- Hai cựu lãnh đạo Cienco-1 chuẩn bị hầu tòa vụ 'bỏ quên' 184 tỷ đồng và 4 khu đất
- Truy tố bộ sậu cựu lãnh đạo Cienco 1 gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng
- Điều tra đối với các cơ quan liên quan vụ Cienco 1 "bỏ quên" 184 tỷ đồng
"Rút ruột" doanh nghiệp Nhà nước khi cổ phần hóa
Trước đó, hồi tháng 4/2023, vụ án này từng được đưa ra xét xử nhưng phải hoãn do nhiều luật sư vắng mặt, có luật sư thì đề nghị triệu tập đại diện công ty định giá cùng một số cá nhân liên quan.
Theo quyết định đưa vụ án ra xét xử, 7 bị cáo cùng bị truy tố tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí", theo quy định tại khoản 3, Điều 219 - BLHS với khung hình phạt từ 10 - 20 năm tù.
 |
HĐXX sơ thẩm vụ án Cấn Hồng Lai và đồng phạm. |
Các bị cáo bị đưa ra xét xử gồm: Phạm Dũng - cựu Chủ tịch HĐTV Cineco 1; Cấn Hồng Lai - cựu Tổng giám đốc Cienco 1; Lê Văn Long - cựu Kế toán trưởng Cienco 1; Nguyễn Thị Bích Hạnh - Phó trưởng phòng Tài chính kế toán (Cienco 1 - CTCP); Nguyễn Mạnh Tiến - cựu Trưởng phòng Kế hoạch thị trường (Cienco 1 - CTCP).
Ngoài ra còn có bị cáo Nguyễn Anh Tuấn - thẩm định viên thuộc Công ty Kiểm toán A&C chi nhánh Hà Nội và Nguyễn Ngọc Tuyến - cựu kiểm toán viên thuộc Công ty Kiểm toán A&C chi nhánh Hà Nội.
Phiên tòa dự kiến kéo dài trong nhiều ngày, do thẩm phán Đào Bá Sơn ngồi ghế chủ tọa. 14 luật sư đăng ký bào chữa cho các bị cáo, một luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích cho Cienco 1.
Tại phần thủ tục, hội đồng xét xử (HĐXX) thông báo 17 người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan vắng mặt không lý do, trong số này có đại diện Bộ Tài chính. Do đã tống đạt triệu tập hợp lệ và phiên xử kéo dài nhiều ngày nên HĐXX quyết định tiếp tục làm việc và nếu cần thiết sẽ tiếp tục triệu tập những người vắng mặt đến phiên xử.
Theo cáo trạng truy tố, Cienco 1 thành lập từ năm 1995. Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ do Bộ Giao thông (GTVT) vận tải làm đại diện chủ sở hữu.
Năm 2013, Bộ GTVT quyết định phê duyệt danh sách doanh nghiệp thực hiện cổ phần hóa, trong đó có Cienco 1. Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Cienco 1 được thành lập, do bị cáo Phạm Dũng làm trưởng ban, Cấn Hồng Lai làm phó trưởng ban.
Quá trình cổ phần hóa, dàn cựu lãnh đạo Cienco 1 có nhiều sai phạm, từ đó gây thiệt hại lớn đến tài sản Nhà nước, hơn 240 tỉ đồng.
 |
Các Kiểm sát viên thực hành quyền công tố tại phiên tòa. |
Điển hình, bị cáo Lai bị cáo buộc chủ trì cuộc họp để xử lý khoản nợ hơn 364 tỉ đồng phải thu của 50 công ty. Tuy nhiên, cựu Tổng giám đốc Cienco 1 cùng các thuộc cấp sau đó quyết định xóa gần 185 tỉ đồng trong số nợ trên vì xác định "đây là khoản nợ khó thu hồi", trái quy định.
Sau khi chuyển thành công ty cổ phần, Cienco 1 tiếp tục tiến hành thu hồi các khoản nợ trước đây. Doanh nghiệp thu được 65 tỉ đồng nhưng lại không đề xuất bàn giao cho Nhà nước mà chỉ đạo chi cho các hoạt động khác.
