Xi măng Điện Biên và những nghịch lý tồn tại:

Sự hoài nghi về những “sân sau”

ANTĐ - Lấy một lý do chung chung là "chất lượng kém", một số lãnh đạo sở ở tỉnh Điện Biêm tuyên bố không sử dụng xi măng Điện Biên, cho dù xi măng chất lượng tốt và giá rẻ hơn sản phẩm cùng loại khác.

Sản phẩm XMĐB được sử dụng vào nhiều công trình trọng điểm như một số Thủy điện vùng Tây Bắc 
 Sản phẩm XMĐB được sử dụng vào nhiều công trình trọng điểm như một số Thủy điện vùng Tây Bắc

Đi vào hoạt động từ tháng 10-2009, Công ty cổ phần xi măng Điện Biên (Cty CP XMĐB) đã duy trì vận hành 100% công suất thiết kế để phục vụ các công trình thủy điện lớn trong khắp đất nước như: Thủy điện Lai Châu, thủy điện Nậm Na 1, 2, 3 (tỉnh Lai Châu); thủy điện Nậm Mức, Mậm He - tỉnh Điện Biên; thủy điện Tà Cọ - tỉnh Sơn La và một số công trình, dự án công nghiệp, dân dụng trên địa bàn tỉnh. Thế nhưng, các công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước, một số lãnh đạo sở ở tỉnh này lại ngang nhiên tuyên bố không sử dụng xi măng Điện Biên (XMĐB) vì cho rằng chất lượng… kém!

Tiết kiệm hàng trăm tỉ đồng/năm

Nhà máy XMĐB được đầu tư quy hoạch theo Quyết định số 1488/QĐ-TTg ngày 29/8/2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt quy hoạch phát triển công nghệ xi măng giai đoạn 2011 - 2020 và định hướng đến năm 2030.

Từ tháng 10-2009, Cty CP XMĐB đã duy trì vận hành 100% công suất thiết kế. Tuy nhiên đến nay, thương hiệu XMĐB vẫn bị nhiều công trình xây dựng được sử dụng bằng vốn ngân sách tỉnh “chê”, cho rằng chất lượng sản phẩm của XMĐB chưa đạt tiêu chuẩn.

Với quan điểm này, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực ngành xây dựng tỏ ra khá bất ngờ hoài nghi, nếu nói là ximăng kém chất lượng thì liệu đã đúng. Vì thực tế, việc đăng ký tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm được cơ quan chức năng kiểm định theo nhãn mác từng loại sản phẩm.

Nhiều câu hỏi đã được đặt ra, liệu đây có phải là cái cớ để “sân sau” của người có thẩm quyền quyết định loại xi măng sử dụng cho từng công trình thuộc lĩnh vực ngành quản lý tồn tại?

Theo ông Nguyễn Hữu Sơn - Phó giám đốc Cty CP XMĐB, hiện nay sản phẩm của XMĐB đang phục vụ các công trình thủy điện trọng điểm như: Thủy điện Lai Châu, Nận Na 1, 2, 3 (tỉnh Lai Châu), Thủy điện Nậm He, Nậm Mức (tỉnh Điện Biên), Thủy điện Tà Cọ (tỉnh Sơn La) và các tuyến đường vành đai biên giới tỉnh Điện Biên, dự án cầu - đường Mường Khoa thuộc QL 2E…

Điều này đã phần nào nói lên chất lượng của sản phẩm, bởi việc cung ứng ximăng cho thủy điện đòi hỏi những yêu cầu rất khắt khe và qua nhiều khâu kiểm duyệt. Bên cạnh đó, so với các loại xi măng cùng chủng loại tại địa bàn TP Điện Biên Phủ, giá XMĐB luôn thấp hơn từ 300 - 400 nghìn đ/tấn.

“Lý do giá thành của chúng tôi luôn thấp hơn bởi chúng tôi lợi thế trong khâu vận chuyển. Thế nhưng, hiện nay các công trình, dự án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn tỉnh vẫn chưa được ban QLDA và chủ đầu tư cho phép sử dụng XMĐB, điều này đã gây lãng phí đáng kể nguồn ngân sách hằng năm. Bởi nếu các công trình xây dựng bằng vốn ngân sách sử dụng XMĐB sản xuất tại chỗ, mỗi năm tỉnh sẽ tiết kiệm khoảng 100 tỉ đồng. ” – ông Sơn khẳng định.

Bộc lộ “lợi ích nhóm”?

Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Lê Thành Đô, hiện nay trên địa bàn tỉnh có duy nhất Cty CP XMĐB (công suất 1.000 tấn clinker/ngày) nằm trong cụm công nghiệp (CN) Na Hai, Khu kinh tế cửa khẩu Tây Trang. Đây là một trong những cơ sở sản xuất trọng điểm về CN nói chung và sản xuất VLXD nói riêng trên địa bàn tỉnh.

Việc sử dụng XMĐB trong thi công các công trình sẽ tác động tích cực đối với mục tiêu kích cầu phát triển sản xuất CN, tạo việc làm và tăng thu cho ngân sách địa phương.

Tuy nhiên, do một số chủ đầu tư sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước xây dựng các công trình hạ tầng tại địa phương không sử dụng sản phẩm XMĐB khiến nhà máy gặp rất nhiều khó khăn. Mới đây, UBND tỉnh Điện Biên đã tổ chức Hội nghị bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn cho Cty CP XMĐB.

Tại Thông báo số 42/TB-UBND ngày 31/8/2011 về nội dung buổi làm việc với Cty CP XMĐB, Chủ tịch UBND tỉnh Điện Biên Mùa A Sơn kết luận: Để tháo gỡ khó khăn cho Nhà máy XMĐB và đảm bảo cho nhà máy tiếp tục hoạt động có hiệu quả trong thời gian tới, UBND tỉnh giao các ngành, đơn vị phối hợp triển khai thông báo giá hàng tháng của liên ngành Xây dựng - Tài chính trên cơ sở số lượng các mặt hàng xi măng được lưu thông trên địa bàn tỉnh.

Tuy nhiên, một số lãnh đạo Sở trong tỉnh lại cho rằng, XMĐB chưa đạt chất lượng. Đơn cử, ông Nguyễn Đình Giang - Giám đốc Sở GTVT Điện Biên khi trả lời những câu hỏi của phóng viên xung quanh vấn đề này tuyên bố: “Các công trình giao thông đòi hỏi phải sử dụng xi măng chất lượng cao. Đối với XMĐB, chất lượng chưa đạt yêu cầu. Đối với ngành tôi, thực sự là tôi chưa dám cho dùng”(!?).

Còn ông Lê Văn Biên - Phó Giám đốc Sở KHĐT Điện Biên: “Nếu chất lượng anh tốt, giá anh rẻ thì người ta sẽ dùng, nhưng bây giờ giá của anh cũng rẻ nhưng chất lượng không tốt thì người ta không dùng mình không bắt người ta được”.

Mặc dù khẳng định vậy, nhưng ông Lê Văn Biên vẫn cung cấp cho phóng viên một công văn của Sở KHĐT Điện Biên “về việc khuyến khích sử dụng xi măng của Cty CP XMĐB”(!?).

Theo ông Nguyễn Vân Chương - Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Điện Biên thẳn thắn đưa ra nhận định: “Việc cho rằng, XMĐB chưa đạt chất lượng, vậy thủy điện Lai Châu – thủy điện quốc gia đã sử dụng lại không bằng mấy cái cầu đường nhỏ trong tỉnh này à? Việc một số ngành chưa vào cuộc đặt ra câu hỏi phải chăng có sự tồn tại về quyền lợi, lợi ích nhóm?”.