Thuỷ điện Hố Hô xả lũ khẩn cấp chưa báo cáo

ANTD.VN -Bộ Công Thương vừa chính thức có báo cáo kiểm tra việc xả lũ của thuỷ điện Hố Hô (Hà Tĩnh) trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua tại các tỉnh miền Trung. 

Chưa có thông báo xả lũ khẩn cấp 

Theo đó ngày 14/10, lũ về hồ lên nhanh từ mức 300 m3/s lúc 13h00 và đạt đỉnh khoảng 1.843 m3/s lúc 18h30 (tần suất khoảng 5-6%; chu kỳ 5- 6 lần trong 100 năm). Trong thời gian trước 16h00 ngày 14/10, hồ chứa điều tiết cửa van để xả lưu lượng nhỏ hơn lưu lượng về hồ.

Đến thời điểm khoảng 16h30 khi mực nước hồ ở cao trình 68 m, lưu lượng về hồ 1700 m3/s, tại mái đào vai phải đập xuất hiện sự cố sạt trượt, uy hiếp an toàn đối với các hạng mục Trạm biến áp 35 kV, máy phát điện dự phòng diesel 250kVA và nhà máy, nguy cơ gây mất điện, không mở được cửa van đập tràn khi lũ tăng, đe dọa an toàn đập.

Trong tình huống khẩn cấp đó, vào lúc 18h30 chủ đập đã chủ động vận hành đảm bảo an toàn công trình, mở hoàn toàn các cửa van đập tràn, vì vậy, đã gây ra lũ tập trung nhanh về hạ du. Từ thời điểm 18h30 khi lũ về hồ đạt đỉnh 1.843 m3/s (mực nước hồ 67 m) cho đến 2h00 ngày 15/10 khi lưu lượng về hồ 700 m3/s (mực nước hồ 64,5m) các cửa van được mở hoàn toàn.

Liên quan đến công tác xả lũ vào những ngày mưa lớn vừa qua, Bộ Công Thương cho rằng, nhà máy đã cơ bản thực hiện thông tin, báo cáo về tình hình vận hành đập và thông tin xả lũ cho các cơ quan liên quan của địa phương. Tuy nhiên, việc thông tin vẫn còn một số tồn tại, khiếm khuyết như:

Nội dung thông tin trong các văn bản chỉ nhắc lại tin cảnh báo mưa lớn do áp thấp nhiệt đới và thông báo tình hình vận hành của nhà máy; chưa thể hiện rõ nội dung cảnh báo xả lũ của công trình; chưa có điện thoại chuyên trực và hệ thống ghi âm nên không lưu được nội dung thông tin, báo cáo qua điện thoại; các nhân viên trực phải dùng các điện thoại cá nhân để liên hệ. Các nội dung cuộc gọi không được thể hiện bằng văn bản hoặc nhật ký để lưu trữ, theo dõi.

Đáng nói, chiều 14/10, khi nhà máy xả lũ khẩn cấp đảm bảo an toàn cho công trình, chưa báo cáo Bộ Công Thương theo quy định; chưa có căn cứ thể hiện việc thông báo khi xả lũ khẩn cấp do sự cố cho cơ quan liên quan, đặc biệt là Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của các tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình.

Theo bản sao kê của nhà cung cấp dịch vụ điện thoại di động thì chủ đầu tư có gọi điện cho Ban Chỉ huy PCTT&TKCN huyện Hương Khê trong ngày 14/10/2016 vào các thời điểm 6h13, 10h30,18h53, 21h16 và 21h18; Chủ tịch UBND các xã trong ngày 14/10 vào các khoảng thời điểm 16h15, 19h30 và 22h20.

Việc xả lũ của thuỷ điện Hố Hô góp phần gia tăng ngập lụt ở vùng hạ du

Cũng theo Bộ Công Thương, việc phối hợp với các cơ quan liên quan tại địa phương còn nhiều bất cập; quy chế phối hợp thông báo, cảnh báo lũ chưa cụ thể. Chưa quy định cụ thể phương thức liên lạc, cung cấp thông tin, báo cáo, trách nhiệm của các đơn vị liên quan trong việc phối hợp phòng, chống lũ lụt cho vùng hạ du đập.

Bộ Công  Thương cho rằng, về cơ bản, việc vận hành công trình thủy điện Hố Hô trong thời gian mưa lũ vừa qua là phù hợp với các nguyên tắc chính trong quy trình vận hành. Tuy nhiên, có một số nội dung chưa được nhà máy tuân thủ theo quy định, cụ thể như:

Việc vận hành xả nước trước lũ và hạ thấp mực nước hồ để đón lũ trong thời điểm đầu trận lũ (từ 20h20 ngày 13/10 đến 6h00 ngày 14/10, khi hạ du chưa có lũ) và có thông báo cho Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Hà Tĩnh lúc 20h20 ngày 13/10 là đúng với quy định nhưng chưa đầy đủ nội dung.

Qua tính toán kiểm tra lưu lượng theo mực nước hồ của Bộ Công Thương thì việc vận hành xả lũ của hồ chứa Hố Hô có làm tăng lưu lượng về hạ du trung bình khoảng 192 m3/s từ 17h30 ngày 14/10/2006 đến 2h00 ngày 15/10/2006.

Việc vận hành trong trường hợp sạt trượt dẫn đến nguy cơ đe dọa an toàn công trình là phù hợp với quy định. Trường hợp không mở hoàn toàn cửa van tràn, mưa lớn tiếp tục kéo dài, sạt trượt làm trạm diesel và trạm phân phối điện bị tê liệt, mực nước trong hồ dâng cao tràn qua, gây vỡ đập thì thiệt hại cho khu vực hạ du sẽ vô cùng lớn. 

Nếu tái phạm sẽ rút giấy phép

Tuy nhiên, chủ đầu tư chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm báo cáo trong tình huống bất thường hoặc sự cố theo quy định như chưa báo cáo đầy đủ về Bộ Công Thương, UBND các tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh, Sở Công Thương các tỉnh Quảng Bình và Hà Tĩnh, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh Hà Tĩnh và Quảng Bình.

Chưa thực hiện đúng quy định về phương thức thông tin, báo cáo vận hành theo quy định.; số liệu tính toán lưu lượng xả qua tràn theo mực nước và diễn biến vận hành cửa van đập tràn còn sai lệch so với nhật ký vận hành. 

Theo đó, Bộ Công thương sẽ xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn trong lĩnh vực an toàn đập. Trường hợp tái phạm sẽ xem xét thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực, đồng thời yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tổng công ty Điện lực Miền Bắc chỉ đạo Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn kiểm điểm nghiêm túc các tập thể, cá nhân liên quan.

Ngoài ra, Bộ Công thương cũng kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, xem xét xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn trong việc quản lý vận hành, tuân thủ các quy định của Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt và chấp hành các quy định của pháp luật về nguyên nước. Thu hồi Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt nếu tái phạm.

Chỉ đạo Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn có biện pháp khắc phục đầy đủ các tồn tại, hạn chế đã nêu và thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật trong lĩnh vực tài nguyên nước; Trường hợp Công ty CP Thủy điện Hồ Bốn tái phạm, Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, thu hồi Giấy phép khai thác, sử dụng nước mặt theo quy định. Đồng thời, gửi Bộ Công thương để xem xét thu hồi Giấy phép hoạt động điện lực.