Ngoài ra, khi cổ phần hóa, Cienco 1 không xác định giá trị quyền sử dụng 4 khu đất vào giá trị doanh nghiệp. Bốn khu đất đều nằm ở vị trí đẹp, rộng từ 422 - 16.000 m2 tại TP.HCM, Long An, Tiền Giang và Gia Lai.
Theo quy định, khi doanh nghiệp cổ phần hóa, UBND cấp tỉnh sẽ có ý kiến để làm căn cứ xác định giá trị đất. Thế nhưng, các bị can lại xác định 4 khu đất là "tài sản cố định vô hình" với tổng giá trị gần 12,7 tỉ đồng.
Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự của 4 tỉnh xác định tổng giá trị 4 khu đất vào năm 2013 là hơn 67,4 tỉ đồng. Do vậy, hành vi "bỏ quên" các khu đất gây thiệt hại hơn 54,7 tỉ đồng.
Gạt bỏ 184 tỉ đồng để "làm đẹp" sổ sách
Trả lời thẩm vấn tại tòa, cựu Tổng giám đốc Cấn Hồng Lai thừa nhận vi phạm, nhận "một phần trách nhiệm" với sai sót. Bị cáo Lai bị cáo buộc, khi xem xét tài chính trước khi cổ phần hóa Cienco1, khi đó là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, phải xử lý khoản nợ hơn 364 tỉ đồng của 50 công ty. Bị cái Lai cùng các bị cáo trong vụ án đã thống nhất xóa nợ hơn 184 tỉ đồng, xác định "đây là khoản nợ khó thu hồi".
Khi cổ phần hoá xong, Cienco 1 đòi được 65 tỉ đồng trong số "nợ xấu" trên nhưng không bàn giao cho Nhà nước theo quy định mà chỉ đạo chi cho các hoạt động khác. Theo cơ quan công tố, 184 tỉ đồng phải được tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa nhưng bị cáo Lai và các đồng phạm không thực hiện.
 |
Các bị cáo trong vụ án bị đưa ra xét xử tại phiên tòa. |
Bị cáo Lai thừa nhận làm sai với mục đích "làm đẹp sổ sách kế toán, thuận tiện việc chào bán cổ phần phục vụ cổ phần hóa". Lai khai do quá lâu, không nhớ có cuộc họp nào về vấn đề rà soát nợ không nhưng sau đó vẫn ký tờ trình không số gửi Hội đồng thành viên Cienco 1, xin ý kiến chấp thuận 184 tỷ đồng là khoản nợ "không có khả năng thu hồi".
Giải thích về tờ trình, bị cáo Lai nói thực tế thời gian đó đi công tác, khi về, kế toán trưởng đã trình, bị cáo nhận thì đã thấy đầy đủ hết, chỉ ký. "Thực tế, bị cáo không có mặt tại cuộc họp, việc ký xuất phát từ sự thống nhất đã được quyết định", ông nói.
Trong khi ấy, theo cáo buộc, nhận được tờ trình, cựu chủ tịch Phạm Dũng ký quyết định chấp thuận đề nghị, song các khoản nợ vẫn phải được theo dõi, thu hồi nhưng thực tế, các bị cáo đã có sự thống nhất, để che giấu việc xử lý nợ trái luật.
Đến lượt mình trả lời HĐXX, bị cáo Phạm Dũng nói khi đó làm Chủ tịch Hội đồng thành viên, việc xử lý tài chính đã có hội đồng xử lý nợ, còn bản thân bị cáo không nằm trong cơ cấu chuyên môn này.
"Bị cáo có nghe hoặc được báo cáo các về các doanh nghiệp nợ đang bị phá sản, giải thể thế nào trước khi ký tờ trình xử lý nợ không?" - chủ tọa Đào Bá Sơn hỏi. Bị cáo Dũng đáp chưa nắm được thông tin. "Vậy tại sao vẫn ký?" - chủ tọa truy vấn. Cựu Chủ tịch Cienco 1 phân trần, 50 doanh nghiệp này chưa phá sản, giải thể nhưng thực tế không có khả năng trả nợ trong nhiều năm.
