Đại sứ Việt Nam tại Ukraine Nguyễn Minh Trí đến thăm nơi ăn ở tạm thời của công dân Việt Nam
tại Thủ đô Kiev sau khi được sơ tán khỏi vùng chiến sự
- Xin Đại sứ đánh giá đôi nét về tình hình tại Ukraine, đặc biệt là tại hai thành phố Donetsk và Lugansk, nơi Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko vừa quyết định mở lại chiến dịch quân sự từ hôm 1-7 để giành lại hai thành phố này từ tay quân ly khai?
- Đại sứ Nguyễn Minh Trí: Từ tháng 3-2014 đến nay, tình hình tại các khu vực miền Đông Ukraine hết sức căng thẳng. Nơi đây thực sự đã xảy ra một cuộc xung đột vũ trang trên diện rộng. Mặc dù đã có những nhóm tiếp xúc gặp gỡ, thương thuyết, mặc dù đã có một thời gian ngắn ngủi ngừng bắn... Tuy nhiên tình hình từ đó đến nay vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, gây ảnh hưởng trực tiếp và nghiêm trọng tới cuộc sống cũng như công việc làm ăn của bà con Việt Nam tại đây.
- Xin Đại sứ thông tin đôi nét về tình hình người Việt Nam tại hai thành phố Donetsk và Lugansk?
- Người Việt Nam tại miền Đông Ukraine, cụ thể là tại Donetsk và Lugansk có khoảng từ 300 đến 400 người. Bà con đến đây chủ yếu theo các hiệp định lao động ký kết từ thời Liên Xô trước đây, từ những năm 80-90 của thế kỷ trước. Họ làm việc tại đây, xây dựng gia đình, sinh con và định cư lâu dài tại nước sở tại.
Ngoài ra, còn có một số sinh viên đang học tập tại các trường đại học nơi đây. Số bà con sang theo diện hợp tác lao động giữa hai Chính phủ chủ yếu làm việc tại miền Đông Ukraine, như tại Kharkov, Lugansk, Donetsk... Điều kiện lao động của bà con ta tại Ukraine cũng có những đặc thù riêng, không giống như các nơi khác như Libya, Iraq... Người Việt ở miền Đông Ukraine đã “bén rễ,” có tới thế hệ thứ 2, thứ 3. Họ làm ăn sinh sống tương đối ổn định trong thời gian trước khi Ukraine lâm vào khủng hoảng. Họ có nhà cửa, có công ăn việc làm, con cái học hành. Chính bởi vậy, khi xung đột xảy ra, bà con ta thật khó “dứt áo ra đi”.
Đây chính là lý do vì sao khi chiến sự leo thang, bà con cũng chỉ dần dần sơ tán con cái khỏi thành phố sang các khu vực lân cận, đến những nơi an toàn hơn hoặc về nước. Cho đến những ngày gần đây, khi chiến sự leo thang đặc biệt căng thẳng, họ mới suy nghĩ về việc sơ tán một cách nghiêm túc hơn. Trong thời gian qua, đã có một số bà con lên Kiev sơ tán, và Đại sứ quán đã tiến hành những công việc hết sức cụ thể để giúp đỡ bà con.
- Được biết tâm lý chung của người dân là không muốn di dời đi sơ tán. Vậy Đại sứ quán đã có biện pháp gì để thuyết phục, tuyên truyền mọi người sơ tán, nhằm bảo đảm tính mạng?
- Trước tiên sứ quán đã phải rà soát, tổng hợp tất cả số lượng bà con đang làm ăn tại đây, báo cáo về Chính phủ và Bộ Ngoại giao Việt Nam, xây dựng kế hoạch tổng thể về công tác sơ tán và đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt kế hoạch này ngay từ tháng 5-2014.
Chúng tôi cũng đã quán triệt chỉ thị của Chính phủ và Bộ Ngoại giao, quán triệt nhiệm vụ của cơ quan chức năng là phải bảo đảm an toàn tính mạng người dân. Chúng tôi đã thường xuyên cập nhật tình hình và thông tin tới bà con, nói rõ với bà con về triển vọng tình hình khu vực sẽ hết sức căng thẳng và tiếp tục xấu đi.
