- PV: Quan điểm của ông về việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 tại vùng thềm lục địa của Việt Nam như thế nào?
- Ông Ngô Thường San: Việc Trung Quốc xâm phạm chủ quyền của nước ta là hành động phi pháp. Về mặt pháp lý, Trung Quốc là thành viên của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, họ phải hiểu rõ Công ước Luật Biển năm 1982 mà họ đã ký, không được quyền xâm phạm chủ quyền và lãnh hải của nước khác. Về đạo lý, lãnh đạo Trung Quốc đã cam kết với lãnh đạo các nước trong khối ASEAN không xâm phạm chủ quyền của nhau. Về lịch sử thì Hoàng Sa là của Việt Nam. Từ năm 1955, chúng ta đã khảo sát địa chất vùng biển này. Khi khoa học kỹ thuật phát triển, tàu Bình Minh của ta cũng liên tục khảo sát để khẳng định chủ quyền thềm lục địa của Việt Nam. Chúng ta đã trình Liên hợp quốc tài liệu khoa học để chứng minh sinh giới rìa ngoài thềm lục địa là của Việt Nam.
Văn hóa phương Đông tôn trọng chữ “tín”. Trung Quốc đang đánh mất lòng tin bằng hành động đặt “cục gạch” vào vùng biển Việt Nam để ngang nhiên lấn dần và lấn chiếm. Cái mà họ muốn đạt được là biến khu vực này thành vùng biển tranh chấp, nhưng họ lại đánh mất lòng tin. Sự hợp tác với Trung Quốc với các nước sẽ rất khó.
- Theo ông, việc Trung Quốc đặt giàn khoan tại vị trí này có giúp họ khai thác được tài nguyên?
- Qua video clip có thể thấy, chung quanh giàn khoan là tàu quân sự và tàu kiểm ngư, không có tàu dịch vụ nào. Mà giếng khoan ở vùng biển xa bờ như thế thì hệ thống tàu dịch vụ để phục vụ phải rất tấp nập. Điều đó chứng tỏ họ không chủ tâm khoan để tìm kiếm dầu mỏ mà là mục tiêu chính trị, mang tính chất chiếm đất, xâm phạm chủ quyền.
Hơn nữa, nếu họ khoan thăm dò được cũng không thể khai thác được. Tôi làm ở biển đã lâu, tôi hiểu Biển Đông rất dữ dội. Tần suất bão dày đặc, chưa kể áp thấp nhiệt đới, gió mùa đông bắc cường độ lớn. Có lúc cường độ gió lớn đến mức chúng tôi không thể bay ra biển. Hải văn vùng này rất phức tạp. Bờ biển miền Trung rất dốc, tất cả các dòng chảy từ phía Bắc xuống phía Nam nước rất xiết. Năm 1979, chúng tôi hợp tác với công ty của Italia, cũng đặt một giàn nửa nổi nửa chìm nhưng gió bứng cả neo đi.
Qua khảo sát vùng đó, độ sâu nước biển trung bình là 1.800-2.500m nên ngoài yếu tố thiên nhiên thì kỹ thuật khai thác không đơn giản. Sự cố tràn dầu ở vịnh Mexico cách đây vài năm do công ty hàng đầu thế giới là BP thực hiện là một ví dụ. Nếu có khoan được thì nó cũng không đem lại hiệu quả kinh tế. Còn nếu anh là “nhà giàu”, làm phi kinh tế, khai thác chỉ để khoe kỹ thuật thì các yếu tố tự nhiên cũng không cho phép. Tôi tin Trung Quốc chưa làm được điều đó. Họ đặt giàn khoan chỉ để chiếm đất, biến vùng biển của Việt Nam thành vùng tranh chấp để thực hiện mưu đồ khẳng định đường “lưỡi bò”.
Xung quanh giàn khoan Hải Dương 981 hạ đặt trái phép trên vùng biển Việt Nam
chỉ có các tàu quân sự, kiểm ngư, không có tàu phục vụ cho khai thác dầu
(Trong ảnh: Các tàu Trung Quốc dàn hàng ngang ngăn chặn tàu Việt Nam tiến vào khu vực giàn khoan Hải Dương 981 ngày 13-5)
- Họ phải bỏ ra khoảng bao nhiêu tiền để thực hiện hoạt động này?
- Đối với vùng nước sâu như thế thì một giếng khoan tiêu tốn 200-250 triệu USD, khoan trong 2 tháng rưỡi để tìm kiếm, thăm dò. Như vậy mỗi tháng phải chi khoảng 100 triệu USD. Đó là tác nghiệp dầu khí bình thường, còn ở đây họ có cả tàu quân sự thì đầu tư chắc sẽ rất lớn.
- Nguồn lợi dầu khí mang lại ở vùng biển này nếu khai thác được có lớn không, thưa ông?
- Chúng tôi đã nghiên cứu và thấy rằng tiềm năng dầu khí ở đây không đến mức để phải bỏ một số tiền lớn ra để đầu tư, khai thác.
- Một số tờ báo Trung Quốc lu loa Việt Nam cố tình gây sự với Trung Quốc. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
- Họ có mưu toan và thực hiện thử sức Việt Nam để khẳng định đường “lưỡi bò”. Họ muốn giải quyết việc này càng sớm càng tốt. Đây chỉ là hành động bắt đầu cho những mưu đồ lớn hơn sắp tới. Nếu họ đạt được mục đích thì toàn bộ thềm lục địa của Việt Nam sẽ bị chiếm hết, biên giới trên biển vạch sát tới miền Trung. Cả các mỏ dầu Bạch Hổ, Lan Tây, Lan Đỏ mà chúng ta đang khai thác cũng nằm trong đường “lưỡi bò”.
