Trẻ vị thành niên cướp, cướp giật tài sản có bị xử lý hình sự?

• [Tin nhanh tối 19-12-2021] Triệt phá băng cướp 'nhí' gây ra nhiều vụ cướp táo tợn
• Nhóm cướp "nhí" sa lưới sau 24 giờ đồng hồ gây án

Vài ngày trước, Phòng CSHS, Công an TP. HCM đã tạm giữ 7 thiếu niên có tuổi đời còn rất trẻ (trong đó có cả học sinh) trong băng nhóm gây ra hàng loạt vụ cướp giật tài sản táo tợn ở TP. HCM trong thời gian qua.

Cầm đầu băng cướp "nhí" này là Nguyễn Văn Tâm (17 tuổi, ở tỉnh Bình Phước). Từ tháng 1/2022 đến thời điểm bị tạm giữ, Tâm cùng đồng bọn đã thực hiện khoảng 20 vụ cướp giật tài sản của người đi đường. Nhóm này còn sử dụng hung khí như dao, bình xịt hơi cay và vật giống súng uy hiếp nạn nhân để cướp điện thoại, túi xách, nữ trang...

Băng cướp "nhí" đã gây ra khoảng 20 vụ cướp giật tài sản

Trước đó, Công an TP. HCM cũng đã bắt khẩn cấp băng cướp “nhí” gồm 8 thanh, thiếu niên do Chung Chí Phong (SN 2005) và Từ Tấn Phú (SN 2004) cầm đầu.

Tại cơ quan điều tra, những thanh, thiếu niên này khai nhận quen biết nhau qua mạng xã hội và bàn bạc kế hoạch đi cướp tài sản sau vài lần uống cà phê.

Phú lên kế hoạch gây án, mua sắm hung khí cho đồng bọn ra tay. Chúng thường chọn những người điều khiển xe máy đi một mình hoặc lưu thông trên đoạn đường tối, vắng, ép xe họ rồi dùng dao tấn công tới tấp, cho đến khi cướp được tài sản và xe máy.

Phân tích các vụ việc trên dưới góc độ pháp lý, Luật sư Lê Hồng Vân - Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết, về tuổi chịu trách nhiệm hình sự, BLHS 2015 sửa đổi quy định, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141-144, 150, 151, 168-171...

Về phân loại tội phạm, theo khoản 1 Điều 9 BLHS 2015, tội phạm rất nghiêm trọng là tội có mức cao nhất của khung hình phạt là từ trên 7-15 năm tù. Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có mức cao nhất của khung hình phạt là từ trên 15-20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình.

Với Tội cướp giật tài sản, nếu thuộc một trong các trường hợp quy định tại Khoản 2, 3, 4 Điều 171 BLHS 2015, thì người thực hiện tội phạm từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự.

Còn với Tội cướp tài sản, tại Khoản 1 Điều 168 đã nêu rõ, người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản, thì bị phạt tù từ 3-10 năm.

Vì tội cướp tài sản là tội rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng nên người chưa thành niên (từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi) vẫn phải chịu trách nhiệm về hành vi phạm tội của mình.

Song theo Luật sư Hồng Vân, về nguyên tắc xử lý đối với người dưới 18 tuổi phạm tội, BLHS 2015 sửa đổi cũng nêu rõ, việc truy cứu trách nhiệm hình sự người dưới 18 tuổi phạm tội chỉ trong trường hợp cần thiết…

Không xử phạt tù chung thân hoặc tử hình đối với người dưới 18 tuổi phạm tội. Khi xử phạt tù có thời hạn, Tòa án cho người dưới 18 tuổi phạm tội được hưởng mức án nhẹ hơn mức án áp dụng đối với người đủ 18 tuổi trở lên phạm tội tương ứng và với thời hạn thích hợp ngắn nhất. Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với người dưới 18 tuổi phạm tội.

Án đã tuyên đối với người chưa đủ 16 tuổi phạm tội, thì không tính để xác định tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm.