Tăng lương tối thiểu, người lao động đã đủ sống?

• Sớm tăng lương tối thiểu vùng giúp người lao động giảm bớt áp lực cuộc sống
• Đề xuất tăng lương tối thiểu vùng cao nhất 9,2% từ 1/1/2026

Lương tăng cao hơn mức sống tối thiểu

Dự thảo Tờ trình Nghị định quy định mức lương tối thiểu với người lao động làm việc theo hợp đồng đang được lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan. Theo đó, dự thảo đề xuất điều chỉnh mức lương tối thiểu tháng và mức lương tối thiểu giờ áp dụng đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động tăng 7,2% so với mức hiện hành, trùng với phương án Hội đồng Tiền lương quốc gia thống nhất khuyến nghị Chính phủ. Với đề xuất này, mức lương tối thiểu vùng I là 5,31 triệu đồng/tháng, vùng II là 4,73 triệu đồng/tháng, vùng III là 4,14 triệu đồng/tháng, vùng IV là 3,7 triệu đồng/tháng. Cùng với lương tối thiểu tháng, mức lương tối thiểu theo giờ cũng tăng tương ứng 7,2% từ 1-7-2026.

Tiền lương, thu nhập của người lao động vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình

Theo Bộ Nội vụ, mức lương tối thiểu giờ tiếp tục được xác định dựa trên phương pháp quy đổi tương đương từ mức lương tối thiểu tháng và thời gian làm việc tiêu chuẩn theo quy định của Bộ luật Lao động. Đây là phương pháp được các chuyên gia của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã khuyến nghị Việt Nam lựa chọn và đã sử dụng khi tính mức lương tối thiểu giờ từ năm 2022 đến nay. Mức lương tối thiểu nêu trên tăng từ 250.000 đồng đến 350.000 đồng (tương ứng tỷ lệ bình quân 7,2%) so với mức lương tối thiểu hiện hành. Mức điều chỉnh lương tối thiểu nêu trên cao hơn khoảng 0,6% so với mức sống tối thiểu của người lao động đến hết năm 2026 để cải thiện cho người lao động. Mức điều chỉnh này có sự chia sẻ, hài hòa lợi ích của người lao động và doanh nghiệp, vừa chú ý cải thiện đời sống cho người lao động, vừa chú ý đến việc bảo đảm duy trì và phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Lương thấp, người lao động đủ ăn, không đủ tiêu

Thông tin đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1-7-2026 ở mức 7,2% đã đáp ứng niềm mong mỏi của người lao động. Thu nhập eo hẹp trong khi vật giá ngày càng tăng nên cứ ngày 10 đến 15 hàng tháng, chị Nguyễn Thị Hà (công nhân làm tại khu công nghiệp Bắc Thăng Long, Hà Nội) thường phải “vay nóng” một vài triệu đồng để chi trả các khoản sinh hoạt. “Mỗi tháng vợ chồng tôi phải dành 1,5 triệu đồng để đóng tiền nhà, tiền điện, tiền nước và gửi về quê 4 triệu đồng để lo học hành cho con, thuốc men cho bố mẹ. Tiền ăn vợ chồng tôi rất tiết kiệm cũng đã hết 4 triệu đồng. Tổng thu nhập hai vợ chồng mỗi tháng cũng chỉ dao động từ 12 - 14 triệu đồng, nhưng sau khi trừ đi những chi phí nêu trên, gần như không còn dư dả. Từ khi biết thông tin này, chúng tôi cảm thấy ấm lòng khi cuộc sống của người lao động được quan tâm, chia sẻ và có sự đồng hành từ nhiều phía. Dù có thể chưa đủ để giúp người lao động có một cuộc sống dư dả, nhưng mức tăng này chắc chắn sẽ là sự hỗ trợ đáng kể, giúp chúng tôi bù đắp phần nào chi phí sinh hoạt cơ bản đang ngày càng đắt đỏ, giúp giảm áp lực cơm áo gạo tiền, mang lại sự an tâm hơn. Tôi mong chờ ngày tăng lương tối thiểu vùng đến sớm” - chị Nguyễn Thị Hà bày tỏ.

