Về biện pháp thay thế xử lý hình sự với người chưa thành niên phạm tội:

Thận trọng kẻo bỏ lọt tội phạm

ANTĐ - Dự thảo Bộ luật Hình sự (BLHS) đã sửa đổi, bổ sung nguyên tắc xử lý đối với người chưa thành niên phạm tội theo hướng bảo đảm lợi ích tốt nhất cho người chưa thành niên. 

Để việc thực hiện biện pháp thay thế xử lý hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội được rõ ràng hơn, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của họ, Dự thảo BLHS sửa đổi, đã bổ sung quy định cụ thể về vấn đề này với 3 biện pháp xử lý chuyển hướng. 

Đó là: khiển trách, hòa giải tại cộng đồng, giao cho gia đình hoặc cơ quan tổ chức giám sát, giáo dục. Dự thảo cũng đưa ra điều kiện áp dụng, nghĩa vụ của người chưa thành niên phạm tội, thời hạn phải thực hiện nghĩa vụ là trong bao lâu đối với mỗi biện pháp. Tôi hiểu rằng, việc bổ sung các quy định này nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục tại cộng đồng đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật.

Tôi cũng được biết, có nhiều ý kiến cho rằng, việc bổ sung quy định về biện pháp thay thế xử lý hình sự như trong dự thảo là cần thiết nhằm tiếp tục thực hiện chủ trương nhân đạo hóa, tăng tính hướng thiện trong chính sách xử lý hình sự, nhất là đối với đối tượng cần bảo vệ đặc biệt, mà ở đây là người chưa thành niên. Việc bổ sung các quy định này khắc phục bất cập của quy định hiện hành, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục tại cộng đồng đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật. 

Với quan điểm cá nhân, tôi hoàn toàn nhất trí với chủ trương thu hẹp bớt phạm vi chịu trách nhiệm hình sự của người chưa thành niên. Tuy nhiên, chúng ta không thể bảo vệ những đối tượng vị thành niên cố ý thực hiện tội phạm, trong đó có các tội cố ý rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng, khi đối tượng quyết thực hiện hành vi phạm tội đến cùng. 

Thực tiễn những năm gần đây cho thấy, tội phạm do người chưa thành niên thực hiện ngày càng diễn biến phức tạp, gia tăng cả về số vụ và tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội, gây bất bình trong xã hội. Do đó, các biện pháp thay thế xử lý hình sự theo quy định của Dự thảo BLHS (sửa đổi) là không phù hợp với tính chất mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, không đảm bảo hiệu quả giáo dục và phòng chống tội phạm ở nhóm người này. Điều này có thể tạo ra kẽ hở để các đối tượng xấu lợi dụng người chưa thành niên vào việc thực hiện tội phạm, dễ nảy sinh tiêu cực. 

Tôi đề nghị, đối với những vụ việc mà đối tượng thực hiện hành vi có tính chất côn đồ, mất hết nhân tính cần phải có những hình phạt bổ sung, nhằm quản thúc các đối tượng này một cách chặt chẽ hơn; đồng thời ngăn chặn hữu hiệu hành vi có thể tiếp diễn gây tổn hại cho xã hội. Còn với các tội nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng, nếu chỉ áp dụng hình thức giáo dục, giám sát tại gia đình hoặc cơ quan, tổ chức với đối tượng thực hiện hành vi phạm tội sẽ không đảm bảo tính răn đe, phòng ngừa.