"Bị cáo có phân biệt được nợ khó đòi và nợ không thể thu hồi khác nhau thế nào không? Nghe tên gọi đã phải biết nó khác nhau ngay chứ, sao lại đánh đồng được? - chủ tọa hỏi cả bị cáo Lai, Dũng và cùng nhận về lời đáp "không biết".
Trước tòa, cựu Chủ tịch Cineco 1 Phạm Dũng nói bản thân nghĩ rằng 2 khái niệm này giống nhau, không phân biệt được. Tuy nhiên ngay sau đó, HĐXX đã công bố lời khai trong quá trình điều tra thể hiện, bị cáo này từng viện dẫn các văn bản phân biệt rõ ràng 2 khái niệm này.
Trong khi đó, cựu Tổng giám đốc Cấn Hồng Lai thừa nhận "chỉ ký mà đọc không kỹ. Đến giờ mới thấy 2 cái khái niệm khác nhau". Bị cáo Lai nghĩ khi gửi tờ trình không số, Hội đồng thành viên sẽ phân biệt được và phát hiện ra nếu có sai sót. Thời điểm đó, trong số 50 doanh nghiệp đã có doanh nghiệp nào giải thể hay không, bị cáo Lai nói "không biết, không ai báo cáo" nhưng vẫn đặt bút ký tờ trình không số.
"Tôi không hiểu lắm về tài chính, kế toán, do đó chỉ ký vào tờ trình để Hội đồng thành viên xem xét xử lý, còn sau xử lý thì không thể nắm rõ được" - bị cáo Lai bao biện.
HĐXX cho rằng với vai trò là phó ban thường trực mà nói không nắm rõ thì "rất khó hiểu". Về số tiền 65 tỷ đồng "nợ xấu" Cienco 1 đã thu hồi được và không nộp lại cho Nhà nước, bị cáo cho hay đến khi nghỉ hưu, Cienco 1 chưa thu hồi được đồng nào nên không biết về số tiền này.
Ngoài các sai phạm về xử lý nợ, dàn cựu lãnh đạo Cienco 1 còn bị truy tố trong sai phạm tính sai giá đất, cũng xảy ra trong giai đoạn cổ phần hóa.
Bốn khu đất đều ở vị trí đẹp, rộng 400-16.000 m2 tại TP. HCM, Long An, Tiền Giang và Gia Lai. Theo quy định, khi doanh nghiệp cổ phần hóa, UBND cấp tỉnh sẽ có ý kiến để làm căn cứ xác định giá trị đất. Nhóm lãnh đạo Cienco 1 và các bị can thuộc Công ty A&C bị cáo buộc đã xác định 4 khu đất trên là "tài sản cố định vô hình" với tổng giá trị hơn 12 tỉ đồng.
Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự tại 4 tỉnh, thành nói trên xác định tổng giá trị 4 khu đất khoảng 67 tỉ đồng. Do vậy, hành vi của các bị can đã gây thiệt hại cho Nhà nước trên 54,7 tỉ đồng, VKS cáo buộc.
Cơ quan công tố xác định việc xử lý xoá nợ trái quy định, để ngoài giá trị doanh nghiệp là hơn 184 tỉ đồng; không xác định giá trị quyền sử dụng 4 khu đất, gây thiệt hại hơn 54,7 tỉ đồng. Tổng thiệt hại vụ án được xác định từ các khoản trên là gần 240 tỉ đồng.
Liên quan vụ án, 8 bất động sản của các bị cáo bị thi hành lệnh kê biên để cưỡng chế thu hồi tài sản. 4 khu đất của Cienco 1 tại TP. HCM, Tiền Giang, Gia Lai và Long An cũng bị cơ quan cảnh sát điều tra, Bộ Công an đề nghị Sở Tài nguyên Môi trường và Sở Tư pháp các địa phương tạm dừng giao dịch.
Với 65 tỉ đồng Cienco 1 đã thu được từ các khoản nợ khó đòi của 6/50 công ty Cienco 1 xử lý nợ trái quy định, Bộ Công an đã có văn bản đề nghị Cienco 1 nộp lại, song doanh nghiệp này chưa thực hiện.
