Tôi không chịu bất cứ áp lực nào, không né tránh va chạm.
Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh
Mở đầu phiên chất vấn, ĐB Lê Như Tiến (Quảng Trị) nêu vấn đề: “Vì sao chỉ có chưa đến 1% vụ việc vi phạm được thanh tra phát hiện chuyển cơ quan điều tra, còn lại đều xử lý hành chính, trong khi những vi phạm này có liên quan đến hàng nghìn hecta đất, hàng chục nghìn tỷ đồng?” Vị Phó Chủ nhiệm còn hỏi, trong quá trình thanh tra, có bao giờ phải “nắn dòng”, chuyển hướng kết luận thanh tra? Lật lại vụ việc tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên) hỏi: “Tại sao không đề cập đến trách nhiệm của các bộ, ngành trong vụ Vinalines? Trong quá trình thanh tra, sao không thông tin cho các cơ quan liên quan, dẫn đến việc ông Dương Chí Dũng tiếp tục được bổ nhiệm?”.
Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh khẳng định, Thanh tra Chính phủ (TTCP) và bản thân ông “luôn thực hiện công việc thanh tra theo đúng pháp luật, không chịu bất cứ áp lực nào, không né tránh va chạm”. “Chưa có sự can thiệp nào nhằm làm thay đổi kết luận thanh tra” - ông khẳng định. Trong thực tế, số vụ việc tham nhũng chuyển cơ quan điều tra ít có nguyên nhân chủ quan là năng lực phát hiện của cơ quan thanh tra còn hạn chế, trong quá trình thanh tra chưa phối hợp chặt chẽ với cơ quan tố tụng. Tổng TTCP phân trần: “Có trường hợp xin ý kiến cơ quan chức năng tới 2 tháng mà chưa được trả lời”.
Liên quan đến trách nhiệm của các bộ, ngành trong vụ Vinalines, Tổng TTCP cho biết, khi thực hiện thanh tra các tập đoàn, kết luận thanh tra thường chỉ nêu ra các đơn vị có liên quan và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý. Ông giải thích: “Ở vụ việc này, có 3 bộ, gồm Bộ GT-VT, Nội vụ và Tài chính có trách nhiệm xem xét lại các quy định về quản lý vốn và điều động, đề bạt cán bộ”.
Chưa hài lòng với thông tin được cung cấp, ĐB Lê Thị Nga chất vấn tiếp: “Tôi đề nghị Tổng TTCP xác định trách nhiệm của các bộ theo quy định của Luật Thanh tra chứ không phải theo thông lệ, thông thường!”. Tương tự, ĐB Lê Như Tiến cũng đứng lên: “Tổng TTCP cần làm rõ có hay không xu hướng hành chính hóa trong xử lý các vụ vi phạm pháp luật? Dư luận phản ánh, khi nhận được thông báo thanh tra, họ rất lo lắng. Bởi ngoài việc chuẩn bị báo cáo, còn phải lo “ứng xử” thế nào với thanh tra viên. Đây có phải nguyên nhân của hàng trăm cuộc thanh tra mà không phát hiện được gì hay không?”. ĐB Ngô Văn Minh (Quảng Nam) tiếp lời: “Tôi buồn vì phần báo cáo về phòng, chống tham nhũng chỉ có 2,5 trang và rất chung chung. Đây là việc hệ trọng, được nhân dân và cử tri rất quan tâm, nhưng chưa được báo cáo rõ ràng. Chung chung kiểu này thì không thấy tham nhũng ở đâu cả!”. ĐB Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) cũng tỏ ra thất vọng vì “báo cáo kết quả thanh tra tập đoàn, tổng công ty nêu phát hiện sai phạm hàng chục nghìn tỷ đồng, hàng nghìn hecta đất, thế mà không có một từ nào về tham nhũng. Tham nhũng “chìm” ở đâu?”.
Một số ĐBQH cho rằng, ngành thanh tra ra quyết định thanh tra chậm chạp đã ảnh hưởng đến phòng, chống tham nhũng. Công nhận việc này xảy ra ở một số vụ việc, Tổng TTCP cho biết, để khắc phục, ngành ban hành quy chế để ra quyết định kịp thời. ĐB Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội) băn khoăn, có lợi ích nhóm hay không, có bao che không khi mà lực lượng Thanh tra ngày càng được kiện toàn, nhưng số lượng vụ việc tham nhũng được phát hiện năm sau ít hơn năm trước. Tổng TTCP thừa nhận thời gian qua thực hiện kết luận thanh tra chưa tốt. Ông giãi bày: “Kiểm điểm lại trong khoảng thời gian 2007-2011, thanh tra nhiều vụ nhưng thực hiện kết luận thấp. Điều này là không tốt. Tới đây, phải rút kinh nghiệm làm sao kết luận khách quan, khoa học. Chúng tôi đang kiến nghị thành lập Vụ Theo dõi, giám sát kết luận thanh tra để xử lý vấn đề này”.
Chia sẻ với Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh về việc khó phát hiện hành vi tham nhũng, Thứ trưởng Bộ Công an Phạm Quý Ngọ nhận định: Đặc thù tội phạm về tham nhũng là có trình độ, chức quyền cao và có kinh nghiệm để che giấu nên việc thanh tra thực sự khó khăn.
Qua thanh tra tại 7 tập đoàn, tổng công ty Nhà nước, TTCP đã phát hiện vi phạm, kiến nghị thu hồi gần 3.930 tỷ đồng (đã thu hồi 2.137 tỷ đồng); kiến nghị loại khỏi giá trị quyết toán và kiến nghị các cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý 29,8 nghìn tỷ đồng (đã xử lý 17.079 tỷ đồng); chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 3 vụ việc.
