- Phạm tội gì khi ép quan hệ tình dục đồng giới, lây truyền HIV?
- Vờ làm quen để cắt trộm tóc, phạm tội gì?
- Đầu độc người khác phạm tội gì?
Minh họa: Internet
Nội dung vụ việc
Tôi làm việc tại một doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh từ năm 2013. Sau đúng một năm thử việc, tôi mới được ký hợp đồng lao động 3 tháng, 6 tháng, 1 năm và sau đó là hợp đồng lao động không thời hạn. Quá trình làm việc, tôi từng được thông báo công ty đã đóng BHXH đầy đủ cho tôi. Thế nhưng tháng 10 vừa qua, tôi rút hồ sơ chuyển sang làm việc ở một công ty khác thì mới biết mình chưa bao giờ được đóng BHXH.
Vấn đề đặt ra là việc doanh nghiệp không đóng BHXH cho tôi và có thể nhiều người khác nữa có vi phạm pháp luật không? Nếu vi phạm sẽ bị xử lý như thế nào? Tôi phải làm thế nào để được bảo đảm quyền lợi của mình?
Lê Thanh Mai (Huyện Thường Tín, Hà Nội)
Ý kiến bạn đọc
Có dấu hiệu tham ô tài sản
Sau 1 năm thử việc, bạn đã được được công ty ký hợp đồng lao động 3 tháng, 6 tháng, 1 năm và sau đó là hợp đồng lao động không thời hạn. Tuy nhiên, khi bạn chuyển công ty khác thì mới biết chưa được đóng BHXH. Rất có thể nhiều người khác làm việc trong doanh nghiệp này cũng không được đóng BHXH giống như bạn.
Theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp phải trích tiền lương của người lao động để đóng BHXH. Nói cách khác, người lao động tin tưởng doanh nghiệp nên đã ủy quyền cho doanh nghiệp thay mặt mình nộp BHXH.
Thế nhưng, việc doanh nghiệp dù đã ký hợp đồng lao động cho bạn nhưng lại không đóng BHXH, như vậy có thể nói doanh nghiệp này đã lợi dụng lòng tin của bạn và có thể là những người lao động khác để chiếm dụng số tiền này sử dụng vào mục đích khác.
Rõ ràng, doanh nghiệp đã cố tình chiếm giữ số tiền đóng BHXH của bạn để sử dụng trái phép. Theo tôi, những người đứng đầu doanh nghiệp này có dấu hiệu của tội “Tham ô tài sản” (được quy định tại Điều 278 Bộ luật Hình sự). Theo tôi, bạn nên khởi kiện doanh nghiệp này tới cơ quan chức năng để có thể xử lý theo pháp luật, đòi lại số tiền đáng lẽ ra phải được đóng BHXH.
Đoàn Thúy Quỳnh (Lê Chân - Hải Phòng)
Phải xử nghiêm doanh nghiệp vi phạm
Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2014, Luật Việc làm 2013, việc tham gia các loại bảo hiểm nêu trên là nghĩa vụ của người lao động cũng như người sử dụng lao động.
Khoản 1 Điều 186 Bộ luật Lao động khẳng định: “Người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp và được hưởng các chế độ theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội và pháp luật về bảo hiểm y tế”.
Trên thực tế, mặc dù có rất nhiều quy định kiểm soát việc tham gia bảo hiểm xã hội cho người lao động của chủ sử dụng lao động nhưng vẫn tồn tại thực tế trốn đóng các loại bảo hiểm này.
Thực trạng đó diễn ra một cách thường xuyên, dưới nhiều hình thức gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc thực thi pháp luật trong lĩnh vực lao động, tới việc đảm bảo quyền và lợi ích cho người lao động và cho Nhà nước cũng như việc duy trì công bằng xã hội. Tôi cho rằng cần phải xử lý nghiêm những doanh nghiệp cố vi phạm pháp luật, không đóng BHXH cho người lao động.
Hoàng Đình Anh (TP Vũng Tàu - Bà Rịa Vũng Tàu)
Dấu hiệu chiếm giữ tài sản trái phép
Theo Điều 138 Luật Bảo hiểm xã hội, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về Bảo hiểm xã hội như: không đóng BHXH, đóng không đúng thời gian quy định, đóng không đúng mức quy định, đóng không đủ số người thuộc diện tham gia BHXH thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính, xử lý kỷ luật hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Tuy Bộ luật Hình sự hiện nay không quy định tội danh cụ thể nào liên quan đến BHXH nhưng hoàn toàn có thể vận dụng để xử lý hình sự trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng.
Đối với cơ quan BHXH, doanh nghiệp là một pháp nhân “nợ” tiền BHXH chỉ có thể khởi kiện dân sự để thu hồi số nợ, nhưng đối với người lao động thì ban giám đốc, người đại diện trước pháp luật và kế toán trưởng là những người có những quyết định chiếm giữ số tiền trích từ lương của người lao động mà không nộp cho BHXH theo quy định là hành vi trái pháp luật.
Đây là hành vi “Chiếm giữ trái phép tài sản” (Điều 141 Bộ luật Hình sự). Theo tôi, bạn và những người lao động không được đóng BHXH chính là bị hại trong vụ án bị xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp và cần phải khởi kiện tới cơ quan pháp luật.
Nguyễn Hồng Hà (TP Vinh - Nghệ An)
Tư vấn của luật sư
Luật sư Giang Hồng Thanh
Theo thông tin bạn cung cấp, bạn phải thử việc tại doanh nghiệp 1 năm trước khi được ký hợp đồng lao động chính thức. Như vậy, công ty này đã vi phạm quy định của Bộ luật Lao động 2012 về thời gian thử việc.
Theo đó, Điều 27 quy định, thời gian thử việc căn cứ vào tính chất và mức độ phức tạp của công việc nhưng chỉ được thử việc 1 lần đối với một công việc và bảo đảm các điều kiện: không quá 60 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần trình độ chuyên môn, kỹ thuật từ cao đẳng trở lên; không quá 30 ngày đối với công việc có chức danh nghề cần trình độ chuyên môn kỹ thuật trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp, công nhân kỹ thuật, nhân viên nghiệp vụ và không quá 6 ngày đối với công việc khác.
Từ đó cho thấy, thời gian thử việc nhiều nhất không quá 60 ngày đối với một công việc, tương ứng với các trình độ nghề như vừa nêu.
Về việc đóng BHXH, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc bao gồm: Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng (kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi) và người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng.
Chiểu theo quy định này, bạn thuộc trường hợp bắt buộc phải đóng BHXH. Tiếp đến là theo quy định tại Điều 85, Điều 86 - Luật Bảo hiểm xã hội 2014, doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng tiền BHXH tương đương với mức 18% lương tháng của bạn, còn bạn phải đóng 8%. Số tiền bạn phải đóng sẽ được doanh nghiệp tự trích từ lương của bạn để đóng cùng một lúc vào quỹ BHXH.
Công ty bạn từng làm việc nếu không đóng BHXH hoặc chậm đóng BHXH cho người lao động sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định 95/2013/NĐ-CP ngày 22-8- 2013.
Cụ thể, phạt tiền từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động vi phạm một trong các hành vi chậm đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp; đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp không đúng mức quy định và đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.
Nghiêm trọng hơn sẽ bị phạt tiền từ 18% đến 20% tổng số tiền phải đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động không đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp.
Ngoài bị phạt tiền, công ty của bạn còn bị truy nộp số tiền BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp chưa đóng, chậm đóng và bị buộc đóng tiền lãi phát sinh tương ứng với số tiền BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp chưa đóng hoặc chậm đóng.
Để đảm bảo quyền lợi của mình, bạn cần có đơn, trình bày sự việc với Thanh tra thuộc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Bắc Ninh hoặc Thanh tra của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và đề nghị những cơ quan này yêu cầu doanh nghiệp truy nộp tiền BHXH cho bạn.
Ngoài ra, bạn có thể khởi kiện tới TAND thị xã Từ Sơn để yêu cầu Tòa án buộc doanh nghiệp phải đóng BHXH cho bạn. Hiện tại, người sử dụng lao động trốn đóng BHXH chỉ bị xử phạt hành chính.
Tuy nhiên, tới đây, khi BLHS mới có hiệu lực thi hành thì hành vi trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động còn có thể bị xử lý bằng hình sự, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm.
Luật sư Giang Hồng Thanh Trưởng VPLS Giang Thanh (số 197, phố Đặng Tiến Đông, Đống Đa, Hà Nội)
