Từ nghiện ‘‘nét” đến bệnh viện tâm thần

ANTĐ - Nhân ngày nghỉ, cả đại gia đình chúng tôi đi thăm đứa cháu đang điều trị tâm thần tại Bệnh viện Bạch Mai. Thằng bé ăn nói nhẹ nhàng lịch sự, học giỏi, năm cậu thi đại học chỉ còn kém thủ khoa có nửa điểm...

Vậy mà sau hai năm học đại học, cậu phải tạm lưu kết quả, xin nghỉ học một năm đi điều trị tâm thần. Cô em gái không nói, nhưng ai cũng nghĩ, chắc thằng bé học nhiều quá. Có lần, đến chơi nhà thấy nó cứ ở tịt trong phòng, không ra chào chúng tôi, vào thăm nó, thấy mặt xanh lét, cắm mặt vào cái máy vi tính, tôi đã mắng cô em: Cô không cho nó bớt học, đi chơi là cô hại cả đời nó đấy. Y như rằng, chỉ gần năm sau, chúng tôi phải đi thăm nó tại bệnh viện tâm thần.

Ảnh minh hoạ

Thằng bé nằm như dán vào mặt giường đơn bệnh viện, mắt trừng nhìn lên trần nhà. Nó không nhìn thấy ai cả. Mẹ nó cầm tay hỏi han, nó cũng không nghe thấy. Đầu óc nó như đang ở tận cõi xa xôi nào đó. Vào bệnh viện hơn một tuần rồi, trạng thái nó vẫn không có gì thay đổi, tất cả mọi ngoại cảnh bây giờ không tác động được đến nó. Bỗng có ánh đèn plas vừa lóe lên từ giường bên cạnh, thằng bé bật dậy, mắt lòe sáng, mặt co giật. Nó nhìn quanh rồi nhảy xuống giường, lao ra cửa. Tôi kịp túm được vào tay nó, định kéo nó vào giường, không ngờ nó gầy nhom, lẻo khẻo lại khỏe như một lực sỹ, đẩy thân hình gần một tạ của tôi lăn ra đất. May có mấy anh bảo vệ ngăn kịp, bế nó trở lại giường. Chỉ một mũi tiêm thuốc an thần mới có thể bắt nó nằm yên…

Chỉ sau sự việc xảy ra, cô em gái tôi mới thú thật, cháu nó mắc tâm thần vì nghiện internet, mà cụ thể là nghiện game sex. Chính mắt cô đã nhìn thấy con mình thủ dâm với một con mèo nhồi bông.

Cơ chế ánh sáng của bệnh tâm thần do nghiện internet

Theo bác sỹ Nguyễn Văn Dũng, trưởng phòng điều trị bệnh nhân tâm thần nam và Điều trị nghiện chất, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia: Với việc lạm dụng quá mức Internet cũng như game sex, game bạo lực sẽ dẫn đến một sự rối loạn cơ bản là sự chuyển hóa cơ thể do tác nhân ánh sáng gây nên. Khi tốc độ ánh sáng quá lớn thì sẽ tác động đến hoàng điểm. Hoàng điểm sẽ kích thích các võng mạch bắt buộc phải hoạt động vượt công suất. Khi việc lạm dụng internet cứ kéo dài và cơ thể đã quen với việc kích thích ánh sáng đó sẽ gây một trạng thái lệ thuộc vào sự kích thích ánh sáng liên tục. Lúc này các ham muốn sẽ kích thích người bệnh muốn tiếp tục chơi và bản thân những người đang rơi vào hội chứng đó không hề biết trong cơ thể sẽ sinh ra một số rối loạn, không chỉ về trao đổi chất mà cả tâm thần.

Bà Keith Bakker, Giám đốc dưỡng đường dành cho những người chữa bệnh nghiện game tại Đức khẳng định: Một số người nghiện internet, game online có những biểu hiện tương tự nghiện cai ma tuý. Họ cũng run rẩy và toát mồ hôi dữ dội khi nhìn thấy một máy vi tính, hoặc một chùm ánh sáng giống như màn hình vi tính. Ngoài ra, ở người nghiện internet, game, khi ở trước màn hình vi tính, não bộ họ tiết ra chất endorphine (một loại nội tiết tố mang lại sự hưng phấn), làm cho họ có cảm giác sung sướng giống như dùng ma túy.

