Nguyên nhân và hậu quả của axit tàn phá cơ thể gây nguy hiểm nghiêm trọng

ANTD.VN - Axit có thể gây bỏng, hoại tử da, điếc, mù mắt thậm chí tính mạng của nạn nhân cũng bị đe dọa. Tạt axit là một trong những hành vi bạo lực đáng lên án trong xã hội ngày nay. Nạn nhân của hành động ấy phải đối mặt với các chấn thương, tổn hại về cả sức khỏe, thể chất lẫn tâm lý, tinh thần.

Gần đây xảy ra nhiều vụ tạt axit thương tâm khiến nạn nhân bị phỏng nặng dẫn đến thương tật vĩnh viễn và tàn phế. Cuối tháng 3-2018, câu chuyện của Đặng Thị Thanh Huyền (34 tuổi, Yên Viên, Gia Lâm, Hà Nội) bị chồng cũ là Phạm Văn Thông (36 tuổi) dùng axit tạt lên người từng khiến dư luận xôn xao.

Hay vụ việc về Lê Thị Lan Vy (24 tuổi, Đà Nẵng) bị chồng sắp cưới là Nguyễn Trương Nam Hải (24 tuổi, cựu thiếu úy thuộc lực lượng Cảnh sát PCCC tại Đà Nẵng) tạt axit. Hành động này khiến cô bị thương tật vĩnh viễn 46%.

Lan Vy bị hủy hoại 1/2 gương mặt, thương tích nhiều bộ phận trên cơ thể. Ảnh: Kiến Thức.

Nhận định nguyên nhân và tác hại của axit 

Axit có nhiều loại, trong đó có 3 loại axit vô cơ mạnh thường gây bỏng đó là axit sunfuric (H2SO4), axit nitric (HNO3) và axit clohidric (HCl). Đây đều là các axit có tính oxy hóa mạnh, nhất là ở nồng độ đậm đặc sẽ gây bỏng và tổn thương nhanh chóng khi tiếp xúc trực tiếp qua da.

Đặng Thị Thanh Huyền đã trải qua 21 cuộc phẫu thuật sau khi bị chồng cũ tạt axit (Ảnh: PA)

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Huệ - nguyên Phó Viện trưởng Viện Bỏng quốc gia, do axit có thể phản ứng với các protein trên cơ thể bao gồm: da, móng tay, chân, tóc… nên khi tiếp xúc, axit nhanh chóng làm vón đông các protein trên da và hút nước của tế bào, gây ra những tổn thương nặng nề.

Bác sĩ Huệ cho biết, thông thường, những tổn thương do axit gây ra phụ thuộc vào thời gian và loại axit tiếp xúc lên bề mặt da. Vết bỏng càng sâu, càng để lâu sẽ càng dễ bị hoại tử, biến chứng gây ra càng lớn và khả năng phục hồi được như ban đầu gần như không thể.

Nạn nhân bị đốt cháy hay biến dạng

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Huệ, để tránh sai lầm khi sơ cứu người bị bỏng axit, khi sơ cứu, tuyệt đối không được chà sát mạnh, kỳ cọ trên da người bị nạn.

Đối với trường hợp bị axit bắn vào mắt, việc đầu tiên cần làm là trấn tĩnh người bị nạn, tránh để họ dụi mắt, vì việc này có thể gây tổn thương thêm nặng. Việc cần làm lúc này là lấy nước đun sôi để nguội rửa sạch mắt khỏi bị tổn thương bởi axit rồi nhanh chóng đưa nạn nhân tới bệnh viện.

Theo các chuyên gia, do tính chất oxy hóa mạnh nên khi tác động lên cơ thể, axit sẽ phá hủy cấu trúc mô như da, mỡ, gân, cơ, gây hoại tử từ ngoài vào trong theo cơ chế đông vón protein của cơ thể. Chất này tác động rất nhanh đến da, chỉ cần dính vào chưa đầy 5 giây có thể khiến nạn nhân bỏng nặng. Nếu không được sơ cứu kịp thời, axit sẽ tiếp tục làm cháy da, tổn thương xương và các bộ phận khác.

Có thể phân biệt được một số vết bỏng do các loại axit khác nhau gây nên dựa vào hình dạng vết thương. Axit sunfuric làm da bị xám màu rồi chuyển sang nâu, vảy kết khô chắc, lõm so với da lành. Axit nitric gây vết thương màu vàng rồi chuyển thành sẫm. Vết thương do axit clohidric có màu vàng nâu. 

Một cô gái bị chồng chưa cưới tạt axit. (Ảnh: Xuân Tiến)

Hầu như bất cứ bộ phận nào của cơ thể tiếp xúc trực tiếp với 3 loại axit trên đều bị tổn hại. Nếu bị tạt axit đậm đặc vào phần đầu có thể gây bỏng sâu, ăn mòn và phá hủy một phần hộp sọ, tóc biến mất và phần da đầu đó không bao giờ mọc lại nữa. Đối với tai, mũi, tiếp xúc với axit có thể gây điếc, mũi teo tóp, biến dạng, lỗ mũi đóng kín hoàn toàn do lớp sụn ở tai, mũi có thành phần chính là nước, protein và collagen.

Axit đậm đặc, nhất là axit sunfuric đặc rất háo nước sẽ nhanh chóng hút nước của sụn, ngưng kết lõi protein bên trong, phá hủy sụn hoàn toàn và gây biến dạng bộ phận tiếp xúc. Trường hợp axit bắn vào mắt, miệng, nạn nhân có thể mất hoàn toàn đôi môi, mí mắt bị đốt cháy hay biến dạng. Lúc này, việc ăn uống, sinh hoạt trở nên vô cùng khó khăn. Nếu axit bị bắn trực tiếp vào mắt sẽ gây bỏng võng mạc, nguy cơ mù lòa rất cao.

Nạn nhân bị mù lòa do axit 

Tình huống nặng nhất là nạn nhân uống hay nuốt phải các axit mạnh như axit sunfuric (H2SO4) và axit nitric (HNO3). Khi đó axit đi tới đâu sẽ phá hủy bộ phận cơ thể đó bởi 2 loại axit này háo nước cực mạnh, chúng sẽ hút sạch nước, ngưng kết lõi protein từ vòm họng cho tới thực quản, dạ dày… 

Nguyên tắc xử lí khi tiếp xúc với axit 

Trong cuộc sống, có thể vì bất cẩn hoặc lý do không may nào đó khiến bạn rơi vào tình trạng bỏng axit hoặc hóa chất. Vết bỏng nhẹ thường liền tự nhiên mà không cần điều trị gì thêm. Trường hợp axit hoặc hóa chất gây bỏng da gây tổn thương nặng, hãy làm theo các bước.

Bên cạnh đó, do đặc tính hút nước cực mạnh, nên không chỉ bề mặt da, mà ngay cả những bộ phận chứa sụn như tai, mũi khi tiếp xúc với axit cũng sẽ bị axit hút cạn kiệt nước, phá hủy sụn từ ngoài vào trong.

Theo các chuyên gia, bỏng axit đặc biệt nguy hiểm, có tính sát thương cao, nếu không được cấp cứu, sơ cứu kịp thời, đúng cách có thể gây chết người. Chính vì vậy, điều quan trọng nhất là cần hiểu đúng về phương pháp sơ cứu người bị bỏng axit như thế nào để hạn chế tối đa sát thương do hóa chất gây ra.

Cụ thể, khi gặp người bị bỏng axit, trong khoảng thời gian trước khi nạn nhân tới bệnh viện, bạn cần nhanh chóng đưa nạn nhân tới vòi nước đang chảy để xả, rửa trôi lượng axit đang tồn đọng trên vết thương. Thời gian xả khoảng từ 5 đến 15 phút tùy vào tình huống.

Sơ cứu người bị bỏng axit rất quan trọng

Chú ý khi rửa dưới vòi nước cần giữ tư thế sao cho không để axit chảy vào các vùng khác của cơ thể. Nếu hóa chất gây bỏng ở dạng bột như vôi, hãy chải sạch nó khỏi da trước khi rửa.

Không cởi quần áo người bị bỏng vì như thế rất dễ gây lột da. Các vùng hoá chất hoặc axit chỉ mới bám vào quần áo thì cần nhẹ nhàng cắt bỏ, không tiếp xúc bằng tay không.

Tuy nhiên, nếu axit là dạng bột, bạn cần loại bỏ hoàn toàn axit ra trước khi xả nước vào vết thương cho nạn nhân. Hành động này giúp hạn chế tối đa việc axit hút nước của cơ thể, qua đó giảm bớt được phần nào sát thương gây ra.

Các chuyên gia khuyến cáo, khi bị bỏng axit, để tránh những biến chứng nguy hiểm, bạn cần tuyệt đối không được chữa mẹo mà bôi mỡ, kem đánh răng hay các dung dịch khác lên da. Bởi việc làm này sẽ khiến vết thương càng trở nên trầm trọng, thậm chí nhiễm trùng nặng rất nguy hiểm.