Đề xuất tăng tăng lương tối thiểu vùng 7,2% so với mức hiện hành

Theo khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vào tháng 3 và 4-2025, có 54,9% người lao động cho biết tiền lương, thu nhập của họ vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình; 26,3% phải chi tiêu tằn tiện; 7,9% phải làm thêm công việc khác để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống. Thu nhập chưa đáp ứng được nhu cầu chi tiêu của gia đình nên người lao động phải “thắt lưng buộc bụng”, tiết kiệm để bảo đảm cuộc sống. Trong khi đó, chi tiêu bình quân tháng của mỗi hộ gia đình người lao động lên tới 14,059 triệu đồng và có xu hướng cao hơn vào những dịp cuối năm. Mức thu nhập của cá nhân người lao động chỉ đáp ứng được 63% chi tiêu của gia đình. Một gia đình công nhân muốn chi trả đủ mức chi tiêu cơ bản, cần ít nhất 2 người đi làm.

Lương tối thiểu vùng đóng vai trò là mức sàn để bảo đảm mức sống tối thiểu cho người lao động. Vì vậy, khi tăng lương tối thiểu, thu nhập chung của người lao động cũng sẽ được nâng lên. Điều này không chỉ giúp cải thiện đời sống người lao động mà còn tạo động lực thúc đẩy năng suất, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế và khi kinh tế phát triển, người lao động sẽ được hưởng lợi từ thành quả đó. Do đó, điều chỉnh mức lương tối thiểu tăng ở mức hợp lý sẽ mang lại lợi ích kép, đó là có lợi cho người lao động và cũng có lợi cho doanh nghiệp trong việc tạo động lực cho người lao động tăng năng suất, gắn bó với doanh nghiệp.

Đảm bảo bù đắp được trượt giá

Theo bà Thái Thu Xương - Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Tổng Liên đoàn luôn xác định vai trò trọng tâm của mình là đại diện chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của người lao động, đồng hành cùng doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội. Cải thiện đời sống người lao động không chỉ dừng ở việc nâng cao tiền lương. Dù ai cũng mong muốn mức lương đủ sống, nhưng bên cạnh đó, nhiều yếu tố khác như điều kiện tinh thần, chỗ ở, phúc lợi xã hội… cũng đóng vai trò rất quan trọng. Tổng Liên đoàn cũng nhiều lần kiến nghị Chính phủ sớm xác định và công bố mức lương đủ sống, làm căn cứ để xây dựng chính sách tiền lương phù hợp, đảm bảo người lao động có thể thực sự sống được bằng lương.

Lương tối thiểu vùng tăng được kỳ vọng sẽ giúp người lao động cải thiện thu nhập, từ đó có thêm động lực để cống hiến và gắn bó với công việc. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, mỗi lần tăng lương có thể kéo theo sự điều chỉnh tăng giá các mặt hàng thiết yếu. Chính vì vậy, để ngăn chặn tình trạng này và đảm bảo việc tăng lương mang lại lợi ích thực chất cho người lao động, Chính phủ cần triển khai một hệ thống giải pháp đồng bộ.

Trong đó, cần tăng cường kiểm soát lạm phát thông qua các công cụ chính sách tiền tệ và tài khóa. Đồng thời, cần xây dựng các chương trình bình ổn giá cho các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm và năng lượng, đặc biệt là giá điện - yếu tố có tác động lan tỏa mạnh đến chi phí sinh hoạt. Ngoài ra, cần tiếp tục có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp để giảm áp lực chi phí khi tăng lương như giảm thuế cho các doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động, đồng thời đẩy mạnh các chương trình hỗ trợ chuyển đổi công nghệ để tăng năng suất lao động.