Bàn về vấn đề này, ông Lý Kiệt - chuyên gia quân sự của Trung Quốc đã đưa ra ý kiến trong một cuộc trả lời phỏng vấn của “Nhân dân nhật báo” Trung Quốc. Ông cho biết, máy bay trinh sát không người lái đã xuất hiện ở Senkaku và trong tương lai có thể sẽ có cả máy bay chiến đấu không người lái, các cuộc không chiến giữa các UAV cũng có thể xảy ra nhưng nó không mang ý nghĩa quyết định, mà sự thắng bại trên chiến trường sẽ được quyết định bởi một hình thái tác chiến lập thể, đa chiều.
Thời gian vừa qua, tranh chấp chủ quyền Senkaku/Điếu Ngư giữa Tokyo và Bắc Kinh đang ngày càng thêm quyết liệt, lực lượng tự vệ trên không/trên biển của Nhật đã phát hiện máy bay trinh sát BZK-005 của Trung Quốc đang lượn lờ ở khu vực này và lên tiếng đe dọa “sẽ bắn hạ nếu nó gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia của Nhật”, đồng thời đẩy nhanh tiến độ kế hoạch mua sắm và triển khai UAV RQ-4 Global Hawk của Mỹ.
Hiện nay, tương tự như loại máy bay trinh sát chiến lược của Mỹ, Trung Quốc cũng sở hữu UAV trinh sát chiến lược tầm cao, tầm xa “Tường Long” hoặc UAV trinh sát tầm xa, độ cao trung bình BZK-005, nhưng chúng không được thiết kế tính năng chiến đấu. Vì thế, các loại UAV này nếu có đụng độ nhau ở Senkaku thì cũng “Anh đi đường anh, tôi đi đường tôi”, không hề ngáng trở công việc của nhau.
Tuy nhiên, xét về lâu dài, khi Trung Quốc và Nhật đã sở hữu những UAV chiến đấu thì việc tấn công UAV địch hoặc hai bên xảy ra không chiến là điều có thể xảy ra. Tuy nhiên, điều này sẽ đến trong tương lai rất xa. Hiện nay, đa phần các cường quốc đều phát triển UAV theo hướng tích hợp trinh sát - tấn công nhưng chủ yếu là tấn công mục tiêu trên biển và trên lục địa, chưa có nước nào trang bị tên lửa không đối không cho máy bay chiến đấu không người lái.
Các trận không chiến giữa các UCAV có thể xảy ra trong tương lai xa
Hiện Trung Quốc đang nghiên cứu khá nhiều loại máy bay chiến đấu không người lái như CH-3, CH-4, “Dực Long”… nhưng chúng cũng chỉ có khả năng mang bom điều khiển chính xác và tên lửa tấn công mặt đất chứ chưa hề có tên lửa không đối không. Các loại máy bay này đều có thể xếp vào loại UAV trinh sát - ném bom mặt đất, có khả năng trinh sát phát hiện và tấn công các đội tàu tuần tiễu hoặc hộ tống xung quanh các đảo và trên biển, đồng thời tấn công các công trình quân sự và binh lính đồn trú trên các đảo.
Ông Lý Kiệt nhấn mạnh, loại hình tác chiến giữa các UAV không phải là không có ý nghĩa nhưng nó chỉ mang tính phụ trợ, căn bản là không giải quyết được gốc rễ của cuộc chiến nên không thể là hình thái tác chiến chủ yếu trong tương lai. Với tải trọng vũ khí ít ỏi và chịu sự điều khiển của các chương trình đã cài đặt sẵn nó không thể giải quyết được những vấn đề nảy sinh trên chiến trường.
Ông Lý Kiệt nhấn mạnh, hình thái tác chiến không - hải nhất thể trong tương lai đều cần một mô hình tác chiến lập thể để phân định thắng bại, bao gồm khả năng khống chế không phận, hải phận và chế áp điện tử. Chỉ có làm tốt những vấn đề này mới có thể giành được quyền chủ động trên không, trên biển và toàn chiến trường, đảm bảo đi đến thắng lợi cuối cùng. Trong đó, cuộc chiến giữa các máy bay chiến đấu không người lái là một bộ phận cấu thành quan trọng nhưng không mang tính chất quyết định.
