- Cần 3.500 tỉ đồng mua sách giáo khoa cho học sinh mượn
- Phê duyệt 44 đầu sách giáo khoa lớp 4 chương trình phổ thông mới
- Trình Quốc hội đưa sách giáo khoa vào danh mục hàng hóa do nhà nước định giá, có áp giá trần
Ngày 29/12, Thanh tra Chính phủ đã thông báo kết luận thanh tra chuyên đề công tác quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo trong giai đoạn từ 1/1/2014 đến ngày 31/12/2018.
Theo đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo bị thanh tra về quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa, in và phát hành sách giáo khoa; quản lý, thực hiện một số dự án đầu tư cho giáo dục, đào tạo...
Thanh tra Chính phủ chỉ ra, giữa tháng 4 năm 2013, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành văn bản về việc sử dụng sách tham khảo có nội dung: "Sách bài tập do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam biên soạn dựa theo sách giáo khoa. Sách được Bộ thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành".
Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo "tự nhận" được thẩm định, cho phép xuất bản, in và phát hành sách bài tập là "không đúng chức năng, nhiệm vụ" của Bộ này.
 |
Có dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ GD-ĐT (cơ quan quản lý Nhà nước) với nhà xuất bản trong việc in ấn, phát hành sách bài tập |
Thực tế, việc tổ chức biên soạn, xuất bản, in ấn và tổng phát hành các loại sách bài tập, sách tham khảo là chức năng, nhiệm vụ của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Nhà xuất bản này là đơn vị thống lĩnh thị trường, độc quyền tổ chức biên soạn, xuất bản, in và phát hành.
Hệ quả, điều này đã gây ra nhầm lẫn cho xã hội, khiến phụ huynh và học sinh hiểu nhầm rằng sách bài tập là tài liệu bắt buộc, phải mua kèm theo sách giáo khoa, dẫn đến hầu hết gia đình học sinh khi mua sách giáo khoa đều mua sách bài tập kèm theo do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam phát hành. Sự việc cho thấy “có dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ GD-ĐT (cơ quan quản lý Nhà nước) với nhà xuất bản trong việc in ấn, phát hành sách bài tập” – cơ quan thanh tra chỉ ra.
Theo kết luận Thanh tra, khi biên soạn sách giáo khoa, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thiết kế một số bảng số liệu để trống nên học sinh có thể viết vào sách. Bộ sau đó mới ban hành được 3 văn bản hướng dẫn việc giữ gìn sách.
Từ 2014 đến tháng 8/2019, 73 trên 193 sách giáo khoa học sinh có thể viết vào đã được in, phát hành; trong đó bán được hơn 303 triệu bản.
Các trang sách học sinh có thể viết vào đã không dùng lại được, gây lãng phí cho gia đình học sinh và xã hội gây lãng phí tạm tính hơn 2.374 tỷ đồng.
Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa có giải pháp kiểm soát để Nhà xuất bản điều chỉnh tăng giá bán sách giáo khoa gần 17%. Bộ chưa ban hành định mức kinh tế, kỹ thuật trong biên soạn, xuất bản bộ sách giáo khoa chuẩn làm căn cứ xây dựng phương án giá cho các nhà xuất bản khi thực hiện kê khai.
Công tác phê duyệt, giao kế hoạch sản xuất kinh doanh sách giáo khoa hàng năm cho nhà xuất bản cũng bị chậm, Thanh tra Chính phủ nêu.
Công tác lưu trữ của Bộ Giáo dục bị xác định đã bị buông lỏng. Trong đó có việc không cung cấp được bản thảo mẫu sách giáo khoa được Bộ trưởng phê duyệt để làm cơ sở đối chiếu sách giáo khoa hiện hành.
Chuyển hai vụ việc đến Bộ Công an xử lý
Sau khi chỉ ra các sai phạm, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho chuyển hai vụ việc sang Bộ Công an xem xét, xử lý. Một là,nội dung hướng dẫn sử dụng sách bài tập, sách tham khảo có dấu hiệu "lợi ích nhóm" giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo, là cơ quan quản lý nhà nước, với Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trong việc in ấn, phát hành sách bài tập.
Hai là, việc lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy in để sản xuất sách giáo khoa theo phương thức chào hàng cạnh tranh của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có nhiều dấu hiệu bất thường, chưa đảm bảo công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm đối với Bộ trưởng và lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo được phân công phụ trách theo từng thời kỳ.
"Có dấu hiệu lợi ích nhóm giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo, là cơ quan quản lý nhà nước với nhà xuất bản trong việc in ấn, phát hành sách bài tập", bản kết luận thanh tra nêu rõ.