Trong trường hợp cháu tôi chính ánh sáng đèn máy ảnh đã kích thích, giống như bật công tắc cho ham muốn chơi game của thằng bé, và trong tình trạng rối loạn tâm thần, nó dùng hết toàn bộ sức lực trong người để đến với màn hình vi tính. Đó chính là lý do mặc dù nó chỉ cân nặng chưa đầy 50 kg nhưng có thể đẩy ngã một ông bác như tôi cân nặng tới gần 100 kg. Sức khỏe của những người tâm thần thật không thể đo bằng những lý lẽ thông thường được. Tiếp xúc với những bệnh nhân và thầy thuốc đang phải từng ngày chiến đấu với căn bệnh rối loạn tâm thần vì nghiện màn hình vi tính chúng tôi cũng đã được nghe những câu chuyện cười ra nước mắt. Có một bệnh nhân đã gần 70 tuổi tên là Phú quê ở Vĩnh Phúc, rối loạn tâm thần do nghiện game bạo lực.

Gia đình ông Phú thuộc diện khá giả, con cái đều thành đạt, lại là người ưa hoạt động nên khi nghỉ hưu ông cảm thấy buồn vì quá rảnh rỗi. Giúp bố giải khuây, các con mua tặng ông chiếc máy nối mạng để đọc báo cho đỡ buồn. Ai ngờ có máy tính ông lại say mê game. Suốt mấy tháng liền ông giam mình trong phòng, ngay cả khi ăn, ngủ ông cũng ôm khư khư máy tính. Ông còn mua các loại kiếm về treo khắp phòng, vừa uống rượu vừa múa kiếm. Thấy bố có nhiều biểu hiện bất thường, con cái vào khuyên can thì vừa mở cửa phòng đã bị ông vung kiếm chém đuổi. Cuối cùng, gia đình phải họp lại cưỡng chế ông đưa về viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia. 

Không nghiện thể loại kiếm hiệp, Nguyễn Văn Bình (19 tuổi,Hà Nội) lại mê game sex. Do bận rộn, không có nhiều thời gian quan tâm, quản lý con nên bố mẹ Thành chỉ phát hiện khi thấy con có biểu hiện lạ: miệng lảm nhảm, thân hình chỉ còn da bọc xương, da dẻ nhợt nhạt, mắt đờ đẫn, nghiêm trọng hơn Thành đã nghiện trò “tự thủ dâm”. Là người trực tiếp điều trị cho các trường hợp trên, bác sĩ Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Điều trị nam & nghiện chất, viện Sức khỏe tâm thần Quốc gia, cho biết: “Mỗi ngày bệnh nhân này tự hành hạ bộ phân sinh dục 4-5 lần. Khi vào viện, vùng kín của bệnh nhân sưng tấy, chảy mủ do viêm nhiễm. Cậu ta còn rất phấn khích khi thủ dâm trước mặt người khác. Đây là chứng loạn dục”.

Một trường hợp khác là bệnh nhân Trần Vi Hậu năm nay 50 tuổi là công nhân đường sắt về hưu non. Từ ngày sắm được cái máy vi tính, ông lao vào đọc báo,  đọc các trang mạng. Ông mê đến độ suốt ngày mở máy, săn đọc từng bài mới cũ, thậm chí các bài từ xửa từ xưa cũng lần ra đọc. Vốn là công nhân, trình độ văn hóa chính trị có hạn, lại thấy các trang mạng toàn nói những chuyện khác người, từ trước đến giờ chưa nghe thấy ai nói, ông vừa thích lại vừa tin. Thế là cả ngày lẫn đêm, ông cắm đầu vào mạng. Mới đầu gia đình nghe thấy ông bàn đến những chuyện đại sự quốc gia cứ nghĩ là ông đùa. Nhưng rồi đến ngày đứa cháu lên gác mời ông xuống ăn cơm thấy ông đang bò ra viết diễn văn lên ngôi hoàng đế, vừa viết vừa diễn, cả nhà mới biết ông đã bị tâm thần. 

Cũng theo phân tích của bác sĩ Dũng, người nghiện game thường ở trong phòng kín quá lâu, không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khiến một số tiết tố bị giảm, gây hiện tượng trầm cảm. Đồng thời, việc thần kinh làm việc liên tục không nghỉ với cường độ cao gây cảm giác hưng phấn dẫn đến người bệnh không kiểm soát được hành vi của mình. 

