Biến trẻ thành người máy
Để hướng con phát triển toàn diện, vợ chồng anh Hải đều thống nhất con của họ sẽ được nuôi dạy thật nghiêm khắc và chúng phải xuất sắc trong mọi lĩnh vực. Ngoài những kiến thức từ kinh nghiệm bản thân, họ còn tìm mua nhiều loại sách giáo dục dành riêng cho trẻ, ngay từ khi cô con gái của họ vẫn còn trong bụng mẹ. Chị Thu Hà - vợ anh Hải khoe: “Khi mang thai ở tháng thứ 3, tôi đã cho cháu nghe các loại nhạc cổ điển của Beethoven, Tchaikovsky, Mozart... để kích thích sự phát triển trí não cho bé. Không những thế tôi còn tìm mua những loại sách để có phương pháp nuôi dạy con một cách khoa học, thông minh như: Phương án 0 tuổi, Dạy trẻ thông minh sớm, Dạy trẻ biết đọc sớm, Dạy con từ thuở còn thơ, Dạy con thông minh theo kiểu Nhật, Thiên tài và sự giáo dục từ sớm... Đây được coi là những cẩm nang dạy con của vợ chồng tôi. Các cụ nhà ta chẳng có câu dạy con từ thưở còn thơ là gì...”.
Trong xu thế hiện nay, phương pháp kích thích những kỹ năng, tư duy trí tuệ của trẻ được coi như “chìa khóa” trong cách giáo dục con của nhiều gia đình và đang có sức hút mạnh mẽ đối với các ông bố, bà mẹ có con nhỏ. Không ít người đặt câu hỏi liệu cách giáo dục này có khiến những đứa trẻ trở nên giỏi giang, thông minh hơn người. Lý giải cho phương pháp giáo dục này, cô giáo Vũ Tuyết Ngọc, nguyên giáo viên trường Tiểu học Ngọc Thuỵ, quận Long Biên khẳng định, dạy con sớm là điều cần thiết, song hiện nay có không ít bậc phụ huynh quá kỳ vọng vào con cái, họ cho rằng việc giáo dục trẻ trở nên thông minh, đồng nghĩa với việc chúng sẽ trở thành thần đồng, thiên tài. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm.
Mới đây, trong cuốn hồi ký của Amy Chua, một giảng viên người Mỹ gốc Hoa kể về những kinh nghiệm của bản thân trong việc dạy con thực sự đã làm nhiều người sốc và dấy lên một làn sóng tranh luận dữ dội. Bởi lẽ, cách dạy con của người phụ nữ này có phần nghiêm khắc, tàn nhẫn và khá cực đoan. Trong cuốn hồi ký, người phụ nữ này viết, bà đã buộc 2 cô con gái phải răm rắp tuân theo bản nội quy do mình đặt ra như cấm xem tivi, chơi điện tử, máy tính, điểm thi tất cả các môn học phải đạt mức A, cấm chơi nhạc cụ nào khác ngoài violin hay piano, cấm tham gia biểu diễn văn nghệ ở nhà trường, không được oán trách vì điều cấm ấy... Bà còn cho rằng đây là cách để chúng có thể sinh tồn trong một xã hội cạnh tranh quyết liệt, không có chỗ cho kẻ yếu hèn.
Trên các diễn đàn webtretho, Làm cha mẹ… những bàn luận xoay quanh đề tài “Làm thế nào để nuôi dạy những đứa con trở nên thông minh” thu hút được nhiều phụ huynh tham gia. Có lẽ, hiếm thấy chủ đề nào lại khiến các thành viên đưa ra nhiều bình luận đến như vậy. Những chia sẻ kinh nghiệm, cũng như những thắc mắc được các bà mẹ đang nuôi con nhỏ đưa ra như một cách để bổ sung thêm cho cẩm nang nuôi con trở thành thiên tài cho chính mình và cho các bà mẹ khác. Thành viên có nickname cubin, bình luận: “Mặc dù con của tôi mới 8 tháng tuổi nhưng tôi đã rèn luyện cho cháu những thói quen kiểu “nhà binh” như không dỗ dành khi cháu quấy khóc, không để cháu tiếp xúc với tivi... Tất cả mọi sinh hoạt của cháu đều được tôi lên lịch, giờ nào việc nấy”…
Thui chột tính sáng tạo
Khảo sát một vài cửa hàng sách trên phố Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, sẽ hoa mắt trước những cuốn sách hướng dẫn phương pháp nuôi dạy trẻ đủ mọi lứa tuổi. Loay hoay trong những giá sách ngồn ngộn, chị Thanh Hương, có con trai 15 tháng tuổi cho biết: “Nghe trên diễn đàn webtretho các mẹ đang truyền tai nhau cuốn “Thiên tài và giáo dục từ sớm” nên hôm nay tôi phải đi tìm mua ngay. Tuy rất muốn áp dụng phương pháp giáo dục mà tác giả viết trong cuốn sách này cho con mình, nhưng tôi vẫn băn khoăn vì không muốn con trở thành nhà khoa học thiên tài như 4 nhân vật được nhắc đến trong cuốn sách. Tôi chỉ muốn dạy con phát triển toàn diện”.
“Thử nghĩ mà xem, chẳng lẽ chỉ những trẻ ở thành phố được cha mẹ đầu tư tiền của, có điều kiện tiếp cận với các phương pháp giáo dục thông minh sớm mới phát triển trí tuệ, mới thông minh và tài năng. Vậy ai có thể lý giải tại sao những học sinh đi thi Đường lên đỉnh Olympia, thi các giải quốc tế, những thủ khoa đại học chủ yếu là con nông dân lao động, các em đâu có được biết đến cái gọi là phương pháp giáo dục trẻ thông minh sớm, nhưng vẫn là những học sinh xuất sắc, vẫn đạt giải cao đấy thôi…”, ông Nguyễn Hoàng Hải, hiệu trưởng một trường THCS trên địa bàn quận Hoàn Kiếm nhận xét.
Bà Nguyễn Hồng Hạnh, nguyên cán bộ Viện Giáo dục Việt Nam đánh giá, quá trình phát triển xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của trẻ. Xã hội càng phát triển, càng năng động, tâm lý, nhân cách của trẻ cũng theo đó phát triển nhanh hơn, sớm hơn. Thông qua các hoạt động vui chơi, tham gia các sự kiện xã hội, du lịch, hoạt động nhóm... trẻ có thể học hỏi được nhiều điều và phát triển các kỹ năng, tư duy, trí tuệ. Không nhất thiết phải áp đặt và buộc trẻ “chín ép” chỉ vì những tham vọng của các bậc phụ huynh. Hơn nữa, mỗi đứa trẻ có một tư duy, trí thông minh khác nhau, nên việc giáo dục cũng không thể đánh đồng. Đó không chỉ là cách giáo dục phản khoa học mà còn khiến trẻ bị ức chế, dẫn đến những phản ứng tiêu cực, làm thui chột những tiềm năng khác mà đáng lẽ cần được cha mẹ cho chúng thoả sức sáng tạo.
