Ngân hàng là một trong những ngành có thu nhập cao nhất ở nước ta
Tương lai nhiều hứa hẹn
Báo cáo của ILO cho thấy, 2 năm trở lại đây, Việt Nam đã đạt được mức tăng lương đáng kể, ở mức trung bình 13,6% - cao hơn so với mức tăng bình quân của thế giới. Tuy vậy, tiền lương ở Việt Nam vẫn duy trì ở mức thấp hơn rất nhiều so với mức lương ở các nền kinh tế phát triển và thua kém nhiều quốc gia láng giềng. So sánh với các quốc gia ASEAN, lương tháng trung bình năm 2012 của Việt Nam (ở mức 3,8 triệu VND, hay 181 USD) cao hơn Lào (119 USD), Campuchia (121 USD) và Indonesia (174 USD). Trong khi đó, mức lương này chỉ bằng một nửa so với Thái Lan (357 USD), chưa bằng 1/3 của Malaysia (609 USD) và chỉ bằng khoảng 1/20 của Singapore (3,547 USD)…
“Khoảng cách chênh lệch lớn về tiền lương giữa các quốc gia ASEAN phản ánh sự khác biệt lớn trên nhiều phương diện, trong đó có năng suất lao động” - ông Gyorgy Sziraczki, Giám đốc ILO tại Việt Nam phát biểu. Theo vị chuyên gia này, những quốc gia ứng dụng công nghệ mới, đầu tư vào cơ sở hạ tầng, khuyến khích cải cách cơ cấu và cải thiện kỹ năng nguồn nhân lực cũng là những quốc gia tạo ra nền tảng cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn và chuyển dịch sang những khu vực mang lại giá trị gia tăng cao hơn. Từ đó, mức lương cũng cao hơn.
Tuy mức lương của Việt Nam hiện còn thấp song theo nhận định của ILO, tương lai tăng trưởng tiền lương ở Việt Nam có nhiều hứa hẹn. Bởi lực lượng lao động làm công ăn lương ở Việt Nam hiện nay chỉ chiếm 34,8% trên tổng số lao động có việc làm, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình trên 50% của thế giới và tỷ lệ này dự kiến sẽ gia tăng nhanh trong các thập kỷ tới. Giám đốc ILO tại Việt Nam nhấn mạnh: “Với vai trò quan trọng của tiền lương, các thể chế và chính sách xác định tiền lương ở Việt Nam ngày càng chặt chẽ, đủ mạnh, sẽ là điều kiện tiên quyết để tối đa hóa lợi ích từ hội nhập kinh tế khu vực và toàn cầu, cũng như đảm bảo rằng những lợi ích này sẽ được chuyển thành mức tiền lương cao hơn và điều kiện làm việc tốt hơn”.
Chênh lệch tiền lương khá lớn
Cũng theo báo cáo của ILO, căn cứ trên Điều tra Lao động việc làm năm 2013, ngành đạt mức lương cao nhất ở Việt Nam là “hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm” với mức lương tháng trung bình 7,23 triệu đồng. Các ngành dẫn đầu khác bao gồm “hoạt động chuyên môn, khoa học, công nghệ” đạt 6,53 triệu đồng và “kinh doanh bất động sản” đạt 6,4 triệu đồng. Trong khi đó, “làm thuê các công việc trong hộ gia đình” có mức lương tháng thấp nhất – đạt mức 2,35 triệu đồng, tiếp đến là nhóm ngành “nông, lâm, thủy sản” với mức lương trung bình 2,63 triệu đồng.
Đáng chú ý, tỷ lệ chênh lệch lương theo giới tại Việt Nam chỉ gần 10% – khá thấp so với thế giới. Tuy nhiên, khoảng cách này lại rất lớn trong nhóm ngành lương thấp là “nông, lâm, thủy sản”. Trong ngành này, phụ nữ hưởng lương ít hơn nam giới 32%. Trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, nữ giới hưởng mức lương tháng trung bình thấp hơn nam giới 17%. Ngược lại, trong 2 ngành có mức lương cao nhất, lao động nữ lại được trả lương cao hơn nam giới một chút (dao động từ 1,4-3,4%).
Tăng năng suất vượt tăng lương
Báo cáo Tiền lương toàn cầu 2014-2015 của ILO cho biết, năng suất lao động trong 2 năm qua tiếp tục tăng vượt mức tăng lương ở các nền kinh tế phát triển. Sự chênh lệch ngày càng gia tăng giữa tiền lương và năng suất cho thấy phân khúc GDP dành cho lao động ngày càng giảm, trong khi phần đổ vào vốn đầu tư ngày một tăng, nhất là ở các nền kinh tế phát triển. Xu hướng này đồng nghĩa với việc người lao động và gia đình họ được hưởng lợi ít hơn từ tăng trưởng kinh tế so với các chủ đầu tư nắm giữ vốn trong tay.
