần kinh, dẫn đến suy giảm trí nhớ, nghiêm trọng hơn sẽ làm teo não, đãng trí, ung thư. Ngoài ra còn ảnh hưởng đến các cơ quan như gan, phổi, hệ xương, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai.
Sau khi hạt dưa bị phát hiệm nhiễm chất độc Rhodamine B có thể gây ung thư cho người sử dụng thì loại hạt này đã dần bị tẩy chay trên thị trường Việt Nam. Tại hầu hết các nhà hàng, quán cà phê đều thay thế hạt dưa thành hạt hướng dương. Tuy nhiên, phần lớn hạt hướng dương đang được tiêu thụ trên thị trường hiện nay đều không rõ nguồn gốc xuất xứ và đặc biệt, không ai kiểm soát về chất lượng.
Chợ Đồng Xuân, Hà Nội bấy lâu là chợ đầu mối lớn nhất khu vực miền Bắc với đủ các mặt hàng từ trong nước đến nhập khẩu. Tại đây khách hàng dễ dàng mua được hạt hướng dương không nhãn mác, không nguồn gốc với số lượng không hạn chế, chỉ cần có nhu cầu. Chị Mùi, một tiểu thương buôn bán mặt hàng bánh mứt kẹo cho biết, phần lớn hạt hướng dương bán tại chợ Đồng Xuân có nguồn gốc từ Trung Quốc. Cũng theo chị Mùi, hướng dương có nhiều loại, nhưng loại chị bán chạy nhất vẫn là loại hạt vỏ màu đen được bán với giá rất rẻ, từ 30.000-50.000 đồng/kg, tùy loại.
Cần sớm vào cuộc kiểm tra
Nhiều chuyên gia ngành nông nghiệp cho biết, khí hậu Việt Nam không phù hợp để trồng cây hướng dương. “Cây hướng dương thích hợp ở nhiệt độ khoảng 25-28 độ C nhưng có nắng. Bởi vậy, Việt Nam điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu đều khó đáp ứng”, một chuyên gia ngành trồng trọt cho biết. Một số vùng có khí hậu thích hợp như Lâm Đồng, Lào Cai… nhưng diện tích rất ít. Ông Nguyễn Xuân Hồng, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết, hạt hướng dương đang tiêu thụ trên thị trường Việt Nam phải nhập khẩu từ các nước như Trung Quốc, Nga… nhưng chiếm tỷ lệ lớn từ Trung Quốc.
Trao đổi về vấn đề này, PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho rằng, cần phải có kiểm định để biết chất nhôm trong hạt hướng dương là loại hóa chất nào mới có thể khẳng định độ độc hại. “Có một số hóa chất có thành phần nhôm vẫn được phép sử dụng trong thực phẩm, đồng thời cũng có một số chất nhôm gây độc hại cho cơ thể như teo não, ung thư, suy giảm trí nhớ… Nhưng độc hại đến đâu còn tùy thuộc vào hàm lượng chất đó có trong thực phẩm và số lượng thực phẩm người tiêu dùng đã sử dụng”, ông Thịnh cho biết.
Bởi vậy, điều cần nhất bây giờ theo PGS Nguyễn Duy Thịnh là các cơ quan chức năng mà đặc biệt là Cục ATTP phải vào cuộc. “Đề nghị Cục ATTP can thiệp và tìm ra đó là chất gì. Các cơ quan chức năng Trung Quốc đã phản ánh có chất độc hại gây teo não và ung thư, dù mình chưa biết hạt hướng dương bày bán trên thị trường Việt Nam có nhiễm chất gì không. Song, đây là một thông tin quan trọng với sức khỏe người tiêu dùng”.
