Thủ đô của Nepal là không khác so với nhiều nơi trên thế giới. Dân số già, chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng và không có hệ thống bảo hiểm y tế, điều này cũng đồng nghĩa với việc các bệnh liên quan đến nội tạng đang ngày càng gia tăng.
Nhưng cơ quan nội tạng có nhu cầu mua bán cao nhất vẫn là thận và các chợ đen buôn bán thận đã đáp ứng nhu cầu đó. Theo một báo cáo của Global Financial Integrity (tạm dịch là Liêm chính tài chính toàn cầu), mỗi năm có đến 7.000 quả thận bị buôn bán trái phép, thu lợi nhuận bất hợp pháp lên đến 1 tỷ USD
"Ngân hàng thận" của Nepal
Chúng tôi đi đến Kavre, một huyện nhỏ gần Kathmandu. Chính quyền cho biết Kavre là một trong những trung tâm buôn bán thận trái phép lớn nhất của Nepal. Ở đây, những kẻ buôn thận lừa những người nghèo và thất học cho đi một phần cơ thể của mình. Chính vì vậy, Kavre còn có tên “ngân hàng thận của Nepal”.
Theo báo cáo của Diễn đàn bảo vệ nhân quyền – một tổ chức phi lợi nhuận bảo vệ quyền lợi con người có trụ sở tại Kathmandu, trong hơn 20 năm người dân ở các thôn của Kavre là nguồn cung cấp thận chủ yếu cho các bệnh nhân thận khắp Nepal. Chỉ tính riêng trong 5 năm qua đã có hơn 300 người là nạn nhân của những kẻ buôn thận.
Cũng giống như nhiều người là nạn nhân ở Kavre, Nawaraj Pariyar kiếm sống bằng việc bán sữa bò và làm lao động thời vụ ở các trang trại gần đó. Tài sản của anh chỉ có hai con bò, một ngôi nhà và một mảnh đất nhỏ.
Những nạn nhân với vết sẹo của lần bán thận
Năm 2000, Pariyar đến thủ đô Kathmandu để tìm việc làm. Ông làm ở một công trường xây dựng và nhận được một lời đề nghị bất ngờ từ quản đốc: “Nếu ông cho các bác sĩ cắt một phần thịt nhỏ trong bụng, ông sẽ nhận được 30 lakhs (khoảng 30.000 USD)”. Nhưng Pariyar không hề biết “miếng thịt” mà quản đốc nói là quả thận của mình. "Quản đốc nói với tôi rằng phần thịt sẽ mọc trở lại", Pariyar nói.
Ông nghĩ đánh đổi một phần thịt có thể mọc trở lại để lấy 30.000USD là một việc hời. Hơn nữa, người quản đốc hứa hẹn sẽ không có điều gì ảnh hưởng đến tính mạng của Pariyar, ông còn được ăn ngon, mặc đẹp và một cuộc sống đầy đủ.
Sau đó, Pariyar được đưa đến một bệnh viện ở Chennai, một bang miền nam Ấn Độ. Để việc buôn bán không bị bại lộ, Pariyar được đặt tên giả và mạo danh là người nhà của người mua thận.
"Tôi nghe họ liên tục nói về “thận”. Nhưng tôi không hề biết đó là hai quả thận giống như trong ngôn ngữ Nepal của chúng tôi Mirgaula có nghĩa là thận. Vì tôi không biết ngôn ngữ địa phương nên tôi không thể hiểu bất kỳ cuộc trò chuyện giữa những kẻ buôn và nhân viên bệnh viện", Pariyar nói.
Pariyar được xuất viện và về nhà chỉ với khoảng 20.000 rupee Nepal - ít hơn nhiều số tiền đã giao kèo, và một lời hứa sẽ nhận phần tiền còn lại trong thời gian ngắn. Nhưng ông không bao giờ nhận được bất kỳ đồng tiền nào và không bao giờ tìm thấy những kẻ buôn thận đó.
"Sau khi tôi trở lại Nepal, tôi đã nghi ngờ. Vì vậy, tôi đã đi đến bác sĩ và tôi sửng sốt khi phát hiện mình bị mất một quả thận". Pariyar bây giờ đã bị bệnh và trở nên tồi tệ từng ngày. Ông bị vấn đề về đường tiết niệu và liên tục đau lưng nghiêm trọng, nhưng ông không thể đủ khả năng tài chính để đến bệnh viện.
Câu chuyện của Pariyar là một trong số nhiều câu chuyện tương tự ở Kavre. Hiểu biết về tình hình kinh tế trong khu vực này là chìa khóa để hiểu tại sao rất nhiều người dân ở đây dễ dàng trở thành nạn nhân buôn thận. "Lý do chính là nghèo đói và thiếu nhận thức. Nó là rất dễ dàng cho những kẻ buôn thận trái phép tẩy não người dân", Rajendra Ghimire, một luật sư nhân quyền, ở Kavre cho biết.
Liên kết qua Ấn Độ
Buôn bán thận được thực hiện qua nhiều quá trình khác nhau. Đầu tiên, một người nào đó sẽ tiếp cận nạn nhân, khi được sự đồng ý thì làm các giấy tờ giả mạo và đưa nạn nhân đến bệnh viện để ghép thận.
Vài bệnh viện ở Nepal thực hiện ghép thận. Nhưng các bác sĩ cho biết các bệnh nhân thường sang Ấn Độ: "Họ muốn dịch vụ tốt hơn, họ muốn các bác sĩ Ấn Độ thực hiện phẫu thuật. Đó là lý do tại sao họ đi đến các bệnh viện ở Ấn Độ", tiến sĩ Rishi Kumar Kafle, Giám đốc Trung tâm Thận Quốc gia cho biết.
Trước khi bất kỳ hoạt động ghép thận được thực hiện tại Ấn Độ, bệnh viện yêu cầu phải có giấy chứng nhận tự nguyện, giấy xác nhận của Đại sứ quán Nepal tại New Delhi đối với người hiến thận và người nhận.
Nhà hoạt động nói rằng những kẻ buôn bán thận đã sử dụng kẽ hở trong nhiều năm để dễ dàng làm các giấy tờ giả mạo. Trong khi đó, chính phủ Nepal đang cố gắng thắt chặt chính sách và quản lý việc xuất nhập cảnh qua biên giới.
Năm 2013, chính quyền địa phương đã bắt giữ 10 kẻ buôn bán nội tạng ở Kavre. Thanh tra Dipendra Chand, người đứng đầu cuộc điều tra của cảnh sát cho biết, dừng việc buôn bán thận là một điều cực kỳ khó khăn. "Nếu chúng ta điều tra một ngôi làng, những kẻ buôn người chỉ đơn giản là di chuyển đến một ngôi làng khác", Chand nói.
Sự chú ý đến vấn đề này đang phát triển trong Kavre. Thận và những câu chuyện buôn bán thận đang là câu chuyện nóng trên tờ báo địa phương và quốc gia. Nhưng đối với những nạn nhân như Pariyar và những người khác, sự chú ý phương tiện truyền thông là quá muộn.
