- Vào “mùa rắn cắn”, một trường hợp hoại tử bàn tay do tự điều trị
- Đi thả lưới đánh cá, người đàn ông không may bị rắn độc cắn tử vong
 |
Bệnh nhi 28 tháng tuổi bị rắn cắn nguy kịch, được cứu sống nhờ truyền 40 lọ huyết thanh |
Bệnh nhi đầu tiên là bé trai V.T (28 tháng tuổi, ở Tuyên Quang). Đêm 25-7, trẻ đang nằm ngủ dưới nền nhà cùng gia đình thì bị rắn cắn vào vị trí ngón cái bàn chân trái. Thấy bé khóc thét lên, gia đình phát hiện 1 con rắn trong gầm giường gần đó và đã đánh chết rắn.
Biết đây là rắn độc, gia đình đưa bệnh nhi đến nhà một thầy lang lấy thuốc về đắp. Sau một ngày đắp thuốc, bàn chân bệnh nhi xuất hiện sưng nề, hoại tử lan lên tới đùi, co giật toàn thân, lúc này gia đình mới hốt hoảng đưa trẻ đi cấp cứu.
Trẻ vào Bệnh viện đa khoa tỉnh trong tình trạng suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, liệt cơ hô hấp. Tại đây, các bác sĩ khẩn trương cấp cứu đồng thời liên hệ hội chẩn với các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương để đưa ra phương án điều trị cũng như chuyển tuyến an toàn nhất cho trẻ.
TS.BS Phan Hữu Phúc, Phó Trưởng Khoa Điều trị tích cực Nội khoa - Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, trước khi tiếp nhận cháu bé, bệnh viện đã trao đổi với các bác sĩ Trung tâm chống độc – Bệnh viện Bạch Mai để đảm bảo có thuốc huyết thanh kháng nọc rắn sẵn sàng cấp cứu khi bé được chuyển đến.
Khoảng 36 tiếng sau khi bị rắn cắn, bệnh nhi nhập viện Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng suy hô hấp, suy tuần hoàn, hôn mê, co giật, hoại tử lan rộng ở cẳng bàn chân trái và có hội chứng chèn ép khoang, tiêu cơ vân… tiên lượng rất nặng nề.
Dựa trên đặc điểm vết cắn, tính chất sưng nề, hoại tử tiến triển, kèm theo liệt cơ hô hấp, các bác sĩ hướng đến trẻ bị rắn hổ đất cắn. Ngay trong đêm, bệnh nhi được truyền 40 lọ huyết thanh kháng nọc rắn hổ và thở máy, hỗ trợ tuần hoàn, đồng thời tiến hành phẫu thuật mở cân cẳng bàn chân trái để giải phóng chèn ép khoang...
Rất may mắn, sau 4 ngày điều trị, bệnh nhi đã được rút ống nội khí quản, tỉnh táo, hồi phục hoàn toàn về sức cơ, cẳng bàn chân trái đỡ sưng nề, vận động tốt. Tuy nhiên, ngón cái bàn chân trái bị rắn cắn đã hoại tử khô, có thể cần phẫu thuật cắt bỏ.
 |
Bệnh nhi vào cấp cứu với vết răng rắn lục cắn ở bàn tay |
Cùng ngày, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương cũng tiếp nhận một ca bệnh nguy kịch khác do bị rắn cắn là bé N.H (3 tuổi, Nghệ An), bị cắn bởi một loại rắn sọc đen sọc trắng tại vùng cánh tay phải khi đang ngủ dưới nền nhà.
Ở trường hợp này, gia đình cũng đưa trẻ đến nhà thầy lang tại địa phương chữa trị. Tuy nhiên, trong 1 giờ đắp thuốc lá, trẻ rơi vào tình trạng sụp mi, giãn đồng tử 2 bên, nói khó, liệt tứ chi, liệt cơ hô hấp tiến triển. Trẻ nhanh chóng được đưa đến bệnh viện địa phương cấp cứu, đặt nội khí quản và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
Thông qua hình ảnh con rắn do gia đình cung cấp, các bác sĩ xác định trẻ bị rắn cạp nia miền Bắc cắn. Đây là một trong số loại rắn có nọc độc mạnh nhất, thường gây giãn đồng tử, liệt cơ tiến triển lan xuống tứ chi, đặc biệt gây liệt cơ hô hấp đe doạ trực tiếp đến tính mạng của nạn nhân.
Trong khi đó, huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia hiện chưa được sản xuất tại Việt Nam, nguồn cung trong nước phụ thuộc vào nước ngoài, thường khan hiếm, thiếu hoặc không có.
Do vậy, Bệnh viện Nhi Trung ương đã phải nỗ lực liên hệ các bệnh viện trong nước, nước ngoài để tìm nguồn cung cấp huyết thanh kháng nọc rắn cạp nia miền Bắc. Cuối cùng, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP. Hồ Chí Minh) đã chuyển huyết thanh kháng nọc rắn đa giá (có tác dụng chung cho rắn cạp nong, cạp nia, hổ chúa, hổ đất) ra để Bệnh viện Nhi Trung ương truyền 10 lọ huyết thanh kháng này cho người bệnh.
Sau 14 ngày điều trị tích cực, hiện trẻ đã tỉnh, có nhiều nhịp tự thở, biết thực hiện các động tác theo yêu cầu của bác sĩ, kết quả điện não đồ bình thường và kế hoạch rút máy thở trong một vài ngày tới.
Ngày 1-8, các bác sĩ Khoa Cấp cứu và Chống độc – Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận bé trai Q.H (13 Tuổi, Thái Nguyên) bị rắn lục cắn khi cháu đang đi lao động.
Sau khi phát hiện, gia đình đã đưa bệnh nhi đến Bệnh viện địa phương sơ cấp cứu và chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại đây, trẻ được truyền 10 lọ huyết thanh kháng nọc rắn lục tre, truyền Plasma tươi và chăm sóc tích cực. Chỉ sau 1 ngày điều trị, tình trạng cháu đã ổn định và được xuất viện.
Theo bác sĩ Phạm Thị Thanh Tâm - Bệnh viện Nhi Trung ương, mùa mưa ở phía Bắc là mùa rắn sinh sôi, phát triển, xảy ra nhiều nhất từ tháng 4 đến tháng 11.
Đây cũng là thời điểm số bệnh nhi bị rắn cắn thường có xu hướng tăng, đặc biệt là tại các địa phương gần vùng sông nước, đồi núi.
Các bác sĩ khuyến cáo, khi bị rắn độc hoặc nghi ngờ rắn độc cắn, cần trấn an, để bệnh nhi nằm yên, đặt nơi bị cắn thấp hơn so với tim để hạn chế hấp thu nọc độc.
Tiếp đó, rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước muối sinh lý; dùng gạc khô và sạch để băng kín vùng bị cắn; băng ép tại chỗ cắn lên tới gốc chi, băng tương đối chặt nhưng vẫn còn sờ thấy mạch đập, không garô động mạch; dùng nẹp cứng để cố định chi; duy trì băng ép, bất động chi và vận chuyển đến cơ sở y tế gần nhất.
Khi đến viện, cần cung cấp hình dạng, màu sắc hoặc ảnh chụp con rắn cho bác sĩ để dễ dàng nhận biết loại rắn, nhằm có biện pháp cấp cứu kịp thời.
Bác sĩ cũng khuyến cáo cha mẹ không sử dụng các biện pháp sau: cố gắng hút nọc độc của rắn. Trích, rạch, nặn, bóp tại vùng vết cắn. Không loay hoay tìm kiếm và áp dụng các kinh nghiệm dân gian hoặc thầy lang để sơ cứu.
