Ấn Độ đổi tiền "đánh" tham nhũng và trốn thuế

ANTD.VN - Hai loại tiền có mệnh giá lớn nhất trong hệ thống tiền tệ hiện hành của Ấn Độ là đồng 500 rupee và 1.000 rupee sẽ được thu hồi, thay thế vào đó là hai đồng bạc mới có mệnh giá 500 và 2.000 rupee để chống tham nhũng và rửa tiền.

Tiền bất minh sẽ biến thành giấy vụn sau khi Ấn Độ quyết định thu hồi 2 loại tiền mệnh giá 500 và 1000 rupee

Trong một động thái bất ngờ nhằm chống nạn trốn thuế và tham nhũng, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ngày 8-11 lên truyền hình tuyên bố, hai loại tiền giấy mệnh giá 500 rupee (tương đương 7,5 USD) và 1.000 rupee sẽ bị rút khỏi hệ thống tài chính của nước này. Theo đó, toàn bộ số tiền giấy 2 mệnh giá lớn nhất và phổ biến nhất tại quốc gia này sẽ không còn giá trị lưu thông kể từ nửa đêm 8-11.

Khi quyết định có hiệu lực, toàn bộ các ngân hàng và các máy ATM tại Ấn Độ đóng cửa 1 ngày (ngày 9-11), sau đó Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (Ngân hàng Trung ương) sẽ phát hành những tờ bạc mới với hai mệnh giá 500 và 2.000 rupee từ ngày 10-11.

Thủ tướng Modi cho biết, người dân có thể đổi những tiền giấy mệnh giá trên để lấy tiền mới tại ngân hàng hoặc bưu điện từ nay đến ngày 31-12-2016 hoặc gửi tiền vào tài khoản.

Giải thích về tuyên bố bất ngờ nói trên, Thủ tướng Modi nêu rõ, quyết định là nhằm xóa sổ nạn tham nhũng cũng như hành vi trốn thuế của những người giàu. Trước đó, kể từ khi lên nắm quyền năm 2014, Thủ tướng Modi đã cam kết sẽ loại bỏ tình trạng được gọi là nạn “tiền đen” (chỉ việc những người giàu có trốn thuế) và đã thực thi một loạt các biện pháp mạnh tay, trong đó có cả mức phạt 10 năm tù cho những người trốn thuế.

Phạt nặng người trốn thuế song Chính phủ của Thủ tướng Modi lại đưa ra Chương trình ân xá thuế được gọi là Đề án Công bố Thu nhập năm 2016 mà theo đó sẽ không truy tố những người trốn thuế nếu họ khai số tiền mình đang có. Khi chương trình ân xá thuế kết thúc vào cuối tháng 9 vừa qua, ngân sách Ấn Độ đã có thêm số tiền trị giá 4 tỷ USD từ khoản tiền trị giá hơn 9,8 tỷ USD thu nhập được khai báo.

Tuy nhiên, các biện pháp của chính quyền Ấn Độ chưa thể giải quyết được nạn tham nhũng và trốn thuế vẫn được xem là một  vấn đề nhức nhối tại quốc gia có 1,3 tỷ dân này. Số tiền thuế thu thêm trên là một phần rất nhỏ so với số thuế mà lẽ ra Ấn Độ nên thu hồi được, bởi theo báo cáo của kiểm toán viên nhà nước Ấn Độ, Chính phủ đã thất bại trong việc thu hơn 105 tỷ USD trong năm 2014-2015, 96% trong số này “khó thu hồi”. 

Tổng số tiền lẽ ra phải khai báo để thu thuế thu nhập lớn hơn rất nhiều con số hơn 9,8 tỷ USD khai báo để được hưởng ân xá, với sự ước tính của các quan chức chính phủ và nhiều nhóm nghiên cứu quốc tế có thể lên đến hơn 500 tỷ USD. Hiện nay chỉ có khoảng 2% người Ấn Độ trả thuế thu nhập vì hầu hết người dân nước này làm việc trong khu vực phi chính thức của nền kinh tế chi tiêu chủ yếu bằng tiền mặt nên rất khó kiểm soát thu nhập để đánh thuế thu nhập. 

Thu hồi tất cả các loại tiền giấy hai mệnh giá lớn nhất 500 rupee và 1.000 rupee (thực chất là hình thức đổi tiền sang 2 mệnh giá mới 500 rupee và 2.000 rupee) được xem là biện pháp bất ngờ để “đánh” tham nhũng và trốn thuế.

Bộ trưởng Tài chính Ấn Độ Shaktikant Das cho biết, ngân hàng sẽ giám sát chặt chẽ quá trình đổi tiền, đặc biệt là với những người đổi số lượng lớn. Những người có khối lượng lớn tiền mặt mà không giải trình được nguồn gốc hợp pháp hay chưa khai báo để trả thuế thu nhập chắc chắn sẽ phải chịu “ngậm đắng nuốt cay” mà nhìn tài sản vi phạm thành đống giấy vụn.