Ảnh minh hoạ

Cơ chế của sự rối loạn nhân cách

Trao đổi với chúng tôi bác sĩ Nguyễn Văn Dũng, trưởng phòng điều trị bệnh nhân tâm thần nam và điều trị nghiện chất cho biết: Có bốn cấp độ rối loạn chủ yếu: Cấp độ rối loạn thứ nhất dừng ở mức người dùng internet, chơi game đơn giản, chỉ chơi… cho vui. Đây là mức nhẹ nhất và không ảnh hưởng nhiều. Thứ hai là người chơi ham mê theo từng đợt. Ví dụ chơi liên tục vài tuần, xong bỏ hàng tuần thì cũng không ảnh hưởng gì đến cuộc sống. Thứ ba nữa là lạm dụng dẫn đến chơi liên miên nhưng vẫn có thể dứt ra được. Cuối cùng là chơi liên tục không ngừng nghỉ. Mức này là mức rất nguy hiểm.

Nếu những người dùng internet, chơi game sex, game bạo lực mới ở giai đoạn 1 và giai đoạn 2 thì nó ít biến đổi không gây ảnh hưởng gì nhiều và khó nhận ra. Nhưng đến giai đoạn thứ 3 và 4 là hai giai đoạn người chơi đã bị biến đổi và lệ thuộc vào sự kích thích ánh sáng trong game. Đầu tiên là hiện tượng mỏi mệt đối với triệu chứng bình thường. Thứ 2, tính tình thay đổi, dễ cáu giận. Thứ 3, rối loạn giấc ngủ, đam mê rất nhiều và không muốn ngủ. Thứ 4, có một số bệnh nhân vì suy nhược do hiện tượng ham mê quá mức dẫn đến không có nhu cầu ăn uống gì. Thứ 5, bệnh nhân rất dễ sử dụng một số chất kích thích khác để không ngủ. Mục đích là để chơi game cho… thỏa thích. Nhẹ thì uống rượu, café, nặng hơn là các loại thuốc kích thần.

Đối với những trường hợp nặng là hiện tượng “nghiện” sẽ gây biến đổi về nhân cách. Đầu tiên là bệnh nhân có những biến đổi về tính tình và thường xuyên sống trong ảo giác. Khi kích thích một lượng ánh sáng liên tục trong một thời gian dài kết hợp với sự thay đổi của cơ thể không đáp ứng được lượng vitamin cần thiết do ăn uống, do sự đam mê dẫn đến mất ngủ và bệnh nhân sẽ bị biến đổi về cảm xúc. Tính tình thay đổi, dễ cáu giận nên bệnh nhân có thể bùng nổ về nhân cách bất kì lúc nào. Thậm chí họ liên tục cho mình sống vào trong trạng thái ảo giác mà không hay biết. Đối với những trường hợp nghiện bạo lực thì bệnh nhân sẽ tấn công người khác.

Với những trường hợp nghiện sex sẽ thủ dâm thì tuỳ theo mức độ. Thông thường, bệnh nhân sẽ thủ dâm tự cơ thể, thủ dâm động vật, thủ dâm nhìn trộm và thủ dâm qua điện thoại nếu là những trường hợp nặng. Đối với trường hợp nặng hơn nữa sẽ làm rối loạn hành vi kèm theo rối loạn đoạn khúc với trạng thái hoang tưởng xuất hiện. Bệnh nhân có trường hợp bạo dâm, hiếp dâm, cưỡng dâm và nặng hơn nữa thì có trường hợp… giết người để thỏa mãn. 

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Hùng - Trưởng khoa Y học cổ truyền Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cũng kể cho chúng tôi nghe những chuyện liên quan đến cái màn hình nhỏ bé mà quyền năng ghê gớm này. “Một ngày cháu ngồi net 20 tiếng. Không ngủ, không ăn, chỉ uống nước trà đá. Một tuần liền cháu không tắm, không thay quần áo. Trước mắt cháu lúc nào cũng thấy hiện lên hình ảnh nhảy múa của Au (trò game Audition)” Đó là lời kể của cô bé Hoàng Thị Tuyết, 16 tuổi nhà ở quận Đống Đa Hà Nội. Khi mới vào viện, Tuyết như một đứa trẻ lên 10 vì em gầy đến độ nhìn phát hãi. Cơ thể thiếu nữ chỉ còn da bọc xương, đôi mắt lờ đờ vì ngồi máy tính nhiều. Phải khó khăn lắm cha mẹ Tuyết mới đưa được em vào bệnh viện để điều trị. Và những ngày đầu tiên nhập viện là những ngày khốn khổ của các bác sĩ, y tá nơi đây bởi Tuyết thường xuyên la hét, đập phá vào ban đêm, đòi được ra ngoài để “cày game”. Đêm xuống mới thực sự là cơn "vật" game cắn xé. Tuyết gào khóc, đi lại trong phòng khiến các bệnh nhân khác phát cáu. Cô bé cũng ra sức chống đối, không chịu ăn, không chịu uống thuốc và nhìn bác sĩ với đôi mắt căm hờn.

Bà Ngô Thị Minh - Phó chủ nhiệm Ủy ban văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội, cũng đã nhiều lần lên tiếng về tệ nạn lạm dụng internet trong giới trẻ. Theo bà, tác động của lạm dụng internet, game bạo lực và game sex không chỉ dừng lại ở sự bỏ bê, sao nhãng học hành mà nghiêm trọng hơn là sự thay đổi nhân cách của giới trẻ theo chiều hướng xấu, khiến các em có những định hướng sai lầm, nảy sinh hành vi tiêu cực, nếu không kịp thời ngăn chặn có thể làm hủy hoại cả tương lai. Vì nghiện game bạo lực nên không ít những game thủ trở thành hung thủ, đánh mất tương lai của mình vì những hành vi vi phạm pháp luật. Những ám ảnh trong game khiến các em thường xuyên rơi vào thế giới ảo dẫn đến lệch lạc về tư tưởng, nhận thức, có lối sống vô cảm, thậm chí nhiều em đã phải trả giá đắt cho hành vi bạo lực của mình. 

Một số vụ án mạng nghiêm trọng xuất phát từ những ảnh hưởng của game bạo lực khiến chúng ta phải giật mình (cướp của, giết người bằng những thủ đoạn tàn bạo, lạnh lùng…). Còn với game sex, nó có sức tác động mạnh hơn và hiệu lực nhanh hơn. Với những trò chơi bạo lực, để game thủ có thể bắt chước thì phải có thời gian và cơ hội trong một hoàn cảnh nào đó. Nhưng đối với game sex, các game thủ thậm chí còn bị thúc đẩy tự tạo ra hoàn cảnh, tạo ra điều kiện để thử. Nghiện game sex tạo ra sự nhận thức tình dục lệch chuẩn, dẫn đến các chứng loạn thần, trầm cảm, hoang tưởng, luôn có ảo giác là mình phải quan hệ tình dục với người khác, là một trong những nguyên do dẫn đến tình trạng gia tăng tội phạm tình dục trẻ em.

Theo các bác sĩ, sau khi nghiện game khiêu dâm, hầu hết các bệnh nhân đều mắc chứng loạn dục, thậm chí hóa cuồng vì thèm sex do không làm chủ được hành vi của mình. Chứng bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, phát dục sớm, tổn thương bộ phận sinh dục, mắc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục mà còn có thể dẫn đến vô sinh. Một khi mất đi khả năng kiểm soát, thường xuyên sống trong ảo giác mà không biết sẽ gây ra những hành vi dần ảnh hưởng đến đạo đức, làm tha hóa nhân cách, lệch lạc về nhận thức, từ đó dẫn đến những hành vi tiêu cực, có thể hủy hoại tương lai của giới trẻ.

Những hình ảnh trong game Grand Theft Auto

Đã đến lúc phải có những biện pháp quyết liệt

Theo số liệu của Chương trình mục tiêu Quốc gia chăm sóc sức khỏe, trung bình mỗi năm các bệnh viện tâm thần trong cả nước tiếp nhận khám và điều tri trên 3000 bệnh nhân có triệu chứng rối loạn tâm thần do lạm dụng internet vào điều trị. Con số này mỗi ngày một tăng. Con số này gắn với những dự báo tăng trưởng người sử dụng internet và chơi game. Trong báo cáo về “Thị trường game online Việt Nam” tháng 11-2008 của công ty tư vấn, nghiên cứu về Internet và công nghệ Pearl Research (trụ sở tại San Francisco, Mỹ) dự báo đến năm 2011, số lượng người chơi game online Việt Nam sẽ vượt qua con số 10 triệu. Thị trường game online ở nước ta đang ngày càng nóng lên. Cơn sốt game thực ra đã xảy ra lâu, việc chơi game không xấu, nhưng việc chơi game quá đà đã gây nhiều hậu quả khôn lường.

Ông Lê Mạnh Hà, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, nhận định việc nghiện game online cũng giống như nghiện ma túy, “rất phiêu linh” và đưa người chơi vào thế giới ảo. “Chỉ khác là người nghiện game không có nguy cơ bị lây nhiễm HIV như người nghiện ma túy mà thôi. Tuy nhiên, tôi đánh giá mức độ nguy hiểm của game bạo lực còn cao hơn nhiều so với việc nghiện ma túy. Khi làm Giám đốc Sở VHTT, phải cho một trưởng phòng của Sở nghỉ phép để xả stress do cháu ruột của anh ấy (17 tuổi) tự tử vì nghiện game online” - ông Hà cho biết.