Chúng tôi cũng nêu rõ để bà con ta biết rằng Đại sứ quán đã phối hợp với Bộ Ngoại giao Ukraine, Ủy ban di trú Ukraine cũng như ngành giao thông nước này, sẵn sàng phối hợp để đưa bà con từ Donetsk về Kiev an toàn.
Bên cạnh đó chúng tôi cũng phối hợp với các doanh nghiệp, với các gia đình người Việt Nam ở các thành phố lớn như Kharov, Odessa, Kiev hỗ trợ và sẵn sàng giúp đỡ đùm bọc cộng đồng ta lánh nạn... Để từ đó, bà con biết rõ họ có thể đi đến đâu, được hỗ trợ đến đâu... và họ có thể yên tâm di dời đi lánh nạn. Tuy nhiên, bà con ta, những lao động chính vẫn bám trụ, còn các cháu nhỏ đã được bố mẹ đưa sơ tán về Việt Nam, hoặc đến những thành phố khác an toàn hơn.
- Nếu tình hình chiến sự còn kéo dài, thì sứ quán có những kế hoạch, hướng giải quyết thế nào để ngoài việc bảo đảm an toàn tính mạng cho người Việt tại đây, còn có thể giúp đỡ bà con ổn định cuộc sống, công việc kinh doanh cũng như bảo toàn tài sản?
- Việc tiếp tục định hướng làm ăn cũng như ổn định cuộc sống và lao động của bà con phụ thuộc cụ thể vào tình hình Ukraine. Chúng ta đã biết Ukraine hiện chủ trương và quyết tâm hội nhập châu Âu. Họ đã ký hai thỏa thuận liên kết kinh tế và chính trị với châu Âu. Để làm được điều này, họ sẽ phải sửa đổi từ 300-400 bộ luật, và điều này chắc chắn sẽ tác động không nhỏ tới người nước ngoài, trong đó có người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại đây.
Bên cạnh đó, bà con ta ở đây chủ yếu là tiểu thương, trong khi mô hình nền kinh tế thị trường châu Âu sẽ không cho phép việc “buôn thúng bán mẹt” kéo dài lâu hơn nữa. Bởi vậy, ngay từ tháng 3-2014, chúng tôi đã tổ chức nhiều cuộc gặp gỡ, tuyên truyền với bà con, để cộng đồng người Việt tại đây có thể suy nghĩ, định hướng tiếp tục làm ăn trong thời gian khủng hoảng hiện nay, cũng như khi nước này hội nhập sâu hơn và toàn diện hơn với châu Âu.
Chúng tôi cũng kêu gọi các nhà hoạch định chính sách, nhà chức trách cũng như các doanh nghiệp lớn của Việt Nam nghiên cứu tình hình sở tại, nghiên cứu cơ sở pháp lý của Ukraine khi nước này gia nhập châu Âu, để có thể có nhận định, định hướng chính xác hơn, thực tế hơn, giúp bà con ta có thể làm ăn tại Ukraine trong triển vọng từ 10-15 năm tới.
Các bên liên quan cần kiềm chế, tránh gây tổn thất cho người dân
Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 18-7 cho biết: “Việt Nam hết sức lo ngại trước những diễn biến phức tạp và tình trạng bạo lực gia tăng tại các tỉnh miền Đông Ukraine Chúng tôi mong muốn các bên liên quan kiềm chế, tránh những hành động làm phức tạp thêm tình hình và gây tổn thất cho người dân, nỗ lực thông qua đối thoại để tìm giải pháp hòa bình, vì hòa bình, ổn định và phát triển của Ukraine và khu vực”.
Hiện nay có khoảng 5.000 người Việt Nam đang sinh sống, học tập và làm ăn tại miền Đông Ukraine, chủ yếu là ở Kharkov, riêng tại vùng Donesk và phụ cận có khoảng 300 - 400 người Việt. Bộ Ngoại giao Việt Nam đã đề nghị và được chính quyền Ukraine nhất trí cùng phối hợp, bảo đảm an toàn, an ninh cho cộng đồng người Việt tại đây. Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng đã chuẩn bị các phương án sơ tán công dân trong trường hợp cần thiết.
