Về danh nghĩa thì chuyến thăm chính thức Trung Quốc từ ngày 9 đến 12-7 của Đô đốc Mullen là để đáp lễ chuyến thăm Mỹ hồi tháng 5 vừa qua của Tổng tham mưu trưởng Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) Trần Bỉnh Đức. Song về thực chất, chuyến công du của Đô đốc Mullen cho thấy sự cải thiện nhất định trong quan hệ Trung-Mỹ bởi ít nhất đây cũng là người đứng đầu lực lượng quân sự Mỹ tới Trung Quốc kể từ năm 2005 tới nay.
Quan hệ Trung-Mỹ đã trải qua không ít sóng gió kể từ khi Tổng thống Barack Obama của đảng Dân chủ lên cầm quyền tháng 1-2009. Trong đó, căng thẳng nhất là những va chạm, mâu thuẫn trên lĩnh vực rất phức tạp và nhạy cảm là an ninh, quân sự.
 |
| Tổng tham mưu trưởng quân đội Trung Quốc Trần Bỉnh Đức |
Vụ va chạm giữa tàu khảo sát của hải quân Mỹ với các tàu Trung Quốc hồi tháng 3-2009 trên biển Đông được xem là tín hiệu về một thời kỳ mới trong quan hệ giữa hai nước, thời kỳ mà Trung Quốc không ngần ngại đụng độ với cường quốc quân sự được xem là mạnh bậc nhất thế giới. Phản ứng mạnh mẽ và cứng rắn của Trung Quốc với hợp đồng bán vũ khí trị giá 6,4 tỷ USD của Mỹ cho Đài Loan năm 2010 càng cho thấy Trung Quốc không còn e dè trong quan hệ với Washington như trước đây.
Hành động và tiếng nói mạnh hơn của Trung Quốc trong những vụ việc nóng đã khiến Mỹ phải nhìn lại sự trỗi dậy của cường quốc kinh tế số hai nhưng đông dân nhất thế giới này.
Cho dù ganh đua hay mâu thuẫn nhau thế nào thì Mỹ và Trung Quốc vẫn có những lợi ích chiến lược tương hỗ trên toàn cầu và ở khu vực trong việc duy trì mối quan hệ hợp tác ổn định. Đó chính là lý do để hai nước tạm gác sang một bên những tranh chấp và bất đồng để tìm kiếm điểm đồng lợi ích trong hợp tác.
Điều đó có thể thấy rõ trong chuyến thăm Washington tháng 5 vừa qua của tướng Trần Bỉnh Đức cũng như ngay trong chuyến công du “đáp lễ” hiện nay của người đồng cấp Mullen. Bên cạnh việc đạt được những thoả thuận nhằm làm giảm căng thẳng và tăng cường hợp tác như lập đường dây nóng, trao đổi chuyến thăm giữa lãnh đạo quân đội, tập trận chung giữa hải quân hai nước... không ít vấn đề bất đồng vẫn chưa thể giải quyết được trong chuyến thăm.
Phát biểu tại cuộc hội đàm với tướng Trần Bỉnh Đức ngày 11-7, Đô đốc Mullen đã bày tỏ những lo ngại của Mỹ về vấn đề an ninh trên Biển Đông, minh bạch hoá chính sách quân sự đang gia tăng nhanh của Trung Quốc, an ninh mạng... Sau cuộc hội đàm, tướng Trần Bỉnh Đức cho biết, hai bên đã “tìm được tiếng nói chung trong nhiều chủ đề, nhưng cũng còn khác biệt về quan điểm trong nhiều vấn đề khác”.
