- Tổng Thư ký Quốc hội: Tai nạn giao thông do rượu bia như vậy, Quốc hội không thể thờ ơ được
- Tập thể thao có tính chất khiêu dâm: Khó mà phạt được!
- VAFI: Sửa triệt để Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, ngân sách sẽ có thêm 100 tỷ USD
Một số điều khoản chưa phù hợp thực tế cuộc sống
Hiện nay, trong một số trường hợp áp dụng luật pháp để xử lý các tranh chấp, bất cập, người ta đã thấy xuất hiện những điều khoản chưa thực sự phù hợp. Chẳng hạn, quy định buộc thành viên gia đình đóng góp tài chính vượt quá khả năng của họ có thể bị phạt đến 1 triệu đồng, quy định không được đặt tên doanh nghiệp trùng tên doanh nhân, quy định đóng tài chính cho công đoàn bằng 2% quỹ lương, quy định về bình chữa cháy trên ôtô, quy định ưu tiên tuyển sinh với bà mẹ Việt Nam anh hùng, người hoạt động cách mạng trước năm 1945…
Khi phát sinh tranh chấp, người ta mới thấy một số bất cập xuất hiện, khi pháp luật chưa có quy định cụ thể
Đặc biệt, có những trường hợp, quy định pháp lý được đánh giá là cần thiết, hợp lý, được người dân ủng hộ, nhưng thực thi thiếu hiệu quả, hoặc bất khả thi về mặt thực thi, cũng góp phần dẫn đến tình trạng luật pháp chưa phù hợp với thực tiễn.
Điển hình như quy định về xử phạt lên tới 7 triệu đồng đối với hành vi xả rác, tiểu bậy, vứt bỏ tàn thuốc lá… không đúng nơi quy định theo Nghị định 155/2016; Quy định phạt tiền chủ nuôi từ 600.000 đến 800.000 đồng theo Nghị định 90/2017 đối với hành vi không đeo rọ mõm cho chó, không có xích giữ chó hoặc không có người dắt khi đưa chó đến nơi công cộng; Quy định về xử phạt người đi xe máy đội mũ bảo hiểm không đảm bảo chất lượng (khó khăn khi áp dụng vì lực lượng chức năng không thể xác định tem nhãn mác giả hay thật bằng mắt thường)...
Nguyên nhân từ đâu
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng nói trên được cho là xuất phát từ 3 phía: Cơ quan soạn thảo - Cơ quan thực thi pháp luật - Người chấp hành nói chung.
Để luật pháp đi vào cuộc sống, cần có sự tối ưu ở cả 3 yếu tố: Soạn luật - Thực thi pháp luật - Chấp hành pháp luật
Trong đó, có những trường hợp, các nhà xây dựng dự thảo luật “nhảy cóc”, không tuân thủ theo đúng quy trình và quy định của Luật ban hành Văn bản Pháp luật khi soạn thảo dự thảo và ban hành văn bản luật. Ở một số trường hợp khác, đơn vị soạn nội dung dự thảo luật đã không cập nhật hết tình hình mới, chưa khảo sát thực tế và lấy ý kiến đầy đủ trước khi triển khai. Bên cạnh đó, tình trạng thực thi pháp luật chưa nghiêm, dẫn tới một số trường hợp nhờn luật, cũng đã bị phản ánh trong thời gian qua.
Ngoài ra, việc người dân chưa nắm bắt để hiểu đúng, hiểu đủ về các quy định pháp luật cũng là một nguyên nhân có thể đề cập tới.
Hiến kế điều chỉnh để luật pháp gần hơn với cuộc sống
Nếu nghiêm túc nhìn nhận các nguyên nhân gây ra thực trạng quy định luật pháp bất cập, hẳn chúng ta sẽ thấy cần thực hiện các giải pháp gì.
Với người làm luật, quan trọng nhất là quy trách nhiệm. Cá nhân những người xây dựng, soạn thảo, ban hành luật phải chịu trách nhiệm và bị xử lý khi làm sai, thì mới hết tình trạng người năng lực yếu cứ làm bừa, cắt bớt quy trình, các bước xây dựng luật, xén khâu thẩm định, bỏ quên thực tế.
Cần có đội ngũ chuyên môn rà soát lại các văn bản pháp luật đã ban hành, thẩm định và xem xét chi tiết tính hiệu quả của các văn bản quan trọng, lấy ý kiến nhân dân với những trường hợp đã bỏ sót, để ‘nhặt’ ra những quy định không phù hợp và điều chỉnh, cập nhật, hoàn thiện lại bộ khung pháp lý trước khi đẩy mạnh thực thi.
Pháp luật chặt chẽ là cơ sở để xã hội ổn định và nền kinh tế phát triển
Với người thực thi pháp luật cũng vậy, cần quy trách nhiệm khi không hoàn thành nhiệm vụ. Thực thi không đúng, không nghiêm sẽ bị xử lý nghiêm khắc không bao che. Chỉ cần cán bộ thực thi pháp luật ‘biết sợ’, làm việc nghiêm túc, tử tế, công tâm, người dân sẽ chịu ảnh hưởng dây chuyền và phần lớn nghiêm túc tuân theo. Sâu hơn nữa là những vấn đề như cơ chế, giám sát, công cụ, công nghệ… hỗ trợ để người thực thi pháp luật có thể thực hiện nhiệm vụ một cách hiệu quả nhất.
Và để luật không xa rời cuộc sống, thúc đầy nền kinh tế xã hội phát triển thì nhất thiết phải ‘lồng’ luật trong cuộc sống thường nhật của người dân. Cần nâng cao hơn nữa công tác tuyên truyền, phổ biến luật, đưa giáo dục luật pháp vào trường học. Đẩy mạnh các công cụ để người dân, các đối tượng áp dụng dễ dàng góp ý xây dựng điều chỉnh luật hoặc góp ý, phản ánh các bất cập, các trường hợp vi phạm. Tóm lại, cần để người dân được tham gia sâu rộng trong toàn bộ quá trình xây dựng và thực thi pháp luật để pháp luật thực sự phát huy hiệu quả.
