Bình gốm hoa lam vẽ Thiên Nga: Tuyệt tác mang hồn quê Việt

ANTĐ - Trong số những cổ vật phát hiện trong con tàu đắm ở Cù Lao Chàm có gốm sứ của nhiều nước khác nhau. Tuy nhiên, nổi bật nhất vẫn là chiếc bình gốm có hình thiên nga. Và đặc biệt hơn cả, nó chính là gốm sứ được làm từ bàn tay của những nghệ nhân người Việt. 

Trên chiếc bình, những chú thiên nga được vẽ ở nhiều hình dáng khác nhau. Có chú đuôi hướng lên trên, cổ tạo góc vuông hướng về phía trước, đầu hướng trước như đang quan sát chăm chú. Có chú lại như đang tung bay giữa không trung. Sự chuyển màu đậm nhạt trên mình thiên nga vô cùng tinh tế. Những nét viền miêu tả cánh cũng thoáng đạt và mềm mại. Theo các nhà nghiên cứu, hình thiên nga này được vẽ theo kiểu truyền thống, đặc trưng của Việt Nam. Bên cạnh hình thiên nga thuộc đề tài động vật, bình còn vẽ nhiều đề tài khác như phong cảnh sơn thủy với mây trời, cây cối…

Những đề tài này được thể hiện bằng nét vẽ phóng khoáng và chi tiết lạ lùng. Các chuyên gia trong lĩnh vực đều có chung một nhận xét, dù gốm Việt còn có nhiều tuyệt tác khác, nhưng so với những gì chúng ta đang có ở trong nước thì chiếc bình này hoàn toàn xứng đáng là “bảo vật quốc gia”. Từng có những tranh cãi xung quanh xuất xứ của chiếc bình gốm. Tuy nhiên, phân tích kỹ thuật vẽ những vân mây, hình rồng, một số nhà nghiên cứu đã khẳng định chiếc bình trên ắt hẳn phải thuộc về lò quan Thăng Long chứ không thể là của Chu Đậu. Những cuộc khai quật ở Hoàng thành Thăng Long đã tìm thấy rất nhiều những mảnh gốm có hoa văn tương tự.

Chính vì thế, dựa trên các vân mây rất uyển chuyển mà vẫn có quy chuẩn, chất lượng gốm tuyệt hảo của bình gốm có hình thiên nga, có thể đưa ra nhận định chiếc bình gốm có hình thiên nga được làm tại một lò quan ở Hoàng thành Thăng Long. Việc phát hiện và nghiên cứu chiếc bình sẽ cho ta những tư liệu quý giá về hoạt động làm gốm sứ, giao thương của lò gốm quan tại Hoàng thành. Qua đó, bổ sung nguồn tư liệu quý giá khi phục dựng, tái hiện lại Hoàng thành Thăng Long qua các thời kỳ.