Qua khảo sát, có 43/55 trò game mang tính bạo lực (chiếm hơn 78%), trong đó có tới 2/3 học sinh chơi game mới học bậc tiểu học. Chính vì vậy, “Cần sớm có quy chế quản lý cho phù hợp vì nghiện game online bạo lực sẽ ăn mòn nhân cách, hủy hoại tương lai. Song song đó, phải thẩm định lại các trò chơi đã cấp phép, nếu không phù hợp thì cũng rút giấy phép ngay. Phải có biện pháp quản lý người chơi game qua thẻ ATM và phải quản lý thời gian chơi. Cùng lúc, các ngành chức năng phải tạo thêm nhiều sân chơi giáo dục kỹ năng sống cho các em để không bị lạc lối...

Phải công nhận rằng, trong thời gian qua việc quản lý internet của chúng ta còn nhiều bất cập, chưa có biện pháp hiệu quả để làm trong sạch môi trường thông tin nhanh, đa chiều và rộng lớn này, làm ảnh hưởng đến lối sống và hành vi của một bộ phận thanh thiếu niên. Đây là trách nhiệm chung của nhiều cơ quan liên quan, trong đó đứng đầu cơ quan quản lý Nhà nước là Bộ Thông tin &Truyền thông và các bên liên quan chính là ngành Giáo dục & Đào tạo, Đoàn Thanh niên, một phần trách nhiệm không nhỏ thuộc về gia đình…với việc tăng cường giáo dục về lý tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho giới trẻ, hướng thanh thiếu niên vào những hoạt động lành mạnh…

Trong công tác quản lý Nhà nước, trước hết Bộ Thông tin và Truyền thông là đơn vị có chức năng quản lý dịch vụ internet, một mặt cần chỉ đạo quản lý chặt chẽ hơn hệ thống dịch vụ kinh doanh internet theo quy định, mặt khác, phải đầu tư nghiên cứu để có các biện pháp kỹ thuật ngăn chặn truy cập vào các trang web đen, game online có nội dung không lành mạnh…

Một bài học quan trọng từ Hàn Quốc, một nước gần gũi với chúng ta có thể cho chúng ta những gợi ý quan trọng. Hiện nay, Hàn Quốc tự hào như là một xã hội có tỷ lệ người sử dụng internet cao nhất thế giới. Theo Chính phủ Hàn Quốc, khoảng 10% thiếu niên nước này bị nghiện chơi điện tử trên mạng, theo nhiều mức độ khác nhau, tuy nhiên, kể từ đây, trẻ em Hàn Quốc dùng internet cũng sẽ bị kiểm soát chặt nhất thế giới. Theo quy định mới có hiệu lực từ ngày 1-7-2012, các cha mẹ kiểm soát thời lượng và trò chơi của con cái mình, khống chế cả số tiền mà chúng chi cho việc chơi. Luật kiểm soát trẻ chơi trên internet liên quan đến 100 trò chơi trên mạng phổ biến nhất tại Hàn Quốc. Luật vừa có hiệu lực bổ sung thêm vào một luật nổi tiếng khác, được áp dụng vào đầu năm nay, bất chấp phản đối của ngành công nghiệp trò chơi điện tử Hàn Quốc. Luật hồi đầu năm này quy định cắt đường truy cập của trẻ dưới 15 tuổi, từ nửa đêm đến 6 giờ sáng.

Cùng với nhiều biện pháp giáo dục xã hội, biện pháp quản lý internet chặt chẽ chắc chắn sẽ góp phần làm giảm số lượng bệnh nhân rối loạn tâm thần do lạm dụng internet. 

Hiện nay, trong số trên 32 triệu người sử dụng Internet ở nước ta chỉ có 30% là đọc báo và tìm kiếm thông tin, nhưng lại có đến 53% chat và chơi game. Con số của dịch vụ thông tin & tư vấn trực tuyến (O.I.C) của Cty VinaGame cũng cho thấy nước ta năm 2008 có khoảng 4 triệu người thường xuyên chơi game online, đến nay theo điều tra của một đơn vị nghiên cứu xã hội học số người thường xuyên chơi game đã lên đên gần 15 triệu người. Các chuyên gia còn cho biết thị trường game online của Việt Nam chỉ trị giá khoảng 5 triệu USD vào năm 2005 nhưng đến hết năm 2011 đã tăng gấp hơn 10 lần.