Bệnh nhi đang điều trị viêm phổi tại khoa Nhi - BV Bạch Mai
Khó nhận biết
Tại phòng điều trị tự nguyện cho trẻ sơ sinh ở khoa Nhi thời điểm này, có 10 trẻ sơ sinh đang nằm điều trị thì tới 7 cháu bị viêm phổi, suy hô hấp. Bé Lê Huy M. (ở Linh Đàm, quận Hoàng Mai, Hà Nội) nhập viện cấp cứu cách đây tròn một tuần, khi mới được 12 ngày tuổi. Bố cháu, anh Lê Huy Minh cho biết, cháu M. sinh ra khỏe mạnh, đến lúc được 13 ngày tuổi xuất hiện một số triệu chứng khó thở nhẹ, ho húng hắng, tuy nhiên không có biểu hiện sốt và vẫn bú bình thường. Gia đình chỉ nghĩ cháu bị phản ứng do thay đổi thời tiết nên tự mua thuốc (nước muối sinh lý) về nhỏ họng và hút đờm cho cháu. Đến tối cùng ngày phát hiện cháu có nhịp thở nhanh hơn bình thường nên gia đình đưa đi viện. Tại khoa Nhi – BV Bạch Mai, cháu đã rơi vào tình trạng khá nguy kịch, phổi thiếu oxy (lượng oxy trong phổi đạt 85%, trong khi chỉ tiêu này dưới 95% đã là mức nguy hiểm), có dấu hiệu suy hô hấp.
Nằm đối diện với giường bệnh của bé M. là bé Vũ Hồng Linh (41 ngày tuổi, ở Phú Xuyên, Hà Nội). Mẹ bé Linh cho biết, cách đây 5 ngày, chị thấy bé có dấu hiệu bị viêm hô hấp như nhịp thở nhanh, người mệt, song nhiệt độ cơ thể chỉ hơi ấm hơn bình thường chứ chưa sốt, vẫn bú. Đến ngày thứ 2, tình trạng bệnh tiến triển rất nhanh, chị vội đưa cháu vào BV khám thì đã được chẩn đoán viêm phổi nặng, suy hô hấp…
Bác sĩ Đỗ Anh Tuấn, khoa Nhi – BV Bạch Mai cho biết, thời điểm này số trẻ sơ sinh bị viêm phổi tăng cao, chiếm tỷ lệ đa số trong các trẻ sơ sinh vào viện cấp cứu, điều trị. Lý do vì thời tiết đang ở giai đoạn chuyển mùa rõ rệt, virus, vi khuẩn phát triển mạnh trong khi sức đề kháng của trẻ sơ sinh rất yếu nên dễ nhiễm bệnh. Qua thăm khám, điều trị, có khoảng 70-80% trẻ sơ sinh viêm phổi có nguyên nhân ban đầu là do nhiễm virus nhưng sau đó đề kháng giảm, không được điều trị kịp thời hoặc đúng cách dẫn tới bội nhiễm vi khuẩn, gây ra viêm phổi.
Bệnh tiến triển rất nhanh
Bác sĩ Đỗ Anh Tuấn phân tích, viêm phổi ở trẻ sơ sinh là bệnh dễ gặp nhất ở trẻ vào thời điểm này. Bệnh tiến triển rất nhanh và biến chứng khó lường. Có những trẻ buổi chiều còn khỏe mạnh, chập tối thấy húng hắng ho nhưng đến tối đã tiến triển thành viêm phổi cấp rất nguy kịch, dẫn đến suy hô hấp, nếu không nhanh chóng được đưa vào viện cấp cứu có thể ảnh hưởng đến gan, thận, não, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Điều đáng lo ngại là bệnh thường có triệu chứng ban đầu không điển hình như ở lứa tuổi trẻ lớn hơn, nếu bà mẹ không có kinh nghiệm và kiến thức thì không dễ phát hiện sớm được. Thậm chí cả bác sĩ ở một số BV tuyến dưới cũng khó phát hiện bệnh. Thực tế có những trẻ biểu hiện bệnh chưa rõ nét, khi vào BV được bác sĩ cho về theo dõi tiếp nhưng chưa đầy 2 tiếng đồng hồ sau bệnh nhi đó đã quay lại BV trong tình trạng nguy kịch vì viêm phổi cấp.
Do vậy, các bác sĩ khuyến cáo, ở giai đoạn thời tiết chuyển mùa như hiện nay, các bậc cha mẹ cần theo dõi chặt diễn biến sức khỏe của trẻ để có thể phát hiện bệnh sớm nhất. Với bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh, phụ huynh cần chú ý dấu hiệu quan trọng để nhận biết là trẻ thở nhanh và thở gấp. Đây được coi là dấu hiệu chính và xuất hiện sớm nhất khi trẻ bị viêm phổi. Với trẻ dưới 2 tháng tuổi, nhịp thở bình thường khoảng dưới 60 lần/phút; ở trẻ từ 2-11 tháng tuổi nhịp thở bình thường khoảng dưới 50 lần/phút… Nếu trẻ sơ sinh có nhịp thở nhanh hơn mức này thì cần nghĩ tới triệu chứng viêm phổi, sớm đưa đến cơ sở y tế thăm khám, điều trị. Một triệu chứng nữa cũng cần chú ý là trẻ bị rút lõm lồng ngực, nếu quan sát thấy phần dưới lồng ngực (1/3 dưới) lõm xuống một cách rõ rệt (lõm sâu) khi trẻ hít vào thì khả năng đã chuyển sang giai đoạn viêm phổi nặng.
Ngoài ra, theo bác sĩ Đỗ Anh Tuấn, nếu trẻ sơ sinh có các biểu hiện mệt, bỏ bú, bú ít đi, có thể bị sốt cao, thở khò khè, phập phồng cánh mũi, đầu gật gù theo nhịp thở… thì cũng phải nghĩ đến bệnh viêm phổi.
