- Vẫn "đỏ lửa" đốt vàng mã tại các chùa ngày Rằm tháng Giêng
- Những kỹ năng, kiến thức cần thiết phòng ngừa ‘giặc lửa’ trong dịp Tết
- Những vụ cháy lớn kinh hoàng chỉ vì thói quen bất cẩn khi đốt vàng mã
Hóa vàng là gì
Theo truyền thống xưa, sau khi mời Tổ tiên về dự 3 ngày Tết với con cháu vào ngày 30 Tết (nếu tháng thiếu thì vào ngày 29 Tết), đến ngày mùng 3 Tết hoặc ngày khai hạ mồng bảy Tết, là ngày cuối cùng, tiệc xuân đã mãn, con cháu lại cáo lễ để tiễn đưa Tổ tiên trở về âm cảnh. Lễ này, tục gọi là “đưa ông bà”, lễ hóa vàng cho Tổ tiên, hay lễ tạ năm mới.
Theo GS sử học Lê Văn Lan, mùng 3 vẫn là ngày Tết thầy, nên để tổ tiên vẫn ở lại ăn Tết với con cháu. Mùng 4 và mùng 5 mới là ngày tiễn các cụ về cõi vĩnh hằng.
GS Lan cho biết, tục hoá vàng dựa trên tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, vật hoá vàng thường gắn với đời sống thường nhật, để thấy con người ở thế giới bên kia sống gần với dương gian. Tục này nhằm cung cấp cho người đã khuất tiền, quần áo (giấy), gậy đi đường (cây mía).
Theo một số chuyên gia văn hóa phương Đông, việc chọn ngày làm lễ hóa vàng tùy thuộc vào mỗi gia đình, chủ yếu từ mùng 3 đến khoảng mùng 10 Tết Nguyên đán. Điều quan trọng nhất là phải có lễ tạ gia tiên, gia thần và chư vị thánh thần, phật. Theo quan niệm dân gian, có lễ tạ thì tấm lòng của chủ nhà mới được người âm chứng giám.
Hóa vàng có thể làm trong khoảng thời gian từ mùng 3 đến mồng 10 Tết Nguyên đán
Chuẩn bị mâm cúng
Lễ vật cúng phải được chuẩn bị đầy đủ với nhang, vàng mã, hoa, ngũ quả, trầu cau, rượu trắng, đèn nến, bánh kẹo cùng với mâm lễ mặn hoặc cỗ chay và hai cây mía. Các vật hóa vàng cũng phải gắn với cuộc sống thường nhật để cảm nhận người ở cõi âm sống gần với dương gian hơn.
Mâm cúng trong lễ hóa vàng có thể là lễ mặn hoặc cỗ chay
Một số lưu ý
Khi cúng, người ta thắp 3 nén hương lên mỗi bát hương, rồi khấn bài khấn hóa vàng. Nến và đèn được thắp sáng trong suốt thời gian diễn ra lễ cúng khi gần hết một tuần hương thì có thể hóa vàng mã. Với mỗi lễ vàng tiền đều được hóa riêng từ các bậc cao xuống theo thứ tự gia thần trước và gia tiên sau.
Không nên đốt quá nhiều vàng mã ảnh hưởng đến môi trường
Hóa vàng ở nơi sạch sẽ, thoáng mát, đặc biệt khi hóa vàng không nên dùng gậy hay que gẩy tiền vàng liên tục, bởi dân gian quan niệm làm vậy thì tiền vàng sẽ rách và "các cụ không tiêu được".
Trước khi hạ mỗi lễ thì gia chủ đều vái 3 vái và khấn xin phép mang vàng mã đi hóa. Hóa vàng xong, người ta vẩy vào mấy giọt rượu cúng trên bàn vì cho rằng làm như vậy mới thiêng. Hai cây mía cúng cũng được đem hơ trên đống tàn vàng. Không nên đốt vàng mã quá nhiều vì vừa lãng phí, vừa ảnh hưởng đến môi trường.
Khi cúng, người ta thắp 3 nén hương lên mỗi bát hương, rồi khấn bài khấn hóa vàng
Văn khấn lễ tạ năm mới (lễ hóa vàng)
- Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
- Con kính lạỵ chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
- Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ. Chư vị Tôn thần
- Con kính lạy Ngài Đương niên hành khiển, ngài Bản cảnh Thành Hoàng, các ngài
- Thổ địa, Táo quân, Long mạch Tôn thần.
- Con kính lạy các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, nội ngoại tiên linh.
Hôm nay là ngày mùng... tháng giêng năm …………………
Chúng con là: ……………………………tuổi………………....
Hiện cư ngụ tại....................................................................
Thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, phù tửu lễ nghi, cung bày trước án. Kính cẩn thưa trình: tiệc xuân đã mãn, Nguyên đán đã qua, nay xin thiêu hóa kim ngân, lễ tạ Tôn thần, rước tiễn âm linh trở về âm cảnh.
Kính xin lưu phúc, lưu ân, phù hộ độ trì dương cơ âm trạch, mọi chỗ tốt lành, con cháu được bách sự như ý, vạn sự bình an, tài lộc song toàn, gia đạo hưng vượng.
Lòng thành kính cẩn, lễ bạc tiến dâng, lượng cả xét soi, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần)
