- Tiếp tục di dời sư tử đá ngoại lai ra khỏi di tích: Cần đồng thuận vì vẻ đẹp thuần Việt
- Không để sư tử đá đồng hóa các di tích đình, chùa
Pho tượng Đức Phật Dược sư làm bằng nhựa composite xuất hiện tại chùa Bà Đá đầu năm 2014
Rước hiện vật lạ về thờ
Khoảng tháng 2-2014, người dân Hà Nội bức xúc khi phát hiện một pho tượng Đức Phật Dược sư rất lạ xuất hiện tại chùa Bà Đá trên phố Nhà thờ, Hà Nội. Bức tượng được đặt ở ngay tiền đường, che khuất hệ thống tượng Phật cổ phía sau. Chùa Bà Đá được xây từ năm 1056 dưới đời Lý Thánh Tông. Chùa được dựng trên nền tháp Báo Thiên nổi tiếng của kinh thành Thăng Long xưa và là một trong những di tích có ý nghĩa lịch sử và văn hóa quan trọng của Hà Nội. Chính vì vậy, sự xuất hiện của một bức tượng lạ, không phải nguồn gốc từ Việt Nam đã gây bức xúc cho nhiều người.
Họa sĩ Quách Đông Phương, nhà sưu tập tượng Phật lâu năm, tỏ ra kinh ngạc và bức xúc trước việc này: “Chùa là chốn linh thiêng của nhân dân trong nhiều thế kỷ nay, chứ không phải của riêng ai mà có thể tùy tiện thay đổi. Hãy trả lại chùa đúng với nét văn hóa và thẩm mỹ, đúng với ý nghĩa tâm linh của người dân Việt Nam từ xưa đến nay”.
Trước những thông tin phản ánh của người dân về việc xuất hiện ngày càng nhiều đồ thờ cúng “ngoại lai” trong các khu di tích, đình, chùa… Bộ VH-TT&DL đã chỉ đạo Cục Di sản văn hóa, Thanh tra Bộ phối hợp với Thanh tra Sở VH-TT&DL 63 tỉnh, thành phố trên cả nước, tiến hành thanh tra rất nhiều di tích quan trọng, trong đó bao gồm cả những di tích được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước cũng như nguồn vốn xã hội hóa.
Ông Trần Đình Thành, Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hóa cho biết: “Qua kiểm tra các di tích ở 63 tỉnh, thành cho thấy, người dân đã tự ý đưa rất nhiều các hiện vật lạ, có xuất xứ từ nước ngoài vào các di tích. Chẳng hạn họ đưa bát hương, đèn chiếu sáng, lọ đựng hương, lọ lục bình... để thờ cúng và trấn yểm. Những hiện vật lạ này đều có nguồn gốc xuất xứ từ Trung Quốc. Riêng Hà Nội có hơn 6.000 di tích được xếp hạng, trong đó có khoảng 200 di tích có sử dụng hiện vật thờ cúng “ngoại lai” là sư tử đá và đèn đá. Các đoàn kiểm tra đã nhắc nhở các địa phương, đồng thời phối hợp với các cơ quan truyền thông nâng cao nhận thức, tuyên truyền việc di dời các hiện vật lạ khỏi di tích. Chủ trương của Bộ VH-TT&DL là để cho các địa phương thực hiện công văn chỉ đạo của Bộ trước Tết Nguyên đán, thực hiện việc di dời tượng, sư tử đá, đèn đá và các hiện vật “ngoại lai” ra khỏi di tích. Đến tháng 7-2015, Bộ sẽ kiểm tra. Nếu các địa phương không thực hiện nghiêm, Bộ sẽ có những hình thức nghiêm để xử lý, yêu cầu các địa phương bắt buộc phải thực hiện”.
Sư tử đá Trung Quốc vẫn còn khá nhiều tại các đình chùa, công sở, cơ quan
Không tiếp tay truyền bá văn hóa “ngoại lai”
Một trong những nguyên nhân khiến đồ thờ cúng ngoại lai có cơ hội lọt vào các đình, chùa, miếu mạo ở nước ta là do các công ty sản xuất đồ thờ cúng ở Việt Nam rất nhiều, nhưng chưa thu hút được người tiêu dùng, do tâm lý chung của người Việt Nam không “chuộng” đồ nội, “sính” đồ ngoại. Mặt khác, những sản phẩm thờ cúng do nước ngoài sản xuất thường rất đẹp, bắt mắt, trong khi giá thành lại rẻ. Chính vì thế mà người dân Việt Nam mua đồ thờ cúng của nước ngoài rất nhiều.
Trao đổi với phóng viên ANTĐ, Giáo sư, Viện sĩ Lương Ngọc Huỳnh chia sẻ: “Đồ thờ cúng ngoại nhập mang bản sắc của nước ngoài, người Việt Nam dùng đồ thờ cúng nước ngoài giống như tiếp tay cho văn hóa nước ngoài xâm lấn văn hóa Việt Nam, làm mất đi nền tảng văn hóa cốt lõi của người Việt. Đây là sự vi phạm văn hóa, không tôn trọng chính nền văn hóa của nước Việt Nam. Trong các hiện vật thờ cúng ngoại nhập, người dân Việt Nam không thể biết được nguồn nguyên liệu làm ra sản phẩm được lấy từ đâu! Có tốt hay không!”.
Giáo sư Lương Ngọc Huỳnh cho biết thêm, những đồ thờ cúng linh thiêng nhưng nếu được làm bằng đất ở vùng đất xấu thì không có linh khí. Trung Quốc rất nổi tiếng về việc thu nhập phế liệu, mà phế liệu thường rất bẩn, không tốt, nếu như họ nấu lại và làm thành đồ thờ cúng rồi xuất khẩu, người Việt Nam không biết lại mua đem về thờ thì không những không tốt, mà còn làm uế tạp sự linh thiêng trên bàn thờ. Những người “cung tiến” đồ thờ cúng lên đình, chùa thường hay mua những đồ đắt tiền, đẹp mắt nhưng họ lại không có khả năng để kiểm tra xem về giá trị tâm linh cũng như nguồn gốc văn hóa, vô hình trung đã biến nơi thờ tự thành chốn tạp nham, lộn xộn!
