Ồ ạt thành lập doanh nghiệp mới: Số lượng nhiều, hiệu quả bao nhiêu?

ANTĐ - Theo Cục Quản lý đăng ký kinh doanh (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), 7 tháng đầu năm nay, doanh nghiệp thành lập mới tăng mạnh về số lượng và quy mô vốn so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, phần lớn trong số này vẫn là doanh nghiệp quy mô nhỏ và siêu nhỏ. 

Chính sách bình đẳng sẽ nuôi dưỡng doanh nghiệp lớn mạnh

“Đội quân” doanh nghiệp nhỏ gia tăng

Cụ thể, 7 tháng đầu năm 2016, cả nước có thêm 64.122 doanh nghiệp thành lập mới với số vốn đăng ký là 496.958 tỷ đồng, tăng 23,3% về số doanh nghiệp và tăng 54,7% về số vốn đăng ký so với cùng kỳ năm 2015. Xét về số vốn bổ sung vào nền kinh tế, tỷ lệ này đã tăng gấp đôi, từ 22,4% năm 2015 lên 54,7% năm 2016.

Mặc dù vậy, tỷ trọng vốn đăng ký bình quân trên 1 doanh nghiệp trong 7 tháng đầu năm 2016 chỉ đạt 7,7 tỷ đồng, tăng 1,5 tỷ đồng/doanh nghiệp so với cùng kỳ năm 2015. Trong đó, doanh nghiệp tư nhân có vốn bình quân 1,5 tỷ đồng/doanh nghiệp và công ty hợp danh là 1,3 tỷ đồng/doanh nghiệp. Chia theo loại hình doanh nghiệp, 7 tháng đầu năm 2016, số doanh nghiệp thành lập mới tập trung ở loại hình công ty TNHH 1 thành viên, công ty TNHH 2 thành viên, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân và công ty hợp danh…

Báo cáo đánh giá về tình hình kinh tế quý II-2016 vừa được Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) công bố nêu rõ: “Số lượng doanh nghiệp thành lập tăng và số vốn đăng ký tăng thể hiện hiệu quả tác động tích cực của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và hiệu quả ban đầu của các giải pháp chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Đồng thời, kết quả này thể hiện niềm tin của cộng đồng doanh nghiệp và các nhà đầu tư đối với triển vọng tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam cũng như cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới”. 

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra “nỗi lo” lâu nay của doanh nghiệp Việt Nam là năng lực cạnh tranh của đội ngũ doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện đang chiếm tỷ lệ lớn. “Việc cải thiện năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam là nhiệm vụ không dễ, bởi quy mô vốn nhỏ kéo theo trang thiết bị lạc hậu; kỹ năng lao động hạn chế; chiến lược kinh doanh, phổ biến có tầm nhìn ngắn, kinh doanh kiểu “chộp giật”- đại diện CIEM nói.

Theo một chuyên gia kinh tế, các doanh nghiệp có quy mô vốn dưới 10 tỷ đồng đều dễ bị tổn thương trong hội nhập. Nhận định này cũng phù hợp với thực tế gần 29.000 doanh nghiệp hoàn tất thủ tục giải thể, tạm ngừng hoạt động không đăng ký hoặc chờ giải thể trong 7 tháng qua.

Nói cách khác, doanh nghiệp thành lập mới nhiều, nhưng doanh nghiệp rời khỏi nền kinh tế cũng không ít. “Việc gia nhập hay giải thể của doanh nghiệp trong nền kinh tế là diễn biến bình thường nhưng điều đó cũng cho thấy chúng ta đang có hàng nghìn doanh nghiệp thành lập ra mà không đủ khả năng tồn tại trong môi trường cạnh tranh khốc liệt” - vị chuyên gia cho hay.

Tạo cơ hội cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Tồn tại, phát triển hay giải thể phụ thuộc phần lớn vào các yếu tố tự thân của doanh nghiệp. Tuy nhiên, môi trường kinh doanh cũng có tác động không nhỏ đến sự tồn tại này và việc cải thiện môi trường kinh doanh là nhiệm vụ quan trọng, bởi lực lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm tới hơn 70% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động.

Vụ việc các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô treo băng rôn đề nghị bãi bỏ Thông tư 20/2011-TT-BCT của Bộ Công Thương mới đây là ví dụ điển hình cho môi trường kinh doanh chưa bình đẳng đối với các doanh nghiệp. Vì những quy định không phù hợp mà 5 năm qua, từ khi Thông tư 20 có hiệu lực, hàng loạt doanh nghiệp nhập khẩu ô tô đã phá sản hoặc chỉ cầm cự kinh doanh. Trong lĩnh vực dệt may, doanh nghiệp đã không ít lần phản ánh về hoạt động kiểm tra chuyên ngành “quá mức” từ các cơ quan chức năng, gây tốn kém thời gian, chi phí, phiền hà cho doanh nghiệp. 

Theo TS Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng CIEM, việc thực hiện Nghị quyết 19/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, và Nghị quyết 35/NQ-CP về hỗ trợ doanh nghiệp cần nghiêm túc, hiệu quả để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục hướng dẫn thực hiện Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp một cách thận trọng trên cơ sở đối thoại thường xuyên với các bên liên quan để bãi bỏ các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp, các điều kiện kinh doanh được ban hành trái thẩm quyền; đơn giản hóa các điều kiện kinh doanh còn lại.

Ông Nguyễn Đình Cung cũng nhấn mạnh: “Cần rà soát và xây dựng lộ trình giảm dần các đối xử mang tính phân biệt, khác biệt có thể ảnh hưởng đến môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp Nhà nước; Chủ động rà soát, trao đổi với các đối tác về các khía cạnh của kinh tế thị trường cần tiếp tục cải thiện ở Việt Nam”.