Thưởng thức mắm Ngự Thạch Ky

ANTĐ - Từ tỉnh lỵ Quảng Ngãi, đi về phía Đông Bắc, chỉ hết 20 phút, với quãng đường dài 16 cây số là bạn đã có mặt tại bờ nam cửa biển Sa Kỳ, thuộc thôn An Vĩnh, xã Tịnh Kỳ, nơi có “Thạch Ky điếu tẩu”, người dân địa phương quen gọi “Lão câu ghềnh đá” hay dễ nhớ hơn là “Hòn đá ông Câu”.

Tạo hóa đã ban tặng cho cửa biển Sa Kỳ vẻ đẹp quyến rũ đó là sự hài hòa của đá và nước, núi và biển. Phía Bắc là An Hải với những bãi cát trắng chạy dài điểm xuyết màu vàng hoa xương rồng, cùng với tiếng sóng biển êm dịu làm cho không gian sinh động, vừa thực, vừa mộng khi hoàng hôn buông xuống. Phía Nam là “Thạch Ky điếu tẩu”, cùng dấu chân người khổng lồ, lò nấu rượu của ông cùng lớp đá lô nhô hòa thanh từ tiếng dội nước vào hang đá tạo nên một bản đại hợp xướng trầm hùng. “Thạch Ky điếu tẩu”, có nghĩa là ghềnh đá, tảng đá ngầm dưới nước, cũng còn một nghĩa nữa là nước dội vào đá.

Từ cấu tạo địa chất của các khối đá ở Sa Kỳ, các nhà khoa học phỏng đoán, cách đây hàng chục vạn năm có một ngọn núi lửa đã hoạt động khiến cho dung nham từ trong ruột trái đất phun trào, đổ tràn ra mé biển, ùa xuống vụng nước Sa Kỳ, đông kết lại thành từng khối đè lên nền đá trầm tích. Từ những khối đá, ghềnh đá có những hình thù “biết nói”, với sự tưởng tượng của con người đã thổi “ hồn” vào những hòn đá tưởng như vô tri, vô giác ấy. Nào là “lò rượu”, “bàn chân khổng lồ”, “lão câu ghềnh đá”…

Vì có nhiều hốc đá, ghềnh đá, các loài hải sản rủ nhau về vùng ven biển Sa Kỳ sinh sống nhiều hơn nơi khác, trong đó có nhiều loài cá như cá đối, cá kè, cá hồng, cá chình, rắn biển, rau câu, rau chân vịt, đặc biệt là nhum. Mươi năm trở lại đây loài nhuyễn thể này được hồi sinh, sống từng bầy  nhất là vùng biển Thạch Bi (Đức Phổ). Vào mùa bắt nhum tưng bừng như ngày hội, nhiều gia đình tổ chức ra ghềnh đá bắt nhum, mang về làm mắm. Mắm làm từ con nhum có hương vị đặc biệt. Ai đã ăn một lần là không thể quên được. Ngày xưa mắm nhum được đem tiến vua nên gọi là mắm Ngự.

Buổi trưa khi mặt trời lên cao du khách cùng người câu cá, bắt nhum, quăng chài, tìm một nơi ưng ý, quây quần quanh ngọn lửa nướng đồ hải sản thơm phức, nhâm nhi cùng ly rượu “ngựa biển” được “hạ thổ” đủ 100 ngày.