Ông Azevedo (trái) trong một cuộc họp tại WTO
Ông Roberto Carvalho de Azevedo, 55 tuổi, Đại sứ Brazil tại WTO là một nhà ngoại giao kỳ cựu, đã giành chiến thắng thuyết phục trong cuộc chạy đua vào chiếc “ghế nóng” Tổng giám đốc WTO. Ông Azevedo đã đánh bại đối thủ là cựu Bộ trưởng Thương mại Mexico Herminio Blanco trong cuộc họp kín diễn ra tại trụ sở WTO ở Geneva (Thụy Sĩ) với con số 93/159 phiếu ủng hộ, cao hơn nhiều so với số phiếu cần thiết là 80 để đắc cử Tổng giám đốc WTO nhiệm kỳ tới.
Để đi tới vòng đấu cuối cùng, hai ông Azevedo và Blanco đã phải vượt qua nhiều đối thủ nặng ký. Tính tới thời hạn chót “chốt” danh sách ngày 31-12-2012, có 9 nước đề cử ứng cử viên Tổng giám đốc WTO, trong đó có các ứng viên nặng ký như Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Taeho Bark, Bộ trưởng Thương mại New Zealand Tim Groser, Bộ trưởng Du lịch và Kinh tế sáng tạo Indonesia Mari Pangestu...
Song cuối cùng chỉ có hai ông Azevedo và Blanco lọt được vào đấu “nốc ao” để chọn ra người thay đương kim Tổng giám đốc WTO Pascal Lamy kết thúc nhiệm kỳ vào 31-8-2013. Trong khi ông Blanco nhận được sự ủng hộ của nhiều quốc gia giàu có phát triển như Mỹ, các thành viên Liên minh châu Âu (EU)... thì ông Azevedo lại được các cường quốc mới nổi trong nhóm BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) cũng như các nền kinh tế đang phát triển ở châu Á, châu Phi hậu thuẫn.
Thế nên chiến thắng của ông Azevedo cũng cho thấy vai trò, ảnh hưởng ngày càng gia tăng của các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển trong nền thương mại toàn cầu hiện nay. Nhìn nhận về việc người Brazil đầu tiên cũng là người Mỹ Latin đầu tiên làm Tổng giám đốc của tổ chức hiện chiếm tới 97% thương mại toàn cầu, Tổng thống Brazil Dilma Rousseff cho rằng, ông Azevedo sẽ lãnh đạo WTO theo hướng đi bình đẳng hơn và “đây không chỉ là một chiến thắng cho Brazil và các nền kinh tế mới nổi mà cho cả WTO”.
Chiến thắng thuyết phục song không phải vì thế mà vơi đi thách thức với ông Azevedo khi chính thức ngồi vào “ghế nóng” WTO từ ngày 1-9 tới. Bên cạnh việc tham gia dàn xếp các vụ tranh chấp thương mại xảy ra ngày càng nhiều, thách thức lớn nhất với tân Tổng giám đốc WTO là làm sao tạo ra bước đột phá để khởi động lại Vòng đàm phán Doha về tự do hoá thương mại vốn đã lâm vào tình trạng bế tắc hơn 1 năm nay.
Được bắt đầu từ tháng 11-2001, Vòng đàm phán Doha được kỳ vọng thúc đẩy mạnh mẽ tự do hoá thương mại, đem lại những lợi ích trực tiếp khổng lồ từ 0,2-1% tổng sản phẩm nội địa (GDP) toàn cầu. Thế nhưng, sau tròn 10 năm đàm phán, Vòng đàm phán Doha lâm vào bế tắc hoàn toàn từ cuối năm 2011, chủ yếu do bất đồng về mở cửa thị trường giữa các nền kinh tế giàu có phát triển với các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển. Các nước giàu muốn các nước đang phát triển mở cửa thị trường công nghiệp, dịch vụ trong khi không chấp nhận yêu cầu mở cửa thị trường nông sản của các nước đang phát triển.
Là một nhà ngoại giao, nhà đàm phán thương mại kỳ cựu nhiều năm đấu tranh bảo vệ lợi ích các nước đang phát triển, ông Azevedo được kỳ vọng sẽ tái khởi động Vòng đàm phán Doha với mục tiêu dùng thương mại quốc tế thúc đẩy phát triển tại các quốc gia thành viên nghèo hơn trong WTO.
