Ngành điện của Philippines hiện vẫn có các chuyên gia Trung Quốc tham gia điều hành
Bắt nguồn từ vấn đề Biển Đông
Trước đó vào tối 23-2, dư luận Philippines xôn xao bởi thông báo của Bộ trưởng Năng lượng Philippines Jericho Petilla cho biết, toàn bộ 16 kỹ thuật viên Trung Quốc đang làm việc cho Tập đoàn Hệ thống điện lực quốc gia Philippines (NGCP) sẽ được đưa về nước vào tháng 7-2015. Bộ trưởng Petilla nhấn mạnh, chính quyền Manila chỉ muốn người Philippines điều hành mạng lưới điện quốc gia. Bộ trưởng Năng lượng Philippines cũng công khai thừa nhận, những lo ngại về sự hiện diện của các chuyên gia điện lực Trung Quốc này bắt nguồn từ những tranh chấp trên Biển Đông giữa Manila và Bắc Kinh.
Quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc xấu đi nghiêm trọng trong thời gian qua sau khi Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines. Phía Philippines đã khởi kiện Trung Quốc lên tòa án quốc tế. Mới đây, Manila cũng liên tục chỉ trích Bắc Kinh gây hấn trên Biển Đông khi bồi đắp đất để xây trái phép hàng loạt đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa vốn thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Bên cạnh đó, ông Petilla cũng thừa nhận nhiều quan chức Philippines không tán thành việc cho phép các chuyên gia Trung Quốc làm việc trong NGCP. “Có thông tin cảnh báo rằng NGCP đang được điều hành bởi một số người Trung Quốc, vì thế cần phải chuyển giao tất cả công việc cho người Philippines đảm nhiệm”, Bộ trưởng Petilla khẳng định. Trước đó, các cố vấn an ninh quốc gia Philippines đã bày tỏ lo ngại khi để người Trung Quốc điều hành hệ thống điện quốc gia. Bộ Năng lượng Philippines cũng tin rằng, các kỹ thuật viên Philippines hiện nay hoàn toàn có đủ kỹ năng và kinh nghiệm để đảm đương nhiệm vụ này.
Nguy cơ an ninh từ nước ngoài
Cũng theo ông Petilla, sắp tới sẽ không có thêm người Trung Quốc nào tham gia Ban điều hành NGCP, chỉ có 2 người ở lại với tư cách nằm trong Ban Giám đốc. Ngày 22-2, nữ Thượng nghị sĩ Miriam Santiago cũng lên tiếng cảnh báo về nguy cơ an ninh khi người nước ngoài “nhúng tay” vào NGCP. Bà Santiago mô tả ngành công nghiệp điện lực Philippines “đã bị virus an ninh xâm nhập” khi Tập đoàn Điện lực Trung Quốc - tập đoàn tư nhân của Trung Quốc nắm giữ tới 40% cổ phần NGCP - cơ quan điều hành hệ thống điện quốc gia của Philippines. Số cổ phiếu mà Tập đoàn Điện lực Trung Quốc nắm giữ vượt trội hơn hẳn 2 cổ đông khác là One Taipan Holdings Corp. và Calaca High Power Corp. của Philippines, mỗi tập đoàn chỉ chiếm 30% cổ phần.
Theo bà Santiago, NGCP là cơ quan phân phối điện cho hàng triệu người tiêu dùng Philippines, vì thế không thể để một ngành công nghiệp quan trọng và chiến lược như vậy bị đặt trước mối lo về an ninh. Bên cạnh đó, Thượng viện cũng đang xem xét việc trao quyền hạn đặc biệt cho Tổng thống Philippines Benigno Aquino nhằm giải quyết tình trạng thiếu điện. Trước đó, năm 2014, Hạ viện Philippines đã phê chuẩn một số biện pháp tiết kiệm điện nhằm cải thiện tình trạng thiếu điện của nước này. “Việc thiếu điện mà chúng ta đang phải đối mặt đã dẫn đến các cuộc khủng hoảng về quản trị”, bà Santiago nói.
Trong một diễn biến khác, Campuchia cũng vừa hoãn thi công một dự án thủy điện lớn do các công ty Trung Quốc thực hiện. “Từ nay đến năm 2018 sẽ không có giấy phép cho việc xây dựng công trình thủy điện ở tỉnh Koh Kong”, Thủ tướng Campuchia Hun Sen tuyên bố. Trước đó, Chính phủ Campuchia đã ký một thỏa thuận xây con đập khổng lồ ở tỉnh Koh Kong với công ty quốc doanh Sinohydro của Trung Quốc. Tuy nhiên, người dân, các nhóm hoạt động môi trường ở Campuchia đều lên tiếng phản đối vì những tác hại nghiêm trọng đến môi trường và